معرفی کامل رشته مهندسی دریا
رشته ی مهندسی دریا در کشور ما با این که نوپاست، دارای اهمیت و جایگاه ویژه ای است، زیرا کشور ما حدود ۲۶۰۰ کیلومتر مرز آبی دارد که ۲۰۰۰ کیلومتر آن، در جنوب کشور و به آب های آزاد دنیا متصل است. این رشته دارای سه گرایش مهندسی کشتی,کشتی سازی و دریانوردی است.
1-مهندسی کشتی
در گرایش مهندسی کشتی، علوم و فنون مربوط به اداره ی امور فنی کشتی ها آموزش داده می شود تا فارغ التحصیلان بتوانند هدایت فنی کشتی ها را بر عهده بگیرند. مهندسان کشتی به عنوان مدیر فنی کشتی مسئول تعمیر، نگهداری و راه اندازی موتور کشتی هستند و به همین دلیل دانشجویان این رشته پس از آن که آموزش های تئوری را در مدت سه سال و نیم طی کردند، یک دوره ی کارآموزی شش ماهه را روی کشتی های اقیانوس پیما در خارج از کشور، در آب های استرالیا، بندرهای اروپایی، آسیای جنوب شرقی، سنگاپور، چین و کره می گذرانند.
هدف از ایجاد این گرایش، بی نیاز کردن کشور از به کارگیری پرسنل خارجی در کشتی ها بوده است. از همین رو دانشجویان مهندسی کشتی بنابر سفارش ارگان های خاصی همچون «شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران» پذیرفته می شوند و از همان ابتدا بورسیه ی نهادهای دریایی هستند و در نتیجه، آینده ی شغلی آن ها تضمین شدہ است.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی دریا:
ریاضی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، فیزیک مکانیک، فیزیک، شیمی و خواص مواد، مبانی مهندسی برق، رسمی فنی، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، طراحی اجزاء و ماشین، انتقال حرارت، کنترل اتوماتیک.
دروس تخصصی گرایش مهندسی کشتی:
شناخت کشتی، الکترونیک ارتباطات، آرشیتکت کشتی، کمکهای اولیه، دریانوردی و ملوانی، ماشین دریایی، صافیهای فرعی، سیستمهای انتقال قدرت.
۲. کشتی سازی
کشور ما یکی از بزرگ ترین خریداران کشتی در دنیاست و هر سال، صدها میلیون دلار کشتی خریداری می شود. این کشتی ها شامل کشتی های عظیم ۵۰۰ هزار تنی است که حمل و نقل نفت انجام می دهند و کشتی های کوچک تری که کار حمل و نقل کالا را به کشورهای دیگر بر عهده دارند.
علاوه بر خرید کشتی بحث تعمیرات کشتی نیز وجود دارد؛ رشته ای که به تربیت نیروهای سازمان های دریایی مخصوص کارخانه های کشتی سازی می پردازد. در واقع مهندس کشتی ساز، کشتې مې سازد اما دریانوردی نمی کند و دانشجوی این رشته پس از گذراندن آموزش های تئوری ,کارآموزی خود را در کارخانه های کشتی سازی داخلی می گزراند.
مهندسی کشتی سازی در واقع یکی از زیر شاخه های مکانیک است۰ البته باید توجه داشت که در دانشگاه صنعتی امیر کبیر، که رشته ی مهندسی کشتی سازی به عنوان یک رشته ی مجزا مطرح است، درس ها تخصصی تر ارائه می شوند. کارخانه های «نکا» در شمال و «اروندان» در خلیج فارس نیز از کارخانه های مهم کشتی سازی ایران هستند و فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان مهندس تولید که وظیفه ی اجرای طرح های ساختمانی کشتی ها را بر عهده دارد، جذب این کارخانه ها شوند.
علاوه بر کارخانه های ذکرشده، مهندس کشتی ساز می تواند در سازمان بندرها و کشتیرانی وظیفه ی ساخت سکوهای شناور را بر عهده گرفته یا به عنوان مهندس ناظر بر حسن اجرای طرح های اجرایی نظارت کند و بالاخره در صنایع دریایی به کارهای تحقیقاتی بپردازد، زیرا در این رشته عرصه ی فعالیت های تحقیقاتی بسیار گسترده است.
دروس تخصصی مهندسی کشتیسازی:
تکنولوژی کشتی، تحلیل سازهها، آرشیتکت کشتی (استاتیک)، آرشیتکت کشتی (مکانیک)، ماشینهای محرکه، مهندسی دریا، فیزیک موج، علم مواد و شناخت فلزات، ریاضیات مهندسی. (بسیاری از درسهای این گرایش همراه با آزمایشگاه یا کارگاه است.)
۳. ناوبری و فرماندهی کشتی
هدایت و رهبری کشتی و مدیریت نیروی انسانی شاغل بر روی کشتی، وظیفه ی یک مهندس دریانوردی است. به بیان دیگر، مهندس دریانوردی مسئولیت راه اندازی کشتی و هدایت آن را بر عهده دارد، به همین دلیل استادان رشته ی مهندسی دریا معتقدند که این رشته را نباید یکی از گرایش های مهندسی دریا به شمار آورد؛ زیرا یک مهندس دریا به عنوان کاپیتان کشتی، مسئولیت راهبری و مدیریت کشتی را بر عهده دارد و حرفه اش یک کار فنی یا مهندسی نیست.
گفتنی است که علاوه بر آزمون سراسری، مؤسسه ی آموزش کشتی رانی نیز از طریق کنکور اختصاصی تعدادی دانشجو در این رشته می پذیرد و بورسیه می کند که به این دانشجویان پس از اتمام تحصیلی، گواهی نامه ی پایان دوره ی دریانوردی اعطا می شود. بیشتر دانشجویان این گرایش، بورسیه ی ارگان های دریایی کشور هستند و پس از آن که ۱۸ ماه روی آب های خارج از کشور» کارآموزی خود را گذراندند، در ناوگان ارگان بورس دهنده مثل «کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران» و «شرکت ملی نفت کشی» مشغول به کار می شوند.
مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندس دریا
داشتن مهارت و تخصص خوب از ازامات موفقیت در هر شغلی است. در مهندسی دریا نیز وجود برخی مهارت و توانمندی ها ضروری می باشد. برخی از این توانمندی های کلی عبارتند از :
-توانایی عالی در حل مساله
-توانایی خوب در ریاضیات، فیزیک، مکانیک و فناوری اطلاعات (به خصوص برای مهندس کشتی و مهندس کشتی سازی)
-مهارت های مذاکره و ارتباطی خوب
-دانش فنی عالی (به خصوص برای مهندس کشتی و مهندس کشتی سازی)
-توانایی اولویت بندی کارها و برنامه ریزی موثر
-به روز نگه داشتن خود و اطلاع از آخرین پیشرفت ها و تکنولوژی های مرتبط
-توانایی مدیریت و سازماندهی (به خصوص برای مهندس دریانوردی)
-توان تصمیم گیری درست و به موقع (به خصوص برای مهندس دریانوردی)
-توانایی انجام کار تیمی
-توانایی حفظ آرامش در شرایط بحرانی (به خصوص برای مهندس کشتی و مهندس دریانوردی)
-رعایت اصول بهداشتی و ایمنی
-توانایی سفر و کار روی دریا برای مدت طولانی
-آشنایی با زبان انگلیسی
-غواصی (به خصوص برای مهندس کشتی سازی)
-توان و سلامت جسمی کامل (به خصوص برای مهندس کشتی و مهندس دریانوردی)
همچنین میتوان وظایف مهندس دریا را در هر گرایش به صورت زیر دسته بندی کرد
بسته به تخصصی که مهندس دریا در آن کار می کند، وظایف او متفاوت است.
وظایف اصلی مهندس کشتی :
-راه اندازی، تعمیر و نگهداری موتور کشتی
-اطمینان از ایمنی و کارایی کارکرد موتورها، تجهیزات، و سیستم های دریایی
-نظارت و مدیریت امور فنی کشتی
وظایف اصلی مهندس کشتی سازی :
-طراحی، توسعه، ساخت و نگهداری از کشتی ها، قایق ها و …
-طراحی، ساخت و پیاده سازی سیستم های دریایی، سکوها، خطوط لوله و تجهیزات مرتبط
-نظارت بر روند انجام پروژه های ساخت و تعمیر
-انجام کارهای تحقیقاتی ( زمینه های تحقیقاتی زیادی در زمینه ساخت کشتی در کشور وجود دارد)
وظایف اصلی مهندس دریانوردی (کاپیتان کشتی) :
-هدایت کشتی بر طبق مسیر مشخص شده
-مدیریت و کنترل نیروی انسانی شاغل در کشتی
-تامین آسایش و امنیت شاغلان و مسافران کشتی
-حفظ آرامش و کنترل کشتی در شرایط بحرانی مانند طوفان، تصادف و …
مهارت های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی دریا
امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای کمکی مهندس دریا است که یاری گر او در رسیدن به اهدافش می باشد. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس دریا بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها تسلط بر نرم افزارهای تخصصی مربوط به حوزه مهندسی دریا را یکی از شرایط جذب خود قرار داده اند.
مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی دریا
1-نرم افزار SACS : نرم افزار تحلیل دینامیکی سکوهای دریایی
2-نرم افزار ANSYS : نرم افزار تحلیل و انالیز سازهها
3-نرم افزار AQWA : نرم افزار تحلیل و آنالیز سازههای دریایی و اجسام شناور در محیط های هیدرو دینامیکی
4-نرم افزار ABACUS : نرم افزار تحلیل و آنالیز دینامیکی سازههای دریایی از جمله خطوط لوله دریایی
5-نرم افزار DELFT 3D : نرم افزار مدلسازی سهبعدی هیدرو دینامیک
6-نرم افزار Maxsurf: نرم افزار طراحی و تحلیل هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک کشتی
7-نرم افزار Rhino: نرم افزار قدرتمند در زمینه طراحی کشتی
8-نرم افزار MOSES: نرم افزار قدرتمند در زمینه تحلیل حرکات Seakeeping کشتی
تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی دریا
علاقه مندان برای ورود به شغل مهندسی دریا با توجه به تخصص و شغل مورد نظر خود، باید در مقطع کارشناسی در رشته مهندسی دریا در گرایش کشتی سازی، مهندسی کشتی و مهندسی دریانوردی، یا در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری تحصیل کنند. البته در شاخه فنی و حرفه ای نیز گروه علوم و فنون دریایی وجود دارد که افراد علاقه مند می توانند پس از گذراندن سال اول دبیرستان وارد شاخه های مختلف این گروه شده و در صورت علاقه در دانشگاه ادامه تحصیل دهند.
برخی از موسسات آموزشی معتبر از جمله موسسه آموزش کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، دوره های آموزشی تکمیلی برگزار کرده و گواهینامه های معتبر به افراد ارائه می دهند. داشتن این گواهینامه ها در یافتن شغل بهتر و موفقیت بیشتر مهندسان دریا موثر است.
دیدگاهتان را بنویسید