معرفی کامل رشته گفتار درمانی
رشته گفتار درمانی یکی از زیر مجموعههای علوم توانبخشی است و هدف آن یاری رساندن به افرادی است که دچار اختلالات گفتاری و زبانی هستند که این کمک شامل موارد زیر میشود:
کمک به افرادی که اختلالات تلفظی دارند، بیمارانی که اختلال در صوت دارند، بیمارانی که دچار آسیبهای مغزی شدهاند ( قدرت سخن گفتن نداشته یا بیربط سخن میگویند)، یاری کردن ناشنوایان برای برقراری ارتباط کلامی، کمک به طیف گستردهای از عقبماندگان ذهنی برای برقراری ارتباط کلامی، توصیه و مشاوره به افراد جامعه.
متخصصان گفتار درمانی در وهله اول آسیبهایی را که توسط عامل ژنتیکی یا اکتسابی به گفتار و زبان وارد شده تشخیص میدهند و در وهله دوم به ارزیابی میزان آسیبدیدگی و علت آن میپردازند و سپس مرحله درمان را شروع میکنند. برای مثال امکان دارد که به علت سکته مغزی، تصادف یا اصابت ترکش، اختلالی در حوزه زبان فرد ایجاد شود که این اختلال میتواند به صورت بیربط صحبت کردن یا ناتوانی در سخن گفتن بروز کند.
یا اینکه امکان دارد مشکل در حوزه گفتار باشد؛ یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید. برای مثال کودکی که صدای “ر” را “ل” تلفظ میکند دارای اختلال در تولید گفتار است و همچنین فردی که در طول یک دقیقه به جای 4 جمله (به طور متوسط) یک جمله را گفته و یا برعکس 10 جمله را بیان میکند، دچار اختلال در روانی گفتار است و بالاخره امکان دارد تارهای صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند که موجب خراب شدن کیفیت صوت میشود.
در تمام موارد فوق یک گفتار درمان سعی میکند که به شیوههای غیرپزشکی و بدون استفاده از دارو، آسیب ایجاد شده را درمان کند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود؛ یعنی آسیبهای حوزه زبان چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمیگردد، طولانیتر و دشوارتر است اما درمان اختلاف حوزه گفتار آسانتر و سریعتر میباشد.
تواناییهای لازم در رشته گفتار درمانی:
صبور بودن مهمترین ویژگی لازم برای یک گفتار درمانگر است. چرا که بعضی از بیماران به کندی پیشرفت میکنند. همچنین متخصص رشته گفتار درمانی باید انعطافپذیر باشد. برای این که در این کار تنوع مراجعهکنندگان بسیار زیاد است؛ یعنی مراجعین میتوانند یک بچه 2 ساله تا یک فرد 90 ساله باشند که بدون شک هریک روحیات و ویژگیهای خاص خود را دارند.
دانشجوی موفق رشته گفتار درمانی کسی است که به زبان انگلیسی و دانش کامپیوتر مسلط باشد. همینطور بهتر است با لهجههای مختلف آشنایی داشته باشد چون ممکن است ناشنوایی به او مراجعه کند که در یک محیط تُرک یا کُرد زبان زندگی کرده است.
مهارت و دانش مورد نیاز شغل گفتار درمانگر
•توانایی ایجاد ارتباط مناسب و نزدیک با مراجعان در هر سنی
•داشتن صبر و حوصله زیاد
•خلاقیت در انتخاب روش های درمانی متناسب با وضعیت مراجعان
•توانایی حل مساله
•توانایی ایجاد انگیزه در مراجعان برای انجام تمرینات و ادامه دادن جلسات درمان
•توانایی آموزش به والدین و اطرافیان فرد برای تمرین کردن با او
•توانایی کار فردی و تیمی
•توان استفاده از کامپیوتر و اینترنت
•آشنایی با زبان انگلیسی ( به دلیل محدود بودن منابع فارسی)
•آشنایی با زبان های محلی (برای مراجعان خاص)
بازار کار و موقعیت های شغلی رشته گفتار درمانی:
یکی از مواردی که برای داوطلبان علاقه مند به تحصیل دررشته گفتار درمانی بسیار اهمیت دارد آگاهی از بازار کار و موقعیت های شغلی این رشته است.در خصوص آینده شغلی این رشته لازم است بدانید که محدود بودن تعداد فارغالتحصیلان رشته های توانبخشی و از جمله گفتار درمانی،باعث شده است که رشته های علوم توانبخشی کم تر از دیگر رشته ها با مشکل شغلی مواجه شوند.ضمن اینکه فارغ التحصلان این رشته می توانند در مراکزی چون بیمارستان ها، مراکز نگهداری سالمندان و معلولین، درمانگاه های سرپایی، درمان در منزل، کودکستان های روزانه، مدارس تلفیقی و مدارس عادی، درمانگاه ها و مراکز بهداشت، مراکز ویژه توانبخشی و مراکز آموزش و پرورش استثنایی مشغول به کار شوند.مورد دیگری که لازم است بدانید این است که یک گفتار درمانگر به آموزش سخن گفتن به افرادی که از صوت خود به صورت حرفه ای استفاده میکنند و یا دچار اختلال صوتی شده اند نیز می پردازد. برای مثال خواننده ها، گویندگان صدا و سیما، دوبلور ها، قاریان قرآن و مداحان از جمله این افراد هستند.
گفتار درمان ها در کشور با برخی مشکلات روبرو هستند که عبارتند از :
•عدم استانداردسازی و تعریف جایگاه شغل گفتار درمانی در ایران
•پایین بودن و به روز نبودن تعرفه خدمات گفتار درمانی
•مهاجرت بسیاری از گفتار درمان ها به کشورهای دیگر (به خصوص حاشیه خلیج فارس) به دلیل عدم وجود حمایت های مالی از آنها
•اشتغال بیش از نیمی از فارغ التحصیلان رشته گفتار درمانی در مشاغل غیرمرتبط
•عدم پوشش بیمه ای خدمات گفتار درمانی
درسهای رشته گفتار درمانی در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی رشته گفتار درمانی:
فیزیک صوت، آناتومی و فیزیولوژی عمومی، آناتومی و فیزیولوژی مکانیزم گفتار، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب و رابطه با گفتار، روانشناسی کودک و نوجوان، روانپزشکی کودک و نوجوان، روانشناسی یادگیری، رشد روانی حرکتی، عقبماندگی ذهنی، بازی درمانی، سنجش شنوایی، مبانی شنوایی سنجی، زبان تخصصی، کمکهای اولیه، زبانشناسی، آواشناسی، روانشناسی زبان، اصول و متون مشاوره، اصطلاحات پزشکی، روش تحقیق، ژنتیک پزشکی، بافتشناسی و آسیبشناسی، بیماریهای گوش و حلق و بینی ، کاربرد جراحی در گفتار درمانی، بیماریهای اعصاب در رابطه با گفتار، ارتودنسی در رابطه با گفتار، اصول توانبخشی.
دروس تخصصی رشته گفتار درمانی :
مبانی گفتار درمانی، رشد طبیعی گفتار و زبان، بیماریشناسی تأخیر رشد گفتار و زبان، بیماریشناسی اختلال در تولید گفتار، مدیریت در گفتار درمانی، بیماریشناسی اختلال در صوت، بیماریشناسی اختلال در تشدید، بیماریشناسی اختلال در خواندن، ارزیابی و تشخیص افتراقی در بیماریشناسی گفتار و زبان، پروژه و پژوهش، کارآموزی بالینی
سرفصل دروس گفتار درمانی و تعداد واحدها :
تعداد کل واحدها : 128 واحد
دروس عمومی : 20 واحد
دروس اختصاصی اجباری : 78 واحد
دروس کارآموزی در عرصه : 24 واحد
دروس اختصاصی اختیاری : 6 واحد
تعدای از خدمات یک گفتار درمانگر
1ـ درمان لكنت زبان
2ـ اختلالات تلفظی
3ـ تأخیر در رشد گفتار و زبان كودكان
4ـ درمان اختلالات گفتاری و زبانی ناشی از فلج مغزی ، سكته مغزی ، شكاف كام ، عقب ماندگی ذهنی
5ـ تشخیص و درمان اختلالات یادگیری و مفاهیم كلمان (زبان )
6ـ تشخیص و درمان اختلالات نوشتاری و املاء
7ـ مشاوره تخصصی و گفتار درمانی برای اعضاء خانواده
8ـ ارجاع به متخصص مغز و اعصاب یا گوش ، حلق و بینی در صورت نیاز
در چه مواقعی لازم است به یک گفتار درمانگر مراجعه کنیم؟
1- در صورتی که کودکان در شروع گفتار خود دچار تاخیر شوند مراجعه به گفتار درمانگر جهت درمان الزامی است.
2-افرادی که در در تلفظ اصوات گفتاری دچار مشکل هستند می توانند برای درمان به گفتار درمانگر مراجعه نمایند.
3-اختلالاتی که تاثیر منفی بر روی درک یا بیان گفتار و یا کیفیت صدا یا عمل بلع در دوران کودکی یا بزرگسالی داشته باشد.
4-در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات از جمله اختلال یادگیری، فلج مغزی، اوتیسم
5-اشکال در درک کلام ،اختلال در بلع ،اختلال در صدا،کم شنوایی یا ناشنوایی
6-عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک
کدام دانشگاه ها در رشته گفتار درمانی دانشجو می پذیرند؟
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
دانشگاه علوم پزشکی تبریز
دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه علوم پزشکی همدان
دانشگاه علوم پزشکی سمنان
دانشگاه علوم پزشکی ایران
دانشگاه علوم پزشکی اراک
دانشگاه علوم پزشکی شیراز
دانشگاه علوم پزشکی بابل
دانشگاه علوم پزشکی تهران
وظایف گفتاردرمانگر
•ملاقات با مراجعان و گرفتن تست های مختلف برای تشخیص مشکلات خاص آنها
•برنامه ریزی جلسات درمانی مراجعان
•انتخاب مناسب ترین روش های درمانی با توجه به شرایط هر فرد مراجعه کننده و اجرای آنها
•حمایت و پشتیبانی از مراجعان در مواقع لزوم
•همکاری نزدیک با سایر متخصصان ( مانند پزشک، شنوایی سنج، معلم و …) برای رسیدن به نتایج درمانی بهتر
•راهنمایی والدین یا اطرافیان در خصوص روش های حمایتی آنها نسبت به فرد
•کمک در جهت استفاده بهتر از گفتار و پیش گیری از بروز هر نوع اختلال به افرادی که از گفتار خود به صورت حرفه ای استفاده می کنند مانند خواننده ها، گوینده ها و …
•آموزش روش ها و توصیه های پیشگیرانه به کودکان، مادران، معلمان و …
•نگهداری پرونده های مراجعان
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل گفتار درمانگر
فارغ التحصیلان رشته کارشناسی گفتار درمانی می توانند وارد این شغل شوند. البته علاقه مندان می توانند در مقاطع بالاتر (کارشناسی ارشد گفتار درمانی) تحصیلات خود را ادامه دهند که در این صورت بیشتر به شغل های آموزش و تحقیق و پژوهش در این حوزه روی خواهند آورد.
ضوابط تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی
۱- دفتر گفتار درمانی به محلی اطلاق می شود که طبق ضوابط و مقرات وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی برای ارائه خدمات گفتار درمانی پس از دریافت مجوز فعالیت ، توسط افراد واجد شرایط مندرج در این آئین نامه دایر می گردد .
۲- آسیب شناس گفتار و زبان به فردی اطلاق می شود که دانش آموخته مقطع کارشناسی یا مقطع بالاتر این رشته از دانشگاه های داخل یا خارج از کشور باشد و مدرک وی به تائید وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد .
۳- مجوز فعالیت گفتار درمانی عبارت اسـت از مجـوزی که پس از بررسی مدارک و مستندات توسط دانشگاه های علوم پزشکی صادر می شود .
شرایط، ضوابط و مدارک مورد نیاز
شرایط فردی :
۴- جهـت بـالا بـردن سطـح کیفـی خدمات درمانی دردفاتر گفتار درمانی داشتن سابقـه کـاردرایـن رشتـه درمراکز درمانی، دولتی ، خیریه و خصوصی به شرح زیر ضروری می باشد :
برای ایجاد دفتر گفتار درمانی درشهرتهران و کرج ‘ داشتن حداقل ۵ سال سابقه اشتغال بـه کـار تمـام وقت در مراکز فوق
برای ایجاد دفتر کار در سایر شهرها و شهرستان ها داشتن حداقل ۳ سال سابقه اشتغال به کار تمام وقـت در مراکـز مذکور
تبصره ۱ : مدت خدمت نظام وظیفه و طرح نیروی انسانی و یا سایر تعهدات قانونی درصورت ارائه گواهی معتبر اشتغال به گفتار درمانی جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۲ : مدت تحصیل کارشناسی ارشد گفتار درمانی حداکثر تا یک سال و PhD حداکثر تا دو سال براساس گواهی دانشگاه محل تحصیل جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۳ : گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی در مراکز خصوصی باید به تائید معاونت درمان و دارو دانشگاه / دانشکده مربوطه برسد .
مدارک مورد نیاز
۵- مدارک مورد نیاز برای تأسیس دفتر گفتار درمانی شامل موارد زیر می باشد ‘ که باید به معاونت درمان و دارو دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مربوطه ارائه گردد :
الف ) گواهی انجام یا معافیت خدمات قانونی
ب ) گواهی عدم سوء پیشینه کیفری ( در مورد شاغلین رسمی مراکز دولتی با ارائه تصویر حکم استخدامی نیازی به این گواهی نمی باشد ) .
پ ) یکی از مدارک تحصیلی کارشناس ، کارشناس ارشد ، PhD گفتار درمانی
ب ) سه قطعه عکس ۴*۳
د ) گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی
ه ) اعلام کتبی آدرس دقیق دفتر کار و ساعات فعالیت و تلفن تماس جهت هماهنگی به منظور بازرسی از محل دفتر کار
م ) ارائه تصویر یا شماره کد ملی
ی ) اصل فیش های بانکی طبق مقررات مربوطه(مبلغ وشماره حساب از طریق کارشناسان واحد صدور
پروانه ها به متقاضی اعلام خواهد گردید ،مبالغ جهت شهر تهران وسایر شهرستان ها متفاوت می باشد).
شرح وظایف و حدود اختیارات
الف ) مشاوره و راهنمایی مراجعین برای پیش گیری از بروز اختلالات گفتار و زبان در کودکان
ب ) مشاوره و آموزش به افرادی که در معرض ابتلا به اختلالات گفتار و زبان هستند به منظور پیشگیری
ج ) راهنمایی و ارجاع مراجعین مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به سایر درمانگران براساس نیازهای بهداشتی درمانی آن ها
د ) آموزش راهنمایی و مشاوره به افرادی که از گفتار خود به طور حرفه ای استفاده می کنند ‘ ( برای ارتقاء کیفیت گفتار و پیش گیری از بروز اختلال )
ه ) انجام آزمون های گفتار و زبان براساس معیارها و برگه های مورد تائید دانشگاه علوم پزشکی و تشکیل پرونده برای نوشتن شرح حال ‘ ثبت چگونگی بروز و سیر اختلال براساس مصاحبه با بیمار و خانواده او و مدرک مربوطه ، ثبت سوابق درمانی ‘ ضبط نمونه گفتار بیمار و شرح ویژگی های زبانی و گفتاری او ‘ ثبت سابقه بیماری های جسمی بیمار و تعیین علل و عوامل مؤثر بر اختلال و ثبت برنامه و اقدامات گفتار درمانی و در صورت ارجاع به سایر مراکز درمانی ثبت در پرونده و ارسال خلاصه پرونده
ز ) نگهداری پرونده برای کارهای آماری و در صورت لزوم تهیه گزارش برای مراجع قانونی و استفاده از آنها در مطالعات پژوهشی و ارائه نتایج به مسئولان و مراکز علمی – پژوهشی برای همکاری در زمینه افزایش آگاهی و بهبود ارائه خدمات گفتار درمانی و بالا بردن سطح سلامت جامعه
ح ) آسیب شناسی گفتار و زبان موظف است در انحصار نسخه پزشک معالج خدمات گفتار درمانی را برای بیماران انجام دهد .
تبصره ۱ : پذیرش بیماران دچار اختلال تولید، لکنت ، اختلال در خواندن و نوشتن و تأخیر در رشد گفتار و زبان به طور مستقیم انجام می پذیرد .
تبصره ۲ : آسیب شناسی گفتار و زبان حق دخل و تصرف در نسخه و یا دستور پزشک معالج را ندارد .
تبصره ۳ : آسیب شناسی گفتار و زبان مجاز به تجویز دارو و درخواست رادیو گرافی و آزمایشات پاراکلینیکی برای بیماران را ندارد .
ط ) آسیب شناس گفتار و زبان می تواند برای افراد مبتلا به اختلالات صوت به مدت محدود ( حداکثر تا یک هفته ) گواهی صادر نماید . ( در صورت استفاده حرفه ای از صوت به معنای عدم حضور در محل کار و در غیر این صورت تنها در قالب استراحت صوتی )
ی ) آسیب شناس گفتار و زبان حق انجام تزریقات و پانسمان راندارد .
فضای فیزیکی و تجهیزات
۶- حداقل امکانات و تجهیزات برای ارائه خدمات به شرح زیر می باشد :
الف ) اتاق درمان حدود ۱۰ تا ۱۲ متر مربع
ب ) سالن انتظار متناسب با مراجعین و سرویس بهداشتی در دسترس باشد .
ج ) محیط از نظر نور ، دما و پاکیزکی مناسب باشد
د ) از نظر قرار گیری در طبقات ساختمان محدودیتی ندارد
ه ) میز و صندلی مناسب مراجعین موجود باشد
و ) سرو صدا در اتاق درمان نباشد ( مطابق محیط های معمولی باشد )
ز ) وسایل باز خورد بینایی و شنوایی موجود باشد
ح ) وسایل کمک آموزشی مانند کارت تصاویر ، کتاب های آموزشی کودکان ، لگو ، پازل و موارد مشابه برحسب نیاز
ط ) برگه های ارزیابی اختلالات گفتار و زبان مطابق با موارد موجود در دانشگاه های علوم پزشکی
ی ) قاشقک ، گاز استریل ، الکل ، دستکش یک بار مصرف ، نی ، شمع ، جراغ قوه ، دستمال کاغذی
ک ) وسایل صداساز برای کودکان و وسایل بازی و آموزش کودکان
ل ) ضبط صوت برای ثبت نمونه گفتار مراجعین
تجهیزات ، موقعیت و فضای فیزیکی ‘ امکانات فنی و ساختمانی دفتر گفتار درمانی می بایستی قبل از اخذ مجوز فعالیت به تائید کارشناسان دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط برسد .
سایر ضوابط
– اندازه تابلو حداکثر ۷۰*۵۰ سانتی متر با ذکر نام و نام خانوادگی آسیب شناسی گفتار و زبان بوده و فقط مجاز به نصب یک تابلو می باشد .
– آسیب شناسی گفتار و زبان اجازه چاپ سر برگ براساس مفاد مجوز دفتر کاردرمانی را دارد .
– تعرفه خدمات ارائه شده مطابق تعرفه های مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد .
– ارائه خدمات گفتار درمانی در تمامی روزهای هفته و حداقل جهت یک نوبت کاری ( صبح و عصر ) ضروری است .
– هرگونه جابه جائی و انتقالی و یا تعطیلی محل دفتر باید به اطلاع و موافقت دانشگاه مربوطه باشد .
– نظارت بر عملکرد دفاتر گفتار درمانی به عهده دانشگاه مربوطه با همکاری انجمن گفتار درمانی ایران می باشد .
– نصب اصل مجوز دفتر گفتار درمانی در محل فعالیت و در معرض دید مراجعین الزامی است .
– اعتبار مجوز دفتر طبق قانون آموزش مداوم جامعه پزشکی و سایر مقررات مربوطه می باشد .
– دارنده مجوز دفتر گفتار درمانی تحت هیچ شرایطی مجاز به استفاده از افراد تجربی و بدون تحصیلات دانشگاهی معتبر برای ارائه خدمت نمی باشد و خدمات مذکور باید توسط آسیب شناسان گفتار و زبان دارای حداقل مدرک کارشناسی و تحت نظر دارنده مجوز ، ارائه گردد .
– کلیه دفاتر گفتار درمانی موجود در کشور باید حداکثر ظرف مدت ۶ ماه پس از تصویب آئین نامه تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی به شماره ۵۳۹۶/س مورخ ۲۳/۱/۸۲ به دانشگاه مربوطه مراجعه و وضعیت خود را با شرایط جدید انطباق داده و نسبت به اخذ مجوز لازم اقدام نمایند .
– دفاتر گفتار درمانی موظف به پاسخگوئی و همکاری با بازرسین وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع ذی صلاح قانونی هستند و در صورت تخلف از ضوابط و مقررات و مفاد مقررات مطابق قانون و آئین نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی و حرف وابسته به آن به شرح زیر با متخلف برخورد خواهد شد :
الف ) تذکر شفاهی با قید موضوع در صورتجلسه بازرسی محل توسط دانشگاه ذی ربط
ب ) اخطار کتبی توسط دانشگاه مربوطه
ج ) لغو مجوز دفتر کار و تعطیل دفتر به مدت ۱ تا ۳ ماه به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
د ) لغو مجوز دفتر و تعطیل دفتر به مدت ۴ ماه تا یک سال به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
ه ) لغو دائم مجوز دفتر به پیشنهاد دانشگاه ذی ربط
– بیمار حق دارد از طول مدت درمان و عوارض احتمالی آن از گفتار درمانگر اطلاع حاصل نماید و پس از طی هر دوره درمانی ( ۱۰ جلسه ) فرم مخصوص رضایتمندی توسط بیمار تکمیل و در پرونده ثبت گردد .
انواع اختلالات گفتارزبان
انواع اختلالات گفتاروزبان عبارتند از:
۱-تاخير درگفتاروزبان ۲- اختلالات رواني گفتار۳- اختلالات صوت ۴- اختلالات زباني ۵- اختلالات تشديدي ۶- اختلالات توليدي
دیدگاهتان را بنویسید