معرفی رشته مهندسی فناوری اطلاعات
در هزاره ی سوم,فن آوری اطلاعات یا IT به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه در جهان منظور شده است و دستاورد های ناشی از آن، آنچنان با زندگی مردم عجین شده است که روی گردانی از آن، اختلالی عظیم در جامعه و رفاه و آسایش مرد هم به وجود می آورد. برای مثال، کامپیوتری شدن بسیاری از امور جاری مردم، انجام بسیاری از کارهای روزمره ی بانکی با استفاده از اینترنت و شبکه های ارتباطی در منازل، آموزش الکترونیکی و مجازی و عدم نیاز به حضور در کلاس های درس و توسعه و ترویج عواملی که هرچند در مراحل اولیه ی رشد و تکامل هستند اما در همین حد نیز در رفاه و آسایش انسان، نقش بسیار مهمی دارند. از همین رو امروزه تمامی کشورها در زمینه ی فن آوری اطلاعات و عمومیت بخشیدن به آن در جامعه، تلاشی پیگیر دارند.
در کشور ما نیز برای تربیت نیروی متخصص و کارآمد در زمینه ی IT و حرکت سریع در این عرصه,رشته ی IT در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ارائه می شود و در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می پذیرد.
فن آوری اطلاعات،IT یا Information Technology رشته ای است که میتواند تمام رشته های دانشگاهی را پوشش دهد و از نظر عملیاتی، یک رشتهی میانرشته ای بین کامپیوتر و صنایع و برق است که در این میان، امور مربوط به تولید، پردازشی، نگهداری و عرضه ی اطلاعات و فرآیندهای آن، از سلسله بحثهای رشته ی صنایع و رشتهی برق است و به خصوصی گرایش مخابرات، انتقالات مرتبط با اطلاعات و دادهها را بر عهده دارد. دربارہی اهمیت و کاربرد این رشته گفته می شود که IT ابزاری بر عهده دارد. برای مثال در امر آموزشی، IT مجموعه ابزاری از و دانسش با بهترین کیفیت و کارایی، در هر زمان و هر مکان در بادگیری با تکیه بر حس شنوایی است، IT زمینه ای را فراهم می کند تا چشم و گوش، همزمان در یادگیری نقش داشته باشند و این امر در فراگیری، تأثیر فوق العادهای دارد.
در واقع،IT امروزه با تغییر در نحوه ی انتقال اطلاعات و ایجاد مدرسه ها و دانشگاه های مجازی، فضای آموزشی دنیا را تغییر داده و تأثیر بسیار زیادی بر آن گذاشته است.
IT، استفاده ی بهینه از اطلاعات برای کاربردهای مختلف است؛ یعنی متخصصی این رشته باید بتواند اطلاعات را جمع آوری، دسته بندی و پردازش کرده و به موقع از آن ها استفاده کند. از همین رو، کارشناسی این رشته باید مبانی کامپیوتر را بلد باشد؛ به عبارت دیگر، هسته ی اصلی این رشته، همان هسته ی اصلی مهندسی کامپیوتر است. از آنجا که یکی از توانمندیهای اصلی کارشناسی این رشته، بهرهوری به موقع و صحیح از اطلاعات است، دانشجوی IT باید دارای اطلاعات جانبی در زمینه های مختلف باشد.
توانمندی ها و ویژگی های لازم
با توجه به ماهیت میان رشته ای مهندسی فناوری اطلاعات، لازم است دانشجوی این رشته به دو مبحث علوم مدیریت و کامپیوتر، علاقهمند باشد. همچنین باید در ریاضی توانمند بوده و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد؛ زیرا به گفته ی «الکساندروف»، ریاضیدان و فیلسوف معاصر روسی، علم ریاضی کاربرد فراوانی در سایر دانش ها، صنعت و در همه ی زمینه های مربوط به زندگی بشری دارد. این رشته در حال حاضر از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی دانشجو می پذیرد. گفته می شود رشته ی IT باید از بین داوطلبان هر پنج گروه آزمایشی دانشجو بپذیرد و آزمون این رشته باید به صورت نیمه متمرکز برگزار شود تا علاقهمندترین و مستعدترین داوطلبان، وارد این رشته شوند؛ داوطلبانی که پیش از ورود به دانشگاه، با کامپیوتر آشنایی داشته و در این زمینه توانمند باشند.
فرصت های شغلی
IT یعنی امکان زندگی در یک شهر الکترونیکی؛ شهری که آموزش، تفریحات، خرید و فروش و بخش قابل توجهی از ارتباطات آن، الکترونیکی است. در این شهر، همه ی کارها، از سوار شدن به مترو و تاکسی گرفته تا خرید از فروشگاهی که در آن، فروشندهای حضور ندارد، به صورت الکترونیکی انجام می شود. این تصویری از آینده ی تمام کشورهای جهان از جمله کشور ایران است. تصویری که بیانگر وجود فرصت های شغلی فراوان برای فارغ التحصیل IT است. البته یک مهندسی IT نه تنها در آینده، بلکه در حال حاضر نیز فرصت های شغلی فراوانی دارد.
بازار کار در خارج از کشور
پیش از هر چیز شایان ذکر است که به دلیل نزدیکی میدانهای فعالیت در هر دو رشته مهندسی کامپیوتر و IT، بازار کار و فعالیتهای اقتصادی نیز در این دو رشته بسیار به یکدیگر نزدیک است و داوطلبین کار در خارج نه بر اساس یکی از این دو رشته تحصیلی بلکه بر پایه تواناییهای فردی میتوانند گوی سبقت را جهت در اختیار گرفتن شغل (مسلما مرتبط با کامپیوتر) بربایند.
رشتههای مهندسی سخت افزار، نرم افزار و IT (آنچه به عنوان IT در کشور ما تدریس میشود) در خارج از این مرزها به عنوان مجموعهی مهندسی کامپیوتر شناخته میشوند که این مجموعه طبق آمارگیریهای اخیر (تاریخ آمارگیری: ۱۱ July 2007 ) پر درآمدترین رشته دانشگاهی محسوب میشود که بیشترین درآمد را عاید فارغ التحصیلان خود میکند. رقم تخمینی ۱۰۴ هزار دلار در سال برای افراد با سابقه کاری ۱۰ سال به بالا گواه بر این نکته است که دانشجویان این رشته با تلاش و پشتکار میتوانند آینده موفقی را برای خود در خارج از کشور رقم بزنند. آمار بیکاری در این رشته نیز نسبت به بسیاری از رشتهها بسیار کمتر است و حتی طبق آمار اعلام شده دانشجویانی که هنوز تحصیل خود را نیز به پایان نرساندهاند هم میتوانند در حین تحصیل، شاغل یکی از میدانهای کاری مرتبط با این رشته شده و به بهبود وضع اقتصادی خود در کنار فرآگیری این علوم، بپردازند. کشورهای آلمان و آمریکا از جمله بزرگترین پذیرندگان مهندسین کامپیوتر و کشورهای هند و ژاپن هم بزرگترین صادرکنندگان آنها محسوب میشوند. این در حالیست که بعد از آلمان کشورهای غرب اروپا، اسکاندیناوی و خاورمیانه گزینههای مناسب و دردسترستری برای دانشجویانی که قصد عزیمت از کشور جهت کار و فعالیت در کشورهای دیگر را دارند، است.
مکانهایی که در ایران می توان در آنها مشغول به کار شد
√ شرکتهای نرم افزاری مانند همکاران سیستم و پرورش دادهها
√ شرکتهای سخت افزاری
√ شرکتهای ارتباطی و شبکه
√ شرکتهای مخابراتی
√ شرکتهای تجاری مانند بانکها و دیگر موسسات مالی و اعتباری
دروس پایه و عمومی :
مجموعا شامل 41 واحد است. 20 واحد عمومی و 21 واحد پایه. دروسی مانند ریاضی 1 , فیزیک1 و … جزو دروس پایه این رشته است و دروس عمومی آن شبیه سایر رشته های دانشگاهی شامل دروسی مانند معارف, انقلاب, فارسی عمومی و… است.
دروس اصلی :
مجموعا شامل 62 واحد است و در کل تنها در چهار درس (شبکه های کامپیوتری 2 , اقتصاد مهندسی , آز شبکه و مبانی الکترونیک دیجیتال ) یعنی 10 واحد با دروس اصلی رشته مهندسی کامپیوتر فرق دارد. اسامی این دروس و ضرایب آنها به قرار زیر است:
ساختمان های گسسته 3
مبانی کامپیوتر و برنامه سازی 4
زبان ماشین و برنامه نویسی سیستم 3
ساختمان داده 3
مدار منطقی 3
معماری 3
برنامه سازی پیشرفته 3
سیستم عامل 3
نظریه زبان و ماشین 3
پایگاه داده 3
طراحی الگوریتم 3
مهندسی نرم افزار 1 3
مهندسی نرم افزار 2 3
شبکه های کامپیوتری 1 3
شبکه های کامپیوتری 2 3
مبانی الکترونیک دیجیتال 3
هوش مصنوعی 3
اقتصاد مهندسی 3
آزمایشگاه شبکه 1
آزمایشگاه پایگاه داده 1
ارایه مطالب 2
زبان تخصصی 2
آز سیستم عامل 1
دروس تخصصی :
مجموعا شامل 31 واحد است که بطور کامل با دروس تخصی رشته مهندسی کامپیوتر متفاوت است. اسامی این دروس و ضرایب آنها به قرار زیر است:
مبانی فناوری اطلاعات
مهندسی فناوری اطلاعات
تجارت الکترونیک
مدیریت و کنترل پروژه فناوری اطلاعات
مهندسی فناوری اطلاعات 2
گرافیک کامپیوتری
اصول و مبانی مدیریت
مولتی مدیا
پروژه فناوری اطلاعات
کارآموزی
دروس اختیاری :
دروس اختیاری دروسی است که دانشجو باید از میان آنها به دلخواه 5 درس یعنی 15 واحد را انتخاب کند. از میان این دروس درس هایی ما نند” گرافیک و خبره “به دانشجویان رشته نرم افزار نیز ارائه می شود. اسامی این دروس و ضرایب آنها به قرار زیر است.
مدیریت نگهداری فناوری اطلاعات
تحقیق در عملیات
سیستم های خبره
مدیریت رفتار سازمانی
تعامل انسان و کامپیوتر
مباحث نو در فناوری اطلاعات
سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS
شبیه سازی کامپیوتری
طراحی و پیاده سازی کتابخانه الکترونیک
بهینه سازی کاربردی
نرم افزارهای توزیع شده
آموزش مجازی
گرایش ها
1- تجارت الکترونیکی
2- سیستمهای چندرسانهای
3- مدیریت سیستمهای اطلاعاتی
4- امنیت اطلاعات
5- شبکههای کامپیوتری
6- مهندسی فناوری اطلاعات (IT)
گرایش تجارت الکترونیکی در کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات
تجارت الکترونیک با استفاده از شبکه های رایانه ای، معاملات تجاری را در مراحل گوناگون آن مانند طراحی، تولید، خرید و فروش و تحویل، ساده نموده و به آن سرعت می بخشد. عبارت «تجارت الکترونیک» دربرگیرنده هر گونه تجارت و تعامل مدیریتی است که با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد. هدف از این دوره ارائه درکی مناسب از فناوریهای مرتبط با شبکه های کامپیوتری، مهارت در طراحی و تولید سیستمهای مالتی مدیا برای توزیع در سطح شبکه و آگاهی از ابزارها و روشهای مورد نیاز برای تغییر وظایف تجارتی و مدیریتی از طریق انجام معاملات به صورت الکترونیکی است. دوره کارشناسی ارشد رشته تجارت الکترونیک فارغ التحصیلانی کاردان با دانش فنی، مهارتهای خلاق و توانایی تجاری خلق می کند تا بتوانند از پتانسیل عظیم بازاریابی در شبکه های رایانه ای بهره برداری نمایند.
بازار کار رشته تجارت الکترونیک
۱- فعالیت در بانکها حول محور پول الکترونیک مانند:
- بانکداری اینترنتی
- بانکداری از طریق موبایل
۲- ایجاد سایتهای ارائه دهنده خدمات تجارت الکترونیک
گرایش فناوری اطلاعات در کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات
رشته فناوری اطلاعات دانشی را به مخاطب منتقل میکند که طی آن روشهای جمعآوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن میسر شود. مطالعه، طراحی، ساخت، راهاندازی، نگهداری سیستمهای سختافزاری و نرمافزاری، جمعآوری، سازماندهی، طبقهبندی و انتقال اطلاعات مهمترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال میکند. مهمترین توانمندی دانشآموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهرهبرداری بهموقع از اطلاعات است. در عصری که بهسر میبریم فناوری اطلاعات یکی از عمدهترین محورهای تحول و توسعه در دنیا محسوب میشود. امروزه دستاوردهای ناشی از فناوری اطلاعات چنان با زندگی مردم تلفیق شده است که توقف در مسیر آن باعث ایجاد اختلال در جامعه و حتی رفاه و آسایش مردم میشود. از اینرو بسیاری از کشورها جهت عمومیت بخشیدن به استفاده از فناوری اطلاعات دست به اقدامات خرد و کلانی زدهاند که آموزش آکادمیک فناوری اطلاعات یکی از این موارد است. رشته فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی ارشد ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارایه راهحلهای مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی میپردازد.
بازار کار رشته مهندسی فناوری اطلاعات
۱- مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
۲- جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی اطلاعات
۳- ایجاد و نگهداری نرم افزارهای مورد نیاز مانند پست فارسی و ابزار جستجوی اطلاعات فارسی
۴- طراحی و پیاده سازی شبکه های محلی
۵- مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
۶- مطالعه و بررسی سیستمهای نرم افزاری مناسب برای سازماندهی و استفاده از اطلاعات مانند سیستمهای عامل و سیستمهای بانک اطلاعاتی
۷- مطالعه و شناسایی شیوههای جدید برای اطلاع رسانی
رشته مهندسی فناوری اطلاعات در مقطع کارشناسی ارشد دارای 2 گرایش دیگر نیز میباشد که عبارتند از: “مدیریت سیستم های اطلاعاتی“ و نیز “فناوری اطلاعات پزشکی“. پذیرش در این دو گرایش بر اساس ضرایب گرایش 2 انجام می پذیرد.
گرایش شبکه های کامپیوتری در کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات
این گرایش از رشته IT در سرتاسر دنیا زیررشته ای از گرایش مهندسی کامپیوتر و مخابرات تلقی میشود و از لحاظ کاربردی پیشینه طولانی تری نسبت به دیگر گرایشهای فن آوری اطلاعات دارد. متخصین شبکه های کامپیوتری قادر خواهند با توانایی های برگرفته از تحصیلات خود در این زمینه فعالیت های گوناگونی را انجام داده و در حرفه های متفاوت و متنوعی مشغول به خدمت رسانی شوند. از جمله این دانشهای کاربردی این گرایش میتوان به موارد مهمی همچون طراحی و پیکربندی و پیاده سازی شبکه های کامپیوتری و برنامه نویسی شبکه اشاره کرد. امنیت در شبکه های کامپیوتری از دیگر مباحثی است که در قالب تعلیمات مرتبط با این گرایش قرار میگیرد. مهندسان گرایش شبکه های کامپیوتری همچنین قادر خواهند بود با مهندسان گرایش های دیگر مثل تجارت الکترونیک در زمینه بسترسازی برای فعالیتهایشان، همکاری کنند. ساختن برنامه های تحت شبکه اینترینت جهانی یا web و پیاده سازی سیستمهای توزیع شده (مانند پایگاه داده های توزیع شده یا سیستم عاملهای توزیع شده) از دیگر فعالیتهایی است که به کارشناسان محصل در این گرایش آموزش داده میشود.
گرایش رایانش امن در کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات
با توجه به افزایش وابستگی به تکنولوژِی اطلاعات و ارتباطات دردولت الکترونیک و خطراتی که دراستفاده از آن با آنها مواجه هستیم مانند برنامه های مخرب ویروسها، حمله نفوذ گران و سارقان، حملات Dos و DDos و … نیاز به متخصصینی که بتوانند جلوی اینگونه خطرات را بگیرند و یا در صورت بروز سیستم ها را سریعاً ریکاوری کنند بسیار احساس می شود. بنا بر گزارش Gartner بین رشته هایIT این رشته بیشترین رشد را در سال ۲۰۰۵ داشته است که خود گواهی بر اهمیت و ضرورت امنیت اطلاعات در شرکت ها و سازمان ها می باشد.
بازار کار رشته رایانش امن (امنیت اطلاعات)
1- تولید محصولات نرم افزاری و سخت افزاری مانند:
– دیوار آتش ( fire walls )
– سیستم های کنترل نفوذ ( Honey pots )
– سیستم های تشخیص نفوذ ( IDS & IPS )
– سیستم های پالایش ( Filters)
2- فراهم سازی امنیت لازم برای تراکنشهای مالی بانکها
3- فعالیت در مراکز داده و شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنت برای تامین امنیت سرورها
-
تفاوت رشته نرم افزاری با فناوری اطلاعات
به طور کلی ارتباط میان فناوری اطلاعات و نرم افزار مانند رابطه پزشک متخصص و دکتر داروساز است، به این مفهوم که پزشک صرفا به تجویز دارو و داروساز به ساخت دارو می پردازد.
کوپایی، استاد دانشگاه علمی-کاربردی در مورد تفاوت های میان نرم افزار و فناوری اطلاعات می گوید: مهندسی نرم افزار به صورت ریشه ای و بنیادین ضمن استفاده از پایه ریاضی و با عمق قابل توجه موضوعات را مورد توجه قرار می دهد، در حالی که مهندسی فناوری اطلاعات بیشتر جنبه های تکنولوژیک و کاربردی نرم افزار را بررسی می کند.
وی می افزاید: مهندس نرم افزار به ارایه راه حل برای حل مسایل پیچیده سازمانی می پردازد، در حالی که مهندس IT پیاده سازی راه حل ها با استفاده از تکنیک را بر عهده می گیرد.
دیدگاهتان را بنویسید