معرفی رشته مهندسی هوافضا
مهندسی هوافضا مجموعه ای از علوم و توانایی های علمی و عملی در زمینه ی تحلیل، طراحی و ساخت وسایل پرنده مانند هواپیماها، چرخ بال ها، موشک ها و ماهواره هاست. این رشته بر چهار پایه ی آئرودینامیک، جلوبرندگی، مکانیک پرواز و سازه های فضایی استوار است.
1.آئرودینامیک
به مطالعه و بررسی جریان هوا، محاسبه ی نیروها و دستاوردهای ناشی از آن ها روی جسم پرنده می پردازد. مهندس هوافضا با فراگیری این علم، به تحلیل جریان های پیچیده در اطراف اجسام پرنده می پردازد و با به دست آوردن نیروهای آئرودینامیکی، امکان بررسی پایداری و طراحی سازه ها را فراهم می کند.
2.پیش رانش یا جلو برندگی
به مطالعه و بررسی سیستم های جلوبرنده اعم از موتورهای پیستونی، توربینی، راکت ها و نحوه ی تولید نیروی رانش در آن ها می پردازد.
3.سازه های هوافضايی
به مطالعه و بررسی سازه های هواپیما و دیگر وسایل پرنده می پردازد. هدف آن، طراحی سازه هایی است که علاوه بر استحکام کافی، در برابر بارهای آئرودینامیکی و سایر بارهای استاتیکی وارد بر وسایل پرنده، حداقل وزن ممکن را نیز داشته باشند.
4.مکانیک پرواز
به مطالعه و بررسی رفتار و حرکت های جسم پرنده با استفاده از اطلاعات آئرودینامیکی، هندسی و وزنی می پردازد. در واقع علم مکانیک پرواز از «عملکرد» تشکیل می شود و «عملکرد» به بررسی برد، مسافت نشست و برخاست، مداومت پروازی در سرعت ها مختلف و پایداری و کنترل وسایل پرنده می پردازد.
مهندسی هوافضا، علمی استراتژیک است که در آن، از همه ی علوم از جمله متالورژی، کامپیوتر و الکترونیک اسستفاده می شود و هدف آن، تربیت کارشناسانی است که کادر مورد نیاز محاسبات، طراحی، تحقیقات و ساخت صنایع مختلف هواپیمایی، چرخ بال سازی و موشکی را تأمین کنند؛ به همین دلیل دانشجویان این رشته موظف اند در مدت تحصیل، ۳ واحد پروژه بگیرند و در تابستان نیز در دفترهای مهندسی صنایع مربوطه کارآموزی کنند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی:
نقشهکشی ، استاتیک، مقدمهای بر مهندسی هوا فضا، مکانیک سیالات، ریاضی مهندسی، دینامیک، ترمودینامیک ، مبانی برق ، ارتعاشات، مقاومت مصالح، کنترل اتوماتیک، علم مواد، انتقال حرارت، آزمایشگاه موتور انتقال.
دروس تخصصی:
آیرودینامیک ، مکانیک پرواز ، آزمایشگاه آیرودینامیک ، طراحی هواپیما ، تحلیل سازهها، اصول جلوبرندگی، زبان تخصصی، طراحی سازههای هوایی ، پروژه.(بسیاری از درسهای این رشته همراه با آزمایشگاه است).
موقعیت شغلی در ایران :
مهندسین هوا فضا میتوانند در صنایع و مؤسسات تحقیقاتی هواپیمایی، موشکی و ماهواره فعالیت کنند. همچنین در کلیه مؤسسات و سازمانهایی که به نحوی از وسایل پرنده استفاده میکنند، به عنوان کارشناس تحقیق در عملیات و تعمیر و نگهداری فعالیت نمایند. از سوی دیگر چون سازه اتومبیل و کشتی مشترکات زیادی با سازه یک هواپیما دارد و توربینهای گاز یک نیروگاه یا ایستگاه پمپگاز همانند یک موتور جت تحلیل و طراحی میگردد، یک مهندس هوا فضا علاوه بر شرکتهای هوایی در نیروگاهها، صنایع نفت و گاز و صنایع خوردوسازی فرصتهای شغلی خوبی دارد. علاوه بر ساخت هواپیما فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در فرودگاهها در قسمت تعمیر و نگهداری هواپیما و همچنین در صنایع دفاع روی طراحی موشک و جنگافزارها فعالیت کنند یا میتوانند روی آئرودینامیک خودروها، سازههای خودروسازی و تولید توربینهای بخار برای تولید برق کار کنند.
مسئولیت ها و وظایف مهندس هوافضا
- مهندس هوافضا – مهندس هوافضا در زمینه توسعه صنعت هوایی و تکنولوژی های مرتبط کار می کند. کار او منجر به طراحی، تولید و نگهداری وسایل زیر می شود:
- هواپیماها و هلیکوپترها
- فضا پیماها
- موشک ها و سلاح ها
- شبیه سازهای پرواز
- ابزار و قطعات پرواز
- مهندس هوافضا، می تواند در زمینه تحقیق و توسعه، تست، تولید و نگهداری فعالیت کند. وظایف مهندس هوافضا با توجه به محل کارش متفاوت است ولی به طور کلی شامل موارد زیر می باشد:
- توسعه سیستم های هواپیمایی مانند سیستم های ارتباطی و ابزارهای هوانوردی
- تحقیق بر روی روش های جدید ساخت بخش های هواپیما مانند بدنه، بال، موتور و…با هدف مصرف بهینه سوخت
- استفاده از نرم افزارهای طراحی کامپیوتری برای طراحی پروژه ها
- انجام تست های مختلف زمینی و هوایی
- جمع آوری و تحلیل داده های حاصل از تست ها
- طراحی و نظارت بر فرآیند ساخت و نصب قطعات و هواپیماها
- انجام و تایید پروژه ها مطابق با قوانین نظارتی موجود
- نظارت بر فرودگاه ها و مراکز تعمیر و نگهداری هواپیماها
- بررسی وسایل یا قطعات آسیب دیده و با عملکرد ناقص برای شناسایی علت و یافتن راه حل مناسب برای آن
- علاوه بر موارد بالا، مهندس هوافضا همچنین با تخمین هزینه های پروژه، حضور در جلسات، نوشتن گزارشات فنی و ارائه گزارش کار به مدیران و مشتریان سرو کار دارد. پس از کسب چند سال تجربه کاری، می تواند به عنوان متخصص تشخیص علل تصادفات هوایی کار کند.
مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندس هوافضا
متاسفانه بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری که رشته ی مهندسی هوافضا را انتخاب می کنند، اطلاعات درستی نسبت به این رشته ندارند و آن را با خلبانی یا نجوم اشتباه می گیرند؛ در حالی که هدف این رشته آماده کردن دانشجویان برای کار در کارخانه است و در مورد چگونگی به پرواز دراوردن هواپیما آموزش نمی بینند. دانشجویان باید در کارهای شان نظم و برنامه ریزی داشته باشند، چون برنامه هایی که در طول یک ترم ارائه می شود، زیاد است و نیاز به مطالعه و برنامه ریزی دقیق دارد.
داشتن مهارت و تخصص از مهم ترین عوامل موفقیت شغلی محسوب می شود. امروزه تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی افزایش زیادی یافته ولی تعداد افرادی که در حوزه تخصصی خود مهارت و تخصص خوبی داشته باشند، بسیار کم است. به عبارتی حتی در شرایط فعلی بازارکار نامناسب کشور، مهندس هوافضایی که با علاقه وارد این حوزه شده و مهارت و تخصص خوب و مناسبی کسب کرده است، به راحتی می تواند موقعیت های شغلی بسیار مناسب همراه با درآمدی عالی را پیدا کند.
برخی از مهارت ها و توانمندی های کلی لازم برای یک مهندس هوافضا
- مهارت عالی در حل مساله
- مهارت عالی در زمینه ریاضیات و فناوری اطلاعات
- آشنایی با نرم افزارهای طراحی های کامپیوتری
- دانش فنی عالی
- توانایی برنامه ریزی، اولویت بندی و مدیریت پروژه
- به روز بودن و آگاهی از جدید ترین پیشرفت ها
- آگاهی کامل نسبت به قوانین نظارتی مهندسی
- توانایی کار تیمی
- توانایی خوب در تحلیل مسایل
- آشنایی با زبان انگلیسی
مهارت های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی هوافضا
امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای کمکی مهندس هوافضا است که یاری گر او در رسیدن به اهدافش می باشد. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس هوافضا بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها یکی از شرایط جذب مهندس هوافضا را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به این حوزه قرار داده اند.
بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی هوافضا موفق باشید، به راحتی و سریعا بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود یعنی مهندسی هوافضا پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی هوافضا یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.
برخی از مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی هوافضا
- Catia: نرمافزار طراحی قطعات
- Ansys: نرمافزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیلهای دینامیکی
- Fluent : نرمافزار مدل کردن جریان سیال و انتقال حرارت در هندسههای پیچیده
- ABAQUS : نرم افزاری برای تحلیل های المان محدود
- XFLR5 : نرمافزاری مفید برای آغاز یادگیری هوافضا
- Unigraphics : نرم افزار مدل سازی و طراحی قطعات
- Matlab : نرمافزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی
مهمترین شرکت ها و سازمان های فعال در صنعت هوافضا که مهندسان هوافضا می توانند در آنها مشغول کار شوند:
- سازمان صنایع هوایی (ساخت و تعمیرات اساسی انواع پرنده های نظامی و تجاری)
- شرکت صنایع هواپیماسازی ایران
- شرکت پنها (بزرگترین پشتیبان تعمیرات سنگین ناوگان بالگردهای کشور)
- صنایع هوایی قدس (طراحی، ساخت، ارائهی خدمات گسترده پس از فروش انواع پهپاد و پرندههای بدون سرنشین، تولید و بهسازی انواع ملخ، چترهای نجات و چترهای فرود خودکار و غیر خودکار، طراحی و ساخت ایستگاههای کنترل زمینی (G.C.S)، سیستمهای الکترونیک پروازی، تصویربرداری هوایی، هدفیابی، ردگیری و رهیابی اپتیکی، اویونیکی و غیره)
مهندسی هوافضا برای شما مناسب است اگر:
اگر شما عاشق هواپیما و فضاپیماها بوده و می خواهید برای پیشرفت و توسعه آنها کاری بکنید، شغل مهندسی هوافضا می تواند برای شما مناسب باشد.
برای اینکه بتوانید یک مهندس هوافضای موفق شوید باید در ریاضیات، فیزیک،فناوری اطلاعات و به خصوص زبان انگلیسی قوی بوده و از استعداد خوبی در این علوم بهره مند باشید.
محل کار شما به عنوان یک مهندس هوافضا در دفتر کاری یا در کارخانه می باشد. اگرچه امروزه در مقایسه با قبل، مهندسان هوافضا زمان زیادی را در دفاتر کاری می گذرانند چون بیشتر کارهای طراحی، مدلسازی، آزمایش ها، ارزیابی و آموزش را با کمک برنامه ها و نرم افزارهای شبیه ساز کامپیوتری انجام می دهند. البته گاهی برای بازرسی یا تست هواپیماها در محل های مختلف، باید در سفرهای کاری باشید.
مهندسی هوافضا در ایران:
رشته مهندسی هوافضا یکی از رشتههای گروه فنی مهندسی است. با توجه به رشد سریع و ناگهانی این دانش در دهههای اخیر، هماکنون این رشته جزو رشتههای راهبردی دانش به شمار میآید. ولی با این وجود این رشته در ایران پیشینهی زیادی ندارد.
رشته مهندسی هوا فضا برای نخستین بار در سال ۱۳۶۶ وارد ایران شد و نخستین دوره کارشناسی این رشته را دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) راه اندازی کرد. هم اکنون دانشگاههای صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، امام حسین، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، شهید ستاری و دانشگاه صنعتی مالک اشتر و آزاد (واحد علوم و تحقیقات)، زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشغول تربیت دانشجویان این رشته در مقطع کارشناسی هستند. در دوره کارشناسی ارشد علاوه بر دانشگاههای مذکور دانشگاههای تربیت مدرس، شهید بهشتی، علم و صنعت، فردوسی مشهد، شیراز و پژوهشگاه هوافضا نیز در گرایشهای مختلف مهندسی هوافضا دانشجو میپذیرند.
دانشگاه صنعتی مالک اشتر که یکی از سه دانشگاه دارای دوره کارشناسی مهندسی هوافضا می باشد دارای مراکز تحقیقاتی و قطب های علمی متعدد در تهران، شاهین شهر و زرین شهر میباشد از جمله آنها میتوان به این موارد اشاره کرد: مرکز تحقیقات موتور و پیشرانش(آزمایشگاه مرجع موتورهای هوافضایی) – مرکز محاسبات فوق سریع (یکی از سریعترین ابر رایانه های رقمی متعلق به وزارت دفاع) – آزمایشگاه موتور و تونل باد سوپر سونیک(مافوق صوت)- گرایش موتور موشک در دوره ارشد- قطب تحقیقات و ساخت هواپیماهای بدون سرنشین – گرایش ارشد پیشرانه (سوخت موشک) ….
دیدگاهتان را بنویسید