Deprecated: Function Appsero\Client::updater is deprecated since version 2.0! Use \Appsero\Updater::init($client);, for more details please visit: https://appsero.com/docs/appsero-developers-guide/appsero-client/appsero-sdk-updater-changes/ instead. in /home/sarayeda/domains/sarayedaneshjo.com/public_html/wp-includes/functions.php on line 6078
وقوع زمینلرزهای هولناک و اسرارآمیز با نیرویی عظیم و ویرانگر، فوران تودههای مذاب سنگ از دهانه کوهی آتشفشانی، چشمانداز با شکوه درهای عمیق در پای کوهی سر به فلک کشیده، گستردگی و تنوع سنگهای موجود در طبیعت، لایههای موازی سنگی و خاکی در دیواره یک تپه یا کوه و دهها موضوع دیگر، از موضوعات مورد توجه زمینشناس است. زمینشناس بسیاری از پرسشهای هیجانانگیز و جذاب پیرامون ما را به بحث و بررسی میگذارد.
این که زمین در اولین روزهای عمر خود (۴۵۰۰ میلیون سال قبل) چگونه بوده است؟ چرا اقیانوس اطلس به تدریج وسیعتر و اقیانوس آرام کوچکتر میشود؟ در کجا به جستجوی آب بپردازیم؟ تفاوت سنگها ناشی از چیست و پرسشهای متعدد دیگر که پاسخ آن را در علم زمینشناسی میتوان یافت. زیرا در زمین شناسی، منشأ زمین، تاریخ و ساختمان زمین، مواد متشکله آن، منابع طبیعی موجود در آن و تغییر و تحولاتی که در طول زمان پدید آمدهاند، مورد بررسی قرار میگیرد. در واقع از اعماق اقیانوسها تا نوک بزرگترین قلهها و حتی ماورای این دو، مورد مطالعه قرار گرفته و اطلاعات حاصل از آنها به صورت نقشه و گزارش ثبت میشود.کشور ایران با در اختیار داشتن منابع معدنی بسیار غنی اعم از مواد سوختی و ذخایر فلزی و غیرفلزی گرانبها، و قرار گرفتن بر روی منطقهای فعال از نظر زمینشناسی که باعث وقوع زلزلهها، تغییر ساختار زمین، پدیده کوهزایی، تغییر پهنای دریاها و خلیج مجاور میشود و دهها مطلب شگفتانگیز و در خور دقت و مطالعه دیگر، نیاز وافر به پژوهشگران و متخصصان زمینشناسی دارد که در این زمینه ها به مطالعه و کاوش پرداخته و اطلاعات لازم را برای بهرهبرداری صحیح در اختیار مسؤولان ذیربط قرار دهند.
رشته زمین شناسی به فارغ التحصیلان خود همین زمین را می شناساند . زمینی که نسبت به سایر کرات آسمانی هیچ هم به حساب نمی آید ، راز و رمز هایی دارد که باید برای شناخت آن واحدهای دانشگاهی را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت.
به لحاظ فراوانی منابع طبیعی در کشور و وجود ذخائر با ارزش در اعماق زمین ، دانش زمین شناسی از نظر علمی و اقتصادی دارای ارزش های ویژه ای است و نقش موثری را در زمینه شناخت منابع معدنی ، اکتشاف ، بهره برداری از آنها و به طور اخص منابع نفتی دارد.
این رشته ارتباط بسیار نزدیکی با علوم زیستی و شیمی داشته و استفاده از نقشه های ماهواره ای ، سیستم های اطلاعات جغرافیایی و نقشه برداری در آن واجد اهمیت زیادی می باشد.
بسیاری از علوم از جمله آب ، خاک و هواشناسی و جغرافیا در ارتباط تنگاتنگ با علوم زمین هستند. تحصیل در این رشته شرایط جسمانی مناسب را می طلبد چون داوطلب باید قادر باشد واحدهایی را که عمدتا در صحرا و بیابان انجام می شود را با موفقیت طی کند .
امکان ادامه تحصیل تا سطوح عالی دکترای تخصصی در گرایش های مختلف این رشته در کشور وجود دارد.
زمین شناسی مهندسی (Engineering Geology)
زمین شناسی مهندسی ضمن بررسی تاثیر «محیط زمین شناسی» بر سازههای مهندسی یا زمین شناسی مهندسی ، راهحلهای مناسبی جهت کاهش یا برطرف نمودن خطرات احتمالی ارائه میدهد. باید توجه داشت که محیط زمین شناسی اطراف یک سازه به دو صورت با آن در ارتباط است. یکی توسط مصالح زمین شناسی ، یعنی سنگ ، خاک و آب ، دیگری فرآیندها و مخاطرات زمین شناسی مثل سیل ، زمین لرزه ، حرکات دامنهای و مانند آن. برخی از مولفین زمین شناسی مهندسی را سهوا به جای «ژئوتکنیک» به کار میبرند. بطور کلی زمین شناسی مهندسی به توسط روشهای اکتشافی متنوع تاثیر محیط زمین شناسی اطراف را بر سازه مهندسی یا پروژه عمرانی تعیین می کند. همچنین نقش احداث سازه را در تحریک و تغییر رفتار زمین مشخص می سازد.
سنگ شناسی رسوبی-رسوب شناسی
سنگهای رسوبی ، از انباشت ذرات ناشی از خرد شدن انواع سنگهای دیگر بوجود آمدهاند. این ذرات ، معمولا به کمک نیروی گراویته ، آب ، باد و یا یخ به محل جدید خود منتقل شده و در آنجا به ترتیبی جدید نهشته میشوند. برای مثال ، امواجی که به ساحل صخرهها برخورد میکنند، ممکن است که از این طریق ، ذرات ریگ و شن دریا کنار دیگری را در همان نزدیکی فراهم آورند. این نهشتههای ساحلی اگر سخت میشدند، سنگی رسوبی تشکیل مییافت. یکی از مهمترین خاصههای سنگهای رسوبی ، لایه بندی رسوبات تشکیل دهنده آنهاست. مهمترین کاربرد رسوب شناسی در ارتباط با اکتشاف منابع طبیعی از قبیل نفت و گاز میباشد، در گذشته بیشتر کمپانیهای نفتی برای کشف مخازن در جستجوی تاقدیسها بودند، اما با پیشرفت زمان به این نتیجه رسیدند که علاوه بر نفتگیرهای ساختمانی ، نفتگیرهای چینه شناسی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
زمین شناسی اقتصادی
زمین شناسی اقتصادی شاخهای از علم زمین شناسی است که پیرامون شرایط تشکیل مواد معدنی ، مورفولوژی و ریخت شناسی آنها ، بافت و ساخت آنها ، عوامل کنترل کننده پراکندگی مواد معدنی ، توجیه فنی و اقتصادی آنها و بلاخره تقسیم بندی ژنتیکی مواد معدنی بحث میکند. در رسیدن به اهداف فوق ، روشهای مختلف تجزیه مواد معدنی ، روشهای ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی و فرآوری مواد انجام میگیرد. همچنین در انجام پروژههای مختلف اکتشافی باید به مسائل زیست محیطی نیز دقت لازم را مبذول داشت.
زمین شناسی ساختمانی (Structural Geology)
هر کسی که با زمین شناسی سر و کار داشته باشد، تشخیص میدهد که پوسته زمین در طی تاریخ زمین شناسی یک واحد ثابت و غیر متغیری نبوده است بلکه به کرات در برابر عوامل داخلی و خارجی در آن تغییر شکل ایجاد شده است. شاهد این مدعی وجود نواحی عظیم چین خورده یعنی سلسله کوههاست که در آن رسوبات و سنگهای دیگر فشرده شده و فرم آنها تغییر کرده است.
عامل دیگر رسوبات دریایی است که اینک در قلل مرتفع کوهها دیده میشود و در برخی موارد هزاران متر از سطح دریا بالاتر قرار گرفته است و این خود ناپایداری قشر زمین را نشان میدهد. بطور کلی میتوان گفت که زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک ، درباره ساختهای مختلف سنگهای تشکیل دهنده پوسته زمین، چگونگی تشکیل و ارتباط آنها با عوامل داخلی زمین بحث میکند.
زمین شناسی نفت Petroleum Geology
زمین شناسی نفت از زیر شاخه های علم زمین شناسی می باشد که به بررسی عوامل و شرایط مرتبط با تشکیل ذخایر هیدروکربنی می پردازد و با توجه به نیاز کشور به شناخت ذخایر جدید نفت و گاز حائز توجه خاص می باشد. چراکه اولین قدم در راه اکتشاف همان بررسی های زمین شناسی هستند اطلاعات ارائه شده در این بخش شامل بررسی عوامل و پارامترهای مرتبط در نحوه تشکیل نفت و گاز و سنگ منشاد، مهاجرت و عوامل دخیل در آن، سنگ مخزن، انواع آن و پارامترهای مرتبط با سنگ مخزن، سنگ پوشش و در نهایت به بررسی جایگاه نفت و گاز در زمین شناسی ایران و تشکیل نفت و گاز در مناطق مختلف و عوامل موثر در آن پرداخته شده است.
زمین شناسی زیست محیطی
زمین شناسی زیست محیطی” از جمله شاخه های جدید زمین شناسی است که به همراه “زمین شناسی نواحی شهری”، نقش بسیار مهمی در ایمنی انسان و تامین منابع مورد نیاز او بازی می کند. نقش این دو شاخه آن قدر زیاد است که زمین شناسی یکی از مهمترین رشته های علوم پایه در قرن بیست و یکم نامیده می شود. در کشورهای پیشرفته ی جهان، تقریبا هیچ پروژه ای بدون تایید این دو شاخه ی علوم زمین امکان اجرا ندارد و اجرای هر پروژه ای منوط به دریافت مجوز مطالعات زمین شناسی زیست محیطی، زمین شناسی مهندسی و زمین شناسی نواحی شهری است. به همین دلیل و به منظور اشنایی خوانندگان، بخش هایی از مطالب استاندارد تهیه ی نقشه های زمین شناسی زیست محیطی در ادامه ارائه می شوند.
چینه و فسیل شناسی
اصولا از روابط موجود بین طبقات سنگهای رسوبی بحث میکند.
مطالعات چینه شناسی از یک طرف مبتنی بر شناخت توالی طبقات رسوبی در زمانهای مختلف زمین شناسی به منظور پی بردن به تاریخ حوادث زمین و تکامل موجودات بوده ، از طرف دیگر تغییرات جانبی رخسارهها در مکانهای مختلف را بررسی مینماید که به وسیله آن با وضع جغرافیایی گذشته زمین در هر زمان آشنا میشویم.
سنگ شناسی یا پترولوژی
پترولوژی یا سنگ شناسی علم مطالعه سنگها است و کم و بیش به ساختارهای زمین نیز می پردازد.
این علم محدود به مطالعه موادی است که در پوسته وجود دارد و قابل دسترس است اگرچه که نمونه هایی از شهابسنگها را نیز توسط شبیه سازی در این علم مطالعه می نماییم. این علم به مطالعه انواع مختلف اتفاقاتی که از ابتدا برای منشا سنگ افتاده می پردازد و روابط فرایندهای زمین شناسی و تاریخچه آن را مورد بررسی قرار می دهد. سنگ شناسی همچنین بخش اصلی مطالعات زمین شناسی، عملکرد آنها و تاریخچه و پیدایش سنگها و نحوه اکتشاف آنها را نشان می دهد. مطالعه سنگها از دو راه امکان پذیر است یکی از طریق مطالعه پوسته و دیگری از طریق مطالعه مدارک و شواهد قدیمی.
گرایش آب شناسی (hydrology)
هیدروژئولوژی دانشی است که از آب های زیرزمینی بحث می کند و به عنوان شعبه ای از زمین شناسی ، منشأ ، ترکیب ، خواص ، کیفیت ، گسترش و حرکت آب را در داخل قشرهای زمین مورد مطالعه قرار می دهد. به عبارتی «هیدرولوژی علم مطالعه آب کره زمین است و در مورد پیدایش ، چرخش و توزیع آب در طبیعت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب ، واکنشهای آب در محیط و ارتباط آن با موجودات زنده بحث میکند بنابراین ملاحظه میشود که هیدرولوژی در برگیرنده تمامی داستان آب است. »
از نظر روحی، دانشجویان می بایست، متعادل باشند و از نظر جسمی می بایست کامل باشند، چون باید مطالب را در روی زمین یاد بگیرد و مطالعه کنند. رشته زمین شناسی به دلایل نوع گرایشها، مجموعه ای متنوع را برای دانشجویان این رشته، به همراه دارد که مهمترین آنها از این قرار است:
* در مقطع کارشناسی دبیری دبیرستان، در دروس زمین شناسی.
* کارشناس در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی.
* فعالیتها در آزمایشگاههای مربوط به بخش خصوصی.
* در مقطع کارشناسی ارشد: فعالیت در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی.
* فعالیت در شرکت ملی نفت.
* فعالیت در مؤسسه ژئوفیزیک و وزارت مسکن.
* فعالیت در مؤسسه زمین شناسی و زلزله.
* فعالیت در وزارت کشاورزی و وزارت راه و ترابری.
همچنین امکان کار در مراکز خرید و فروش جواهر به عنوان کارشناس سنگهای قیمتی برای فارغ التحصیلان این رشته امکان پذیر است.
دروس پایه:
ریاضی، فیزیک، شیمی، مبانی کامپیوتر.
دروس اصلی :
زمین شناسی فیزیکی، زمین شناسی تاریخی، بلور شناسی هندسی، بلور شناسی نوری، کانی شناسی، رسوب شناسی، سنگ شناسی رسوبی، سنگ شناسی آذرین، سنگ شناسی دگرگونی،دیرینه شناسی (ماکرو فسیل)، چینه شناسی، زمین شناسی ساختمانی، زمین ساخت، فنوژئولوژی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک، نقشهبرداری.
دروس تخصصی:
زمین شناسی ایران، زمینشناسی اقتصادی، زمین شناسی نفت، آبهای زیرزمینی، زمین شناسی مهندسی، پترولوژی، زمین شناسی صحرایی، متون علمی زمین شناسی. (بسیاری از درسهای این رشته همراه با آزمایشگاه است).
مهین اسلامی ایران با منابع غنی از مواد سوختی (مایع، گازو جامد)، ذخائر فلزی و غیر فلزی و قرارگرفتن در کمربند فعال زلزله خیزی زمین، نیاز وافر به متخصصان پژوهشگرانی دارد که با شناخت کامل نسبت به علوم زمین به کاوش در درون زمین و بررسی اسرار آن بپردازند و این نعمت الهی را آشکار کرده و موردبهره برداری صحیح قرار دهند. تا با کشف اسرار طبیعت امکان رسیدن به خود کفائی واستقلال و دست یابی به حیاتی طیب فراهم گردد و محیط برای رشد و تعالی انسان و سیر الی الله آماده شود.
از اینرو برنامه ای که در زیر می آید برای تحقیق بخشیدن به اهداف قوی و با در نظر گرفتن تمام جوانب آموزشی و پژوهشی رشته زمین شناسی و خط سیرآینده آن در جهت رفع نیازهای مشروع جامعه میباشد.
تعداد کل واحدهای درسی این دوره 132 واحد بشرح زیر است:
دروس عمومی 20واحد
دروس پایه 18 واحد
دروس اصلی 54 واحد
دروس تخصصی 26 واحد
دروس اختیاری 14 واحد
طول دوره تحصیل
دوره کارشناسی ارشد زمین شناسی بعد از دوره کارشناسی شروع می شود و هدف از آن گسترش دانش زمین شناسی و تربیت متخصصان و پژوهشگرانی است که بتواند آمادگی لازم را در جهت تحقیق و تعلیم پیدا نماید. این دوره شامل هشت رشته به شرح زیر است:
آب شناسی- پترولوژی- تکتونیک- زمین شناسی – اقتصادی زمین شناسی مهندسی- زمین شناسی نفت- سنگ شناسی رسوبی شناسی- فسیل شناسی و جینه شناسی
تعداد واحدهای درسی این دوره 38 واحد به شرح زیر می باشد:
– دروس الزامی 18 واحد
– دروس اختیاری 12 واحد
– پایان نامه 8 واحد
دروس الزامی رشته کارشناسی ارشد بر طبق جدول مربوط دانشجو انتخاب وگذاریده خواهد شد. دروس اختیاری با نظر استاد راهنما ازبین دروس الزامی سایر رشته های و با جدول اختیاری انتخاب می گردد.
دانشجوی خوب زمینشناسی علاوه بر تسلط کافی بر درسهایی مثل فیزیک، شیمی و ریاضی باید از قدرت تجسم مناسبی برخوردار باشد. مهمترین ویژگی برای موفقیت در این رشته داشتن روحیهای پرجنب و جوش، علاقه به زندگی در محیطهای طبیعی مانند کوهها و بیابانها است، زیرا زمینشناس نه تنها در دوران دانشجویی بلکه در زمینههای شغلی نیز با چنین محیطهایی روبروست. علاوه بر این داشتن توانایی جسمانی مناسب نیز لازم است.
زمین شناس از دانش و تخصص خود در انجام امور زیر استفاده می کند :
•بررسی فعالیت های آتشفشانی و زمین لرزه به منظور توسعه سیستم های هشدار دهنده برای مردم نزدیک به مکان های فعال و …
•طراحی برنامه های اکتشاف منابع آبی جدید
•جستجوی منابع انرژی و معادن معدنی مانند نفت و گاز
•مشخص کردن محل مناسب برای دفن زباله های هسته ای
•ارزیابی ایمنی و تاثیر ایجاد یک سد یا تونل در یک پروژه عمرانی
•مهارت و توانمندی های مورد نیاز زمین شناسی زمین شناس
•تسلط در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی
•علاقه زیاد به طبیعت و توان تحمل شرایط سخت کاری در آن
•مشاهده دقیق
•داشتن نظم و روندی ساختار یافته در کار که از لازمه های هر پژوهشی و تحقیقاتی است.
•توان بدنی مناسب
•توانایی کار فردی و تیمی
•توان استفاده از نرم افزارهای مرتبط از جمله GIS، Rock Work – RS، Earth das، corel, IRDES, Arc و …
علاقه مندان به شغل زمین شناسی می توانند در رشته زمین شناسی در دانشگاه های کشور تحصیل کنند. امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز در این رشته در کشور وجود دارد.
فارغالتحصیلان مقطع کارشناسی رشته زمین شناسی قادرند نقشههای زمین شناسی، معدنی و جغرافیایی را مطالعه نموده و اطلاعات آن را استخراج نمایند و با گروههای اکتشاف معدن، آبیابی و بهره برداری از آبهای زیرزمینی، همکاری داشته یا در کارهای صحرایی و کارگاهی مهندسین ژئوتکنیک و ژئوفیزیک فعالیت داشته باشند و کانونهای خطر همانند مناطق زلزلهخیز، آتشفشانی و … را مشخص نمایند. با توجه به تواناییهایی که فارغالتحصیلان رشته زمینشناسی دارند، وزارتخانههای صنایع و معادن، نفت، نیرو، راه، جهاد کشاورزی، علوم و آموزش و پرورش ، همچنین شرکتها و مؤسساتی مانند ذوبآهن، سازمان زمین شناسی کشور، شرکتهای مرتبط با فعالیتهای سد سازی، آبیابی، حفر تونل، راهسازی، اکتشافات آب و نفت و معادن، بخشهای مرتبط با تهیه نقشههای زمین شناسی و معدنی، آزمایشگاههای سنگ شناسی و زمین شناسی و در مجموع، کلیه مراکزی که در ارتباط با موضوع زمین فعالیت میکنند، میتوانند زمینههای اشتغال و فعالیت فارغالتحصیلان رشته زمین شناسی باشند.
زمین شناس می تواند در وزارت خانه های صنعت،معدن و تجارت، نفت، نیرو، راه، جهاد کشاورزی، علوم، تحقیقات و فناوری ، آموزش و پرورش و همچنین شرکتها و مؤسساتی مانند ذوبآهن، سازمان زمین شناسی و زلزله کشور، موسسه ژئوفیزیک، شرکتهای مرتبط با فعالیتهای سد سازی، آبیابی، حفر تونل، راهسازی، اکتشافات آب و نفت و معادن، بخشهای مرتبط با تهیه نقشههای زمین شناسی و معدنی، آزمایشگاههای سنگ شناسی و زمین شناسی استخدام شود.
در صورت داشتن توان و علاقه لازم، زمین شناس می تواند کارآفرینی کرده و شرکتی شخصی در این حوزه راه اندازی کند. بسیاری از فعالیتهای اصلی شرکتهای بزرگی از جمله شرکت نفت و گاز ایران، به تهیه و استفاده از نقشههای زمینشناسی، تحلیل این نقشه و شناسایی نکات قابل تامل در آنها بستگی دارد. زمین شناس می تواند به عنوان پیمانکار با وزارتخانه ها و سازمان های مختلف همکاری کند.
•بازار کار بسیار نامناسب به خصوص در شهرستان ها
•کاربردی نبودن بخشی از دروس رشته زمین شناسی
•عدم درک اهمیت این شغل برای کشور توسط مسئولان و بها ندادن کافی به آن
•عدم توجه به این شغل به عنوان شغلی فنی و عملی و به دنبال آن عدم جذب کاربران آن در پروژه های عمرانی و عملیاتی
•عدم شناخت صحیح شغل زمین شناسی بین مردم
]]>
رشته گفتار درمانی یکی از زیر مجموعههای علوم توانبخشی است و هدف آن یاری رساندن به افرادی است که دچار اختلالات گفتاری و زبانی هستند که این کمک شامل موارد زیر میشود:
کمک به افرادی که اختلالات تلفظی دارند، بیمارانی که اختلال در صوت دارند، بیمارانی که دچار آسیبهای مغزی شدهاند ( قدرت سخن گفتن نداشته یا بیربط سخن میگویند)، یاری کردن ناشنوایان برای برقراری ارتباط کلامی، کمک به طیف گستردهای از عقبماندگان ذهنی برای برقراری ارتباط کلامی، توصیه و مشاوره به افراد جامعه.
متخصصان گفتار درمانی در وهله اول آسیبهایی را که توسط عامل ژنتیکی یا اکتسابی به گفتار و زبان وارد شده تشخیص میدهند و در وهله دوم به ارزیابی میزان آسیبدیدگی و علت آن میپردازند و سپس مرحله درمان را شروع میکنند. برای مثال امکان دارد که به علت سکته مغزی، تصادف یا اصابت ترکش، اختلالی در حوزه زبان فرد ایجاد شود که این اختلال میتواند به صورت بیربط صحبت کردن یا ناتوانی در سخن گفتن بروز کند.
یا اینکه امکان دارد مشکل در حوزه گفتار باشد؛ یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید. برای مثال کودکی که صدای “ر” را “ل” تلفظ میکند دارای اختلال در تولید گفتار است و همچنین فردی که در طول یک دقیقه به جای 4 جمله (به طور متوسط) یک جمله را گفته و یا برعکس 10 جمله را بیان میکند، دچار اختلال در روانی گفتار است و بالاخره امکان دارد تارهای صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند که موجب خراب شدن کیفیت صوت میشود.
در تمام موارد فوق یک گفتار درمان سعی میکند که به شیوههای غیرپزشکی و بدون استفاده از دارو، آسیب ایجاد شده را درمان کند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود؛ یعنی آسیبهای حوزه زبان چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمیگردد، طولانیتر و دشوارتر است اما درمان اختلاف حوزه گفتار آسانتر و سریعتر میباشد.
صبور بودن مهمترین ویژگی لازم برای یک گفتار درمانگر است. چرا که بعضی از بیماران به کندی پیشرفت میکنند. همچنین متخصص رشته گفتار درمانی باید انعطافپذیر باشد. برای این که در این کار تنوع مراجعهکنندگان بسیار زیاد است؛ یعنی مراجعین میتوانند یک بچه 2 ساله تا یک فرد 90 ساله باشند که بدون شک هریک روحیات و ویژگیهای خاص خود را دارند.
دانشجوی موفق رشته گفتار درمانی کسی است که به زبان انگلیسی و دانش کامپیوتر مسلط باشد. همینطور بهتر است با لهجههای مختلف آشنایی داشته باشد چون ممکن است ناشنوایی به او مراجعه کند که در یک محیط تُرک یا کُرد زبان زندگی کرده است.
•توانایی ایجاد ارتباط مناسب و نزدیک با مراجعان در هر سنی
•داشتن صبر و حوصله زیاد
•خلاقیت در انتخاب روش های درمانی متناسب با وضعیت مراجعان
•توانایی حل مساله
•توانایی ایجاد انگیزه در مراجعان برای انجام تمرینات و ادامه دادن جلسات درمان
•توانایی آموزش به والدین و اطرافیان فرد برای تمرین کردن با او
•توانایی کار فردی و تیمی
•توان استفاده از کامپیوتر و اینترنت
•آشنایی با زبان انگلیسی ( به دلیل محدود بودن منابع فارسی)
•آشنایی با زبان های محلی (برای مراجعان خاص)
یکی از مواردی که برای داوطلبان علاقه مند به تحصیل دررشته گفتار درمانی بسیار اهمیت دارد آگاهی از بازار کار و موقعیت های شغلی این رشته است.در خصوص آینده شغلی این رشته لازم است بدانید که محدود بودن تعداد فارغالتحصیلان رشته های توانبخشی و از جمله گفتار درمانی،باعث شده است که رشته های علوم توانبخشی کم تر از دیگر رشته ها با مشکل شغلی مواجه شوند.ضمن اینکه فارغ التحصلان این رشته می توانند در مراکزی چون بیمارستان ها، مراکز نگهداری سالمندان و معلولین، درمانگاه های سرپایی، درمان در منزل، کودکستان های روزانه، مدارس تلفیقی و مدارس عادی، درمانگاه ها و مراکز بهداشت، مراکز ویژه توانبخشی و مراکز آموزش و پرورش استثنایی مشغول به کار شوند.مورد دیگری که لازم است بدانید این است که یک گفتار درمانگر به آموزش سخن گفتن به افرادی که از صوت خود به صورت حرفه ای استفاده میکنند و یا دچار اختلال صوتی شده اند نیز می پردازد. برای مثال خواننده ها، گویندگان صدا و سیما، دوبلور ها، قاریان قرآن و مداحان از جمله این افراد هستند.
•عدم استانداردسازی و تعریف جایگاه شغل گفتار درمانی در ایران
•پایین بودن و به روز نبودن تعرفه خدمات گفتار درمانی
•مهاجرت بسیاری از گفتار درمان ها به کشورهای دیگر (به خصوص حاشیه خلیج فارس) به دلیل عدم وجود حمایت های مالی از آنها
•اشتغال بیش از نیمی از فارغ التحصیلان رشته گفتار درمانی در مشاغل غیرمرتبط
•عدم پوشش بیمه ای خدمات گفتار درمانی
دروس پایه و اصلی رشته گفتار درمانی:
فیزیک صوت، آناتومی و فیزیولوژی عمومی، آناتومی و فیزیولوژی مکانیزم گفتار، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب و رابطه با گفتار، روانشناسی کودک و نوجوان، روانپزشکی کودک و نوجوان، روانشناسی یادگیری، رشد روانی حرکتی، عقبماندگی ذهنی، بازی درمانی، سنجش شنوایی، مبانی شنوایی سنجی، زبان تخصصی، کمکهای اولیه، زبانشناسی، آواشناسی، روانشناسی زبان، اصول و متون مشاوره، اصطلاحات پزشکی، روش تحقیق، ژنتیک پزشکی، بافتشناسی و آسیبشناسی، بیماریهای گوش و حلق و بینی ، کاربرد جراحی در گفتار درمانی، بیماریهای اعصاب در رابطه با گفتار، ارتودنسی در رابطه با گفتار، اصول توانبخشی.
دروس تخصصی رشته گفتار درمانی :
مبانی گفتار درمانی، رشد طبیعی گفتار و زبان، بیماریشناسی تأخیر رشد گفتار و زبان، بیماریشناسی اختلال در تولید گفتار، مدیریت در گفتار درمانی، بیماریشناسی اختلال در صوت، بیماریشناسی اختلال در تشدید، بیماریشناسی اختلال در خواندن، ارزیابی و تشخیص افتراقی در بیماریشناسی گفتار و زبان، پروژه و پژوهش، کارآموزی بالینی
تعداد کل واحدها : 128 واحد
دروس عمومی : 20 واحد
دروس اختصاصی اجباری : 78 واحد
دروس کارآموزی در عرصه : 24 واحد
دروس اختصاصی اختیاری : 6 واحد
1ـ درمان لكنت زبان
2ـ اختلالات تلفظی
3ـ تأخیر در رشد گفتار و زبان كودكان
4ـ درمان اختلالات گفتاری و زبانی ناشی از فلج مغزی ، سكته مغزی ، شكاف كام ، عقب ماندگی ذهنی
5ـ تشخیص و درمان اختلالات یادگیری و مفاهیم كلمان (زبان )
6ـ تشخیص و درمان اختلالات نوشتاری و املاء
7ـ مشاوره تخصصی و گفتار درمانی برای اعضاء خانواده
8ـ ارجاع به متخصص مغز و اعصاب یا گوش ، حلق و بینی در صورت نیاز
1- در صورتی که کودکان در شروع گفتار خود دچار تاخیر شوند مراجعه به گفتار درمانگر جهت درمان الزامی است.
2-افرادی که در در تلفظ اصوات گفتاری دچار مشکل هستند می توانند برای درمان به گفتار درمانگر مراجعه نمایند.
3-اختلالاتی که تاثیر منفی بر روی درک یا بیان گفتار و یا کیفیت صدا یا عمل بلع در دوران کودکی یا بزرگسالی داشته باشد.
4-در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات از جمله اختلال یادگیری، فلج مغزی، اوتیسم
5-اشکال در درک کلام ،اختلال در بلع ،اختلال در صدا،کم شنوایی یا ناشنوایی
6-عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
دانشگاه علوم پزشکی تبریز
دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه علوم پزشکی همدان
دانشگاه علوم پزشکی سمنان
دانشگاه علوم پزشکی ایران
دانشگاه علوم پزشکی اراک
دانشگاه علوم پزشکی شیراز
دانشگاه علوم پزشکی بابل
دانشگاه علوم پزشکی تهران
•ملاقات با مراجعان و گرفتن تست های مختلف برای تشخیص مشکلات خاص آنها
•برنامه ریزی جلسات درمانی مراجعان
•انتخاب مناسب ترین روش های درمانی با توجه به شرایط هر فرد مراجعه کننده و اجرای آنها
•حمایت و پشتیبانی از مراجعان در مواقع لزوم
•همکاری نزدیک با سایر متخصصان ( مانند پزشک، شنوایی سنج، معلم و …) برای رسیدن به نتایج درمانی بهتر
•راهنمایی والدین یا اطرافیان در خصوص روش های حمایتی آنها نسبت به فرد
•کمک در جهت استفاده بهتر از گفتار و پیش گیری از بروز هر نوع اختلال به افرادی که از گفتار خود به صورت حرفه ای استفاده می کنند مانند خواننده ها، گوینده ها و …
•آموزش روش ها و توصیه های پیشگیرانه به کودکان، مادران، معلمان و …
•نگهداری پرونده های مراجعان
فارغ التحصیلان رشته کارشناسی گفتار درمانی می توانند وارد این شغل شوند. البته علاقه مندان می توانند در مقاطع بالاتر (کارشناسی ارشد گفتار درمانی) تحصیلات خود را ادامه دهند که در این صورت بیشتر به شغل های آموزش و تحقیق و پژوهش در این حوزه روی خواهند آورد.
۱- دفتر گفتار درمانی به محلی اطلاق می شود که طبق ضوابط و مقرات وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی برای ارائه خدمات گفتار درمانی پس از دریافت مجوز فعالیت ، توسط افراد واجد شرایط مندرج در این آئین نامه دایر می گردد .
۲- آسیب شناس گفتار و زبان به فردی اطلاق می شود که دانش آموخته مقطع کارشناسی یا مقطع بالاتر این رشته از دانشگاه های داخل یا خارج از کشور باشد و مدرک وی به تائید وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد .
۳- مجوز فعالیت گفتار درمانی عبارت اسـت از مجـوزی که پس از بررسی مدارک و مستندات توسط دانشگاه های علوم پزشکی صادر می شود .
شرایط، ضوابط و مدارک مورد نیاز
شرایط فردی :
۴- جهـت بـالا بـردن سطـح کیفـی خدمات درمانی دردفاتر گفتار درمانی داشتن سابقـه کـاردرایـن رشتـه درمراکز درمانی، دولتی ، خیریه و خصوصی به شرح زیر ضروری می باشد :
برای ایجاد دفتر گفتار درمانی درشهرتهران و کرج ‘ داشتن حداقل ۵ سال سابقه اشتغال بـه کـار تمـام وقت در مراکز فوق
برای ایجاد دفتر کار در سایر شهرها و شهرستان ها داشتن حداقل ۳ سال سابقه اشتغال به کار تمام وقـت در مراکـز مذکور
تبصره ۱ : مدت خدمت نظام وظیفه و طرح نیروی انسانی و یا سایر تعهدات قانونی درصورت ارائه گواهی معتبر اشتغال به گفتار درمانی جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۲ : مدت تحصیل کارشناسی ارشد گفتار درمانی حداکثر تا یک سال و PhD حداکثر تا دو سال براساس گواهی دانشگاه محل تحصیل جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۳ : گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی در مراکز خصوصی باید به تائید معاونت درمان و دارو دانشگاه / دانشکده مربوطه برسد .
مدارک مورد نیاز
۵- مدارک مورد نیاز برای تأسیس دفتر گفتار درمانی شامل موارد زیر می باشد ‘ که باید به معاونت درمان و دارو دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مربوطه ارائه گردد :
الف ) گواهی انجام یا معافیت خدمات قانونی
ب ) گواهی عدم سوء پیشینه کیفری ( در مورد شاغلین رسمی مراکز دولتی با ارائه تصویر حکم استخدامی نیازی به این گواهی نمی باشد ) .
پ ) یکی از مدارک تحصیلی کارشناس ، کارشناس ارشد ، PhD گفتار درمانی
ب ) سه قطعه عکس ۴*۳
د ) گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی
ه ) اعلام کتبی آدرس دقیق دفتر کار و ساعات فعالیت و تلفن تماس جهت هماهنگی به منظور بازرسی از محل دفتر کار
م ) ارائه تصویر یا شماره کد ملی
ی ) اصل فیش های بانکی طبق مقررات مربوطه(مبلغ وشماره حساب از طریق کارشناسان واحد صدور
پروانه ها به متقاضی اعلام خواهد گردید ،مبالغ جهت شهر تهران وسایر شهرستان ها متفاوت می باشد).
شرح وظایف و حدود اختیارات
الف ) مشاوره و راهنمایی مراجعین برای پیش گیری از بروز اختلالات گفتار و زبان در کودکان
ب ) مشاوره و آموزش به افرادی که در معرض ابتلا به اختلالات گفتار و زبان هستند به منظور پیشگیری
ج ) راهنمایی و ارجاع مراجعین مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به سایر درمانگران براساس نیازهای بهداشتی درمانی آن ها
د ) آموزش راهنمایی و مشاوره به افرادی که از گفتار خود به طور حرفه ای استفاده می کنند ‘ ( برای ارتقاء کیفیت گفتار و پیش گیری از بروز اختلال )
ه ) انجام آزمون های گفتار و زبان براساس معیارها و برگه های مورد تائید دانشگاه علوم پزشکی و تشکیل پرونده برای نوشتن شرح حال ‘ ثبت چگونگی بروز و سیر اختلال براساس مصاحبه با بیمار و خانواده او و مدرک مربوطه ، ثبت سوابق درمانی ‘ ضبط نمونه گفتار بیمار و شرح ویژگی های زبانی و گفتاری او ‘ ثبت سابقه بیماری های جسمی بیمار و تعیین علل و عوامل مؤثر بر اختلال و ثبت برنامه و اقدامات گفتار درمانی و در صورت ارجاع به سایر مراکز درمانی ثبت در پرونده و ارسال خلاصه پرونده
ز ) نگهداری پرونده برای کارهای آماری و در صورت لزوم تهیه گزارش برای مراجع قانونی و استفاده از آنها در مطالعات پژوهشی و ارائه نتایج به مسئولان و مراکز علمی – پژوهشی برای همکاری در زمینه افزایش آگاهی و بهبود ارائه خدمات گفتار درمانی و بالا بردن سطح سلامت جامعه
ح ) آسیب شناسی گفتار و زبان موظف است در انحصار نسخه پزشک معالج خدمات گفتار درمانی را برای بیماران انجام دهد .
تبصره ۱ : پذیرش بیماران دچار اختلال تولید، لکنت ، اختلال در خواندن و نوشتن و تأخیر در رشد گفتار و زبان به طور مستقیم انجام می پذیرد .
تبصره ۲ : آسیب شناسی گفتار و زبان حق دخل و تصرف در نسخه و یا دستور پزشک معالج را ندارد .
تبصره ۳ : آسیب شناسی گفتار و زبان مجاز به تجویز دارو و درخواست رادیو گرافی و آزمایشات پاراکلینیکی برای بیماران را ندارد .
ط ) آسیب شناس گفتار و زبان می تواند برای افراد مبتلا به اختلالات صوت به مدت محدود ( حداکثر تا یک هفته ) گواهی صادر نماید . ( در صورت استفاده حرفه ای از صوت به معنای عدم حضور در محل کار و در غیر این صورت تنها در قالب استراحت صوتی )
ی ) آسیب شناس گفتار و زبان حق انجام تزریقات و پانسمان راندارد .
فضای فیزیکی و تجهیزات
۶- حداقل امکانات و تجهیزات برای ارائه خدمات به شرح زیر می باشد :
الف ) اتاق درمان حدود ۱۰ تا ۱۲ متر مربع
ب ) سالن انتظار متناسب با مراجعین و سرویس بهداشتی در دسترس باشد .
ج ) محیط از نظر نور ، دما و پاکیزکی مناسب باشد
د ) از نظر قرار گیری در طبقات ساختمان محدودیتی ندارد
ه ) میز و صندلی مناسب مراجعین موجود باشد
و ) سرو صدا در اتاق درمان نباشد ( مطابق محیط های معمولی باشد )
ز ) وسایل باز خورد بینایی و شنوایی موجود باشد
ح ) وسایل کمک آموزشی مانند کارت تصاویر ، کتاب های آموزشی کودکان ، لگو ، پازل و موارد مشابه برحسب نیاز
ط ) برگه های ارزیابی اختلالات گفتار و زبان مطابق با موارد موجود در دانشگاه های علوم پزشکی
ی ) قاشقک ، گاز استریل ، الکل ، دستکش یک بار مصرف ، نی ، شمع ، جراغ قوه ، دستمال کاغذی
ک ) وسایل صداساز برای کودکان و وسایل بازی و آموزش کودکان
ل ) ضبط صوت برای ثبت نمونه گفتار مراجعین
تجهیزات ، موقعیت و فضای فیزیکی ‘ امکانات فنی و ساختمانی دفتر گفتار درمانی می بایستی قبل از اخذ مجوز فعالیت به تائید کارشناسان دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط برسد .
سایر ضوابط
– اندازه تابلو حداکثر ۷۰*۵۰ سانتی متر با ذکر نام و نام خانوادگی آسیب شناسی گفتار و زبان بوده و فقط مجاز به نصب یک تابلو می باشد .
– آسیب شناسی گفتار و زبان اجازه چاپ سر برگ براساس مفاد مجوز دفتر کاردرمانی را دارد .
– تعرفه خدمات ارائه شده مطابق تعرفه های مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد .
– ارائه خدمات گفتار درمانی در تمامی روزهای هفته و حداقل جهت یک نوبت کاری ( صبح و عصر ) ضروری است .
– هرگونه جابه جائی و انتقالی و یا تعطیلی محل دفتر باید به اطلاع و موافقت دانشگاه مربوطه باشد .
– نظارت بر عملکرد دفاتر گفتار درمانی به عهده دانشگاه مربوطه با همکاری انجمن گفتار درمانی ایران می باشد .
– نصب اصل مجوز دفتر گفتار درمانی در محل فعالیت و در معرض دید مراجعین الزامی است .
– اعتبار مجوز دفتر طبق قانون آموزش مداوم جامعه پزشکی و سایر مقررات مربوطه می باشد .
– دارنده مجوز دفتر گفتار درمانی تحت هیچ شرایطی مجاز به استفاده از افراد تجربی و بدون تحصیلات دانشگاهی معتبر برای ارائه خدمت نمی باشد و خدمات مذکور باید توسط آسیب شناسان گفتار و زبان دارای حداقل مدرک کارشناسی و تحت نظر دارنده مجوز ، ارائه گردد .
– کلیه دفاتر گفتار درمانی موجود در کشور باید حداکثر ظرف مدت ۶ ماه پس از تصویب آئین نامه تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی به شماره ۵۳۹۶/س مورخ ۲۳/۱/۸۲ به دانشگاه مربوطه مراجعه و وضعیت خود را با شرایط جدید انطباق داده و نسبت به اخذ مجوز لازم اقدام نمایند .
– دفاتر گفتار درمانی موظف به پاسخگوئی و همکاری با بازرسین وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع ذی صلاح قانونی هستند و در صورت تخلف از ضوابط و مقررات و مفاد مقررات مطابق قانون و آئین نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی و حرف وابسته به آن به شرح زیر با متخلف برخورد خواهد شد :
الف ) تذکر شفاهی با قید موضوع در صورتجلسه بازرسی محل توسط دانشگاه ذی ربط
ب ) اخطار کتبی توسط دانشگاه مربوطه
ج ) لغو مجوز دفتر کار و تعطیل دفتر به مدت ۱ تا ۳ ماه به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
د ) لغو مجوز دفتر و تعطیل دفتر به مدت ۴ ماه تا یک سال به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
ه ) لغو دائم مجوز دفتر به پیشنهاد دانشگاه ذی ربط
– بیمار حق دارد از طول مدت درمان و عوارض احتمالی آن از گفتار درمانگر اطلاع حاصل نماید و پس از طی هر دوره درمانی ( ۱۰ جلسه ) فرم مخصوص رضایتمندی توسط بیمار تکمیل و در پرونده ثبت گردد .
انواع اختلالات گفتارزبان
انواع اختلالات گفتاروزبان عبارتند از:
۱-تاخير درگفتاروزبان ۲- اختلالات رواني گفتار۳- اختلالات صوت ۴- اختلالات زباني ۵- اختلالات تشديدي ۶- اختلالات توليدي
]]>
تا 80 سال پيش، روانشناسي را مطالعه روح و روان و روانشناس را فردي ميدانستند که رويدادهاي دروني، ذهني و مغزي را مثل تصورات، خاطرات ، افکار و احساسات مطالعه ميکند. طبق اين تعريف، روانشناسي شاخهاي از ذهنيترين بخش دانش انسان؛ يعني فلسفه بود. اما از اوايل قرن بيستم و با پيشرفت سريع دو علم زيستشناسي و فيزيک، روانشناسي نيز مطالعهي ذهني (زندگي رواني) را کنار گذاشت و به مشاهده و مطالعهي رفتار موجودات پرداخت.
البته هنوز نيز روانشناسان فرآيندهاي ذهني را مطالعه ميکنند، اما اين کار را نه به صورت ثبت شخصي ادراکات و احساسات، بلکه به شيوهي عيني و علمي انجام ميدهند.روانشناسي شاخهاي از علوم زيستي است که هم به مطالعهي عيني رفتار قابل مشاهده ميپردازد و هم به فهم و درک فرآيندهاي ذهني که مستقيماً قابل مشاهده نبوده و براساس دادههاي رفتاري و عصب زيست شناختي قابل استنباط است، توجه دارد. رشتهي روانشناسي در مقطع کارشناسي داراي 4 گرايش باليني، آموزش کودکان استثنايي، صنعتي و سازماني و عمومي است.
در اين ميان روانشناسي باليني خدمات تشخيص و درمان (رواندرماني) را به افرادي که دچار رفتارهاي نابهنجاري مثل افسردگي، اضطراب، وسواس، و غيره هستند، ارائه ميدهد که اين خدمات در سه زمينهي تشخيص، درمان و پيشنهادِ روشهايي براي پيشگيري از معضلات و ناهنجاريهاي رفتاري ارائه ميشود.
روانشناسي صنعتي و سازماني نيز يافتههاي روانشناسي را در تمام محيطهاي کاري بهکار ميبرد؛ يعني دربارهي اينکه محيط کار بايد چگونه باشد تا بهترين بازدهي را داشته باشد يا چه متغيرهايي در ارتباط بين کارفرما و کارگر مؤثر است و چه عواملي باعث عدم تفاهم بين کارفرما و کارگر ميشود ،مطالعه ميکند.
روانشناسي عمومي نيز به مطالعهي کليات روانشناسي ميپردازد، و روانشناسي و آموزش کودکان استثنايي کاربرد يافتههاي روانشناسي در رابطه با کودکان استثنايي (تيزهوشان و معلولين جسماني) است.
روانشناسی تحت عنوان علم النفس یا اخلاق ، بیش از هزار سال به عنوان یکی از شاخههای اصلی فلسفه در مراکز علمی ایران تدریس شده است. از رازی و ابن سینا و ناصر خسرو تا ملاصدرا کمتر متفکری را سراغ داریم که در آثار خود به این علم نپرداخته است.
به رغم رونق و شکوه آغازین ، تا اوایل دهه 1340 فعالیت چشمگیری در روانشناسی وجود نداشت و این علم یا به عنوان بخشی از برنامههای رشته فلسفه و علوم تربیتی و یا به صورت بخشی از دورههای تربیت معلم تدریس میشد. دهه 1340 را باید دهه گسترش سازمانی روانشناسی در ایران نامید، چون طی این ده سال دوره لیسانس روانشناسی نخست در دانشگاه تهران و بعدها در سایر دانشگاههای ایران تأسیس گردید. در دانشگاه تهران دوره فوق لیسانس روانشناسی بوجود آمد و مؤسسه روانشناسی بنیان گذارده شد. برخی از این تحولات حاصل کوششهای دکتر محمود صناعی بود که در همان دوره پا به صحنه روانشناسی ایران گذاشت. خدمت بزرگ دکتر صناعی ترجمه کتاب اصول روانشناسی در سال 1342 بود.
در سال 1344 دکتر سعید شاملو بنیان گذار روانشناسی بالینی ایران اولین کلینیک مرکز مشاوره و راهنمایی در دانشگاه تهران را تأسیس کرد و بعدها بتدریج چنین مراکزی در دیگر دانشگاهها تأسیس شد. با گسترش دورههای روانشناسی در دانشگاههای کشور کوششهای فراوانی در زمینه تألیف و ترجمه مکتب درسی در این رشته به عمل آمد. از آن جمله اصول روانشناسی عمومی (1348) تالیف دکتر سیروس عظیمی ، کلیات روانشناسی علمی (1349) به ترجمه دکتر امیر هوشنگ مهریار و دکتر رضا شاپوریان. اصول روانشناسی (1352) به ترجمه و اقتباس دکتر محمد ساعتچی.
زيستشناسي و شيمي در اين رشته اهميت بسياري دارد و بايد پايه علوم زيستي دانشجوي اين رشته قوي باشد. بههمين دليل، امروزه دانشجويان اين رشته از بين دو گروه آزمايشي علوم انساني و علوم تجربي پذيرفته ميشوند. از سوي ديگر آمار و رياضي و زبانانگليسي در اين رشته کاربرد و اهميت زيادي دارد. دانشجوي اين رشته بايد نسبت به اطراف و جامعهي خود ديد عميقي داشته باشد تا بتواند ظرافتهاي رفتاري افراد را درک کند و به ويژگيهاي رواني افراد پي ببرد.
روانشناسی بالینی: خدمات تشخیص و درمان (رواندرمانی) به بیماران دارای رفتارهای نابهنجار مثل افسردگی، اضطراب، وسواس، و غیره شامل این گرایش می شود که این خدمات در سه زمینهی تشخیص، درمان و پیشنهادِ روشهایی برای پیشگیری از معضلات و ناهنجاریهای رفتاری ارائه میشود.
روانشناسی صنعتی و سازمانی: یافتههای روانشناسی در تمام محیط های کاری را شامل می شود در این گرایش به بررسی چگونگی محیط کار به جهت دارا بودن بالاترین بازدهی و همچنین ارتباط بین کارفرما و کارگر و تعیین عواملی که باعث عدم تفاهم بین کارفرما و کارگر میشود ،می پردازد.
روانشناسی عمومی: به مطالعهی کلیات مباحث روانشناسی میپردازد.
روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی: کاربرد یافتههای روانشناسی در رابطه با کودکان استثنایی (تیزهوشان و معلولین جسمانی) را شامل می شود.
دروس مشترک در گرايشهاي مختلف روانشناسي:
روانشناسي عمومي، علمالنفس از ديدگاه دانشمندان اسلامي، آمار توصيفي، فيزيولوژي عمومي، کليات فلسفه، مباني جامعهشناسي، روانشناسي احساس و ادراک، متون روانشناسي به زبان خارجي، آمار استنباطي، روش تحقيق در روانشناسي، روانشناسي فيزيولوژيک، روانشناسي تجربي، روانشناسي رشد، روانشناسي يادگيري، روانشناسي تربيتي، روانشناسي اجتماعي، روانسنجي، انگيزش و هيجان، شخصيت، آسيبشناسي رواني، بهداشت رواني، روانشناسي مرضي کودک، تاريخچه و مکاتب روانشناسي.
دروس تخصصي گرايش روانشناسي باليني:
کاربرد مقدماتي روشهاي تشخيص باليني، کاربرد مقدماتي روشهاي درمان، مصاحبه، سمينار مسائل روانشناسي باليني در جهان و ايران، پژوهشهاي عملي در روانشناسي باليني، روانشناسي پويايي گروه، کليات روانپزشکي، بررسي مقدماتي نظريههاي رواندرماني، روانشناسي مشاوره و راهنمايي، روانشناسي کودکان استثنايي.
دروس تخصصي گرايش روانشناسي عمومي :
طرحها و پژوهشهاي آزمايشگاهي، مقدمات نوروبسيکولوژي، ارزشيابي شخصيت، روانشناسي مشاوره و راهنمايي، روانشناسي هوش و سنجش آن، تفکر و زبان، روانشناسي پويايي گروه، روانشناسي کودکان استثنايي، سمينار در مسائل روانشناسيعمومي، اختلالات يادگيري، روانشناسي جنايي، پژوهشهاي عملي در روانشناسي عمومي
دروس تخصصي گرايش روانشناسي استثنايي :
روانشناسي مشاوره و راهنمايي، نظريهها و کاربرد آزمونهاي شناختي، روانشناسي کودکان تيزهوش و روشهاي آموزش آنها، روانشناسي کودکان عقبمانده و روشهاي آموزش آنها، اختلالات تکلم و گفتار درماني، روانشناسي تدريس به کودکان ناشنوا، روانشناسي تدريس به کودکان نابينا، متون روانشناسي کودکان استثنايي به زبانهاي خارجي، بهداشت رواني کودکان استثنايي و خانواده، زمينه پيشگيري از تولد کودکان عقب افتاده، روانشناسي کودکان ناسازگار، روشهاي تغيير و اصلاح رفتار کودکان، سمينار مسائل کودکان استثنايي در جهان و ايران، پژوهشهاي عملي در روانشناسي و آموزش کودکان استثنايي.
تعداد کل واحدهاي درسي دوره کارشناسي روانشناسي 144 واحد به شرح زير است:
دروس عمومي 23 واحد
دروس پايه و اصلي شاخههاي عمومي استشنايي 71 واحد
دروس پايه و اصلي گرايش باليني 98 واحد
دروس اختصاصي شاخههاي عمومي – استثنايي 40 واحد
دروس اختصاص گرايش باليني 13 واحد
دروس انتخابي براي شاخصها و گرايشها 10 واحد
توضيح اينکه مجموع دروس هر يک از شاخههاي عمومي و استثنايي وهم چنين گرايش باليني 144 واحد ميباشد.
-ضرایب دروس برای داوطلبان از گروه های ریاضی به صورت زیر می باشد:
ریاضی ۴
فیزیک ۳
شیمی ۲
-ضرایب دروس برای داوطلبان از گروه های تجربی به صورت زیر می باشد:
ریاضی ۲
زیست شناسی ۴
فیزیک ۲
شیمی ۳
-ضرایب دروس برای داوطلبان از گروه های انسانی به صورت زیر می باشد:
ریاضیات ۳
اقتصاد ۲
ادبیات اختصاصی ۲
عربی اختصاصی ۱
تاریخ و جغرافیا ۱
علوم اجتماعی ۳
منطق و فلسفه ۲
روانشناسی ۳
امروزه روانشناسي با همه جنبههاي زندگي ما ارتباط دارد و هر اندازه که جامعه پيچيدهتر شود، روانشناسي نيز نقش مهمتري در حل مسائل آدمي برعهده ميگيرد. اين به معناي فرصتهاي شغلي متنوع و گسترده براي فارغالتحصيلان رشتهي روانشناسي است. به گفتهي کارشناسان اين رشته، آيندهي روانشناسي در کشور ما روشن و اميدبخش است و فارغالتحصيلان اين رشته بايد آيندهي خود را در فردا ببينند. چون کشور ما يکي از کشورهاي درحال توسعه است و بدون بهرهگيري از شاخههاي مختلف روانشناسي نميتواند توسعهي همهجانبه داشته باشد. از سوي ديگر کشور ما، کشور جواني است و امروزه يکي از دغدغههاي خانوادهها، حفظ بهداشت رواني و بالابردن سطح دانش فرزندانشان ميباشد که اين دو مهم نيز به ياري شاخههاي مختلف روانشناسي از جمله روانشناسي رشد و روانشناسي تربيتي امکانپذير است. البته در حال حاضر فارغالتحصيلان اين رشته بيشتر جذب آموزش و پرورش ميشوند يا در شرکتها و سازمانها بهعنوان کارشناس روانشناسي فعاليت ميکنند و عدهاي نيز به عنوان دستيار متخصص روانشناسي باليني يا روانپزشک مشغول بهکار هستند.
•مشاوره شغلی: مشاوران شغلی با ارزیابی شخصیت، تعیین علاقه مندی ها و سایر معیار های ارزیابی در انتخاب شغل به افراد کمک می کنند.
•روانشناس مدرسه: روانشناس مدرسه وظیفه پرداختن به مشکلات هیجانی تحصیلی و اجتماعی کودکان می پردازد.
•مشاور: مشاوران در مسائل مختلفی مانند ازدواج، مسائل خانوادگی، هیجانی و تحصیلی و… به کمک مردم میشتابند.
•مشاور ژنتیکی: مشاوران ژنتیکی غالباً به صورت تیمی با پزشکان، پرستاران و متخصصان ژنتیک کار میکنند و به خانوادههایی که دارای عضو با اختلال ژنتیکی هستند یا در خطر انتقال یک اختلال ارثی قرار دارند، راهنمایی و کمک میکنند.
•روانشناس قانونی: این روانشناسان در امور قانونی مانند تشخیص علل قتل و سایر امور جنایی و حقوقی فعالیت دارند.
•روانشناس ورزش: این روانشناسان بر جنبه های شناختی ورزش و ورزشکاران و معضلات پیش روی آنها مانند نحوه عملکرد و آسیب ها فعالیت دارند.
•روانشناس بالینی: تشخیص و درمان بیماران دارای اختلالات روانی را شامل می گردد.
•آموزگار آموزشهای خاص: جهت آموزش و کار با کودکان استثنایی و دارای محدودیت.
روانشناسي عمومي
فارغالتحصيلان در اين رشته ميتوانند فعاليتهاي مقدماتي را در زمينههاي تشخيص و درمان اختلالات رواني در مؤسسات عمومي و رواني و کلينيکهاي روانپزشکي و ساير مراکز شبيه به آن عهدهدار شوند و يا تدريس روانشناسي عمومي را در مراکز آموزشي به عهده گيرند و يا بهعنوان روانشناس مدرسه در مدارس همکاري داشته باشند.
روانشناسي باليني
روانشناسان ميتوانند در مورد تشخيص، درمان و بازآموزي افراد نيز عهدهدار مسئوليت گردند؛ اگرچه در اغلب اين موارد، روانشناسان بهعنوان عضوي از يک تيم شامل: روانپزشک، پرستار و مددکار اجتماعي کار خواهند کرد ولي آموزش تخصصي آنها بايد بهگونهاي باشد که بتوانند بخش زيادي از مسئوليتها را به تنهايي برعهده گيرند. اهم اين قبيل مسئووليتها عبارتاند از: تشخيص ناهنجاريهاي رفتاري، درمان فردي و گروهي، مشاوره و راهنمايي و بازآموزي.
روانسنجي
روانسنجي عمدتاً با آمار، شيوههاي سنجش در آموزش و پرورش و يادگيري، ارزيابيهاي روانشناختي از طريق آزمونهاي رواني و شيوههاي گزينش و سرند کردن در ارتباط است. کارشناس ارشد روانسنجي ميتواند به کار اجراي آزمونهاي رواني – تشخيصي، سنجش هوش، ويژگيهاي شخصيتي، آسيبهاي مغزي، عقبماندگيهاي ذهني، ارزيابي در آموزش و پرورش، سازمان سنجش و دادهپردازي مشغول گردد. يا به همراه يک تيم درمان در کلينيکهاي روانشناختي مشغول به کار گردد. هدف از تحصيل در اين رشته، تربيت افرادي است که با جنبههاي نظري و کاربردي در زمينههاي مربوط به اندازهگيري و ارزيابي خصوصيات مختلف افراد انساني و مهارتهاي او، آشنايي کافي داشته و توانايي بهکارگيري آن را در موقعيتهاي شغلي در آموزش و پرورش داشته باشد. فارغالتحصيلان اين رشته با استفاده از تئوري کلاسيک اندازهگيري به سنجش ويژگيهاي پنهان افراد ميپردازند و از سويي ديگر با طراحي انواع آزمونها (تحصيلي، هوش و استعداد، استخدامي و …) در سطوح وسيعي به سنجش آموزشي و تربيتي افراد مشغولاند. اجراي آزمونهاي رواني در امر تشخيص، همواره ياري رسان متخصصان بوده است.
– پس از احراز شرايط لازم (از جمله 800 ساعت کارآموزي در مراکز داراي مجوز رسمي، تأييديه از اساتيد رشته و …) و دريافت مجوز از سازمان نظام روانشناسي اقدام به تاسيس کلينيک مشاوره نمايد.
– به عنوان کارشناس اين رشته در مراکز دولتي نظير بهزيستي- شهرداري- نيروي انتظامي- سازمان زندانها- کانون اصلاح و تربيت و … در قسمت مربوطه جذب به کار شود.
– در واحدهاي کوچک دانشگاه آزاد و يا دورههاي فراگير و يا موسسات آموزش عالي آزاد به عنوان مدرس فعاليت کند.
– در آموزش و پرورش به عنوان معلم و يا دبير در دروس مربوطه و يا به عنوان مشاور مدرسه مشغول به کار شود.
– با اخذ مجوز از سازمان بهزيستي اقدام به تأسيس مهد کودک نمايد.
– با اخذ مجوز از سازمان بهزيستي اقدام به تأسيس سَراي سالمندان نمايد.
– در کلينيکهاي درمان اعتياد به عنوان روانشناس مشغول به کار شود. (اشتغال در اين مراکز مستلزم تحصيل در گرايش روانشناسي باليني است و دارا بودن مدرک کارشناسي اين گرايش کافي است)
– در کلينيکهاي مشاوره اي به کارهاي درماني بپردازد.
– با روانپزشکان در کلينيکهاي خصوصي ايشان همکاري کند. (البته روانپزشکان مايل به همکاري با کارشناسان ارشد در گرايشهاي باليني و خانوادهدرماني هستند)
– در کلينيکهاي مشاوره و رواندرماني کودک به کارهاي درماني مثل بازي درماني و … بپردازد. (در اين مراکز تاکيد بيشتر روي کارشناسان ارشد با گرايش باليني کودک و نوجوان و باليني است.)
رشتهای کاملاً کاربردی و البته منزوی و متاسفانه به باور بعضی غیر ضروری! زندگی یعنی نحوه درک و فهم ما از محیط و عکسالعمل و رفتار ما در برابر آن.
روانشناس به بررسی نحوه ادراک محیط توسط موجود زنده یعنی ما دانشآموزان از محیط خود و چگونگی رفتار ما در شرایط خاص می پردازد.گرچه موجود زنده شامل غیر انسان نیز میشود ولی هدف اصلی این رشته بررسی وضعیت انسان است.
روانشناسی، علم کاربردی مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی بر اساس یافتههای علمی و تحقیق شده میباشد. رفتار به فعالیتها و اعمالی اشاره دارد که قابل مشاهده و قابل اندازه گیری میباشند، مانند صحبت کردن و راه رفتن، اما فرایندهای ذهنی به اعمال و فرایندهایی اشاره دارد که به صورت مستقیم قابل دیدن و درک کردن نیست و نمود آنها را میتوان در رفتار و دیگر فرایندها مشاهده کرد، مانند تفکر و یا هیجان و ترس. امروزه، روانشناسی از سنین خردسالی و نوجوانی گذشته و پا به مرحله جوانی و بزرگسالی گذاشته است و به درجهای از ثبات و استحكام رسیده است.
روانشناسی با در نظر گرفتن نیازهای طبیعی انسان و درك روح زمان ، به عنوان پرچمدار مطالعه پیچیدگیهای بشر امروز است. در یک تعریف ساختار شکن از روان شناسی، «روان شناسی عبارت از کشف دروغ هایی است که به خود می گوییم و همچنین تعیین حد و مرز راست هاست» در این تعریف انسان موجودی است که نخست باید خود را فتح کند. در نتیجه صداقت تمام عیار با خود پایه روان شناسی است. این تعریف روان شناسی را با خود شناسی پیوند می زند.
روانشناسی رشته نسبتا جدیدی است که هنوز مراحل تکاملی را می گذراند. با وجودی که انجمن روان شناسی آمریکا تا کنون 53 زمینه مختلف روانشناسی را شناسایی کرده است، اما به دلیل تنوع رفتارهای انسانی، زمینه های تازه به طور مستمر در حال پدید آمدن هستند.
به دلیل آنکه روانشناسی با موضوعات دیگری از قبیل زیست شناسی، فلسفه، انسان شناسی و جامعه شناسی نیز ارتباط دارد، شاخه های جدید پژوهشی و کاربردی به طور مستمر در حال شکل گیری است.
برخی از رشته های روانشناسی هم اکنون کاملا جا افتاده اند و بسیاری از دانشگاه ها به ارائه دوره های آموزشی و مدرک دانشگاهی در آنها می پردازند.
روانشناسی کودکان استثنایی:
شاخهای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان میپردازد.
روانشناسی بالینی:
روانشناسی بالینی شاخهای از روانشناسی است که به درک، پیش بینی و درمان نابهنجاری، ناتوانی و آشفتگیهای شناختی، هیجانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری کمک میکند و در گستره وسیعی از جمعیتهای در جستجوی درمان کاربرد دارد. نقشهای شش گانه آن عبارت است از: ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار رواندرمانگرها، پژوهش و مدیریت. غالب کارهای روانشناس بالینی در راستای درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است.
زیست روانشناسی:
زیست روانشناسی شاخهای از روانشناسی است که به تحلیل چگونگی تاثیر مغز و انتقال دهندههای عصبی بر رفتارها، افکار و احساسات میپردازد. این رشته را میتوان به صورت ترکیبی از روانشناسی پایه و علم اعصاب در نظر گرفت. این رشته با نامهای دیگری چون روانشناسی زیست شناختی، روانشناسی فیزیولوژیک و علم اعصاب رفتاری نیز شناخته میشود. زیست روانشناسان به بررسی چگونگی تعامل فرایندهای زیستشناختی با هیجانات، شناختها و سایر فرایندهای ذهنی میپردازند. رشته زیست روانشناسی با رشتههای دیگری چون روانشناسی تطبیقی و روانشناسی تکاملی ارتباط دارد.
روانشناسی رشد:
روانشناسی رشد شاخهای از علم روانشناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد میپردازد و از رشتههای مختلف زیستشناسی، جامعهشناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک میگیرد. اگر چه روانشناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ میپردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.
روانشناسی قانونی:
روانشناسی و پزشکی قانونی در مراحل رشد و تحول خود به اهداف یکدیگر نزدیک شدهاند. در واقع هر دو رشته با مساله انحراف اجتماعی سر و کار دارند که موجب ایجاد امنیت در جامعه میشوند. روانشناسی قانونی به بررسی علل رفتار فردی و تغییر این رفتارها در حیطه قانون میپردازد و تلاش میکند رفتارهایی که از لحاظ قانونی نابهنجار بشمار میروند مورد بررسی و تفحص قرار دهد.
روانشناسی مدرسه:
روانشناسان مدرسه در داخل سیستم آموزشی کار میکنند و به دانشآموزان در زمینههای هیجانی، اجتماعی و تحصیلی کمک میکنند. هدف روانشناسی مدرسه، همکاری با اولیاء، معلمان و دانشآموزان در جهت ایجاد یک محیط آموزشی سالم با تمرکز بر نیازهای دانشآموزان است.
روانشناسی مدرسه یک حرفه ی نسبتاً جدید است. انجمن ملی روانشناسی مدرسه (NASP) در آمریکا در سال 1968 تأسیس شد و این رشته به طور رسمی به عنوان یک تخصص دکتری توسط انجمن روانشناسی آمریکا (APA) شناخته شد. در سال 2002، روانشناسی مدرسه یکی از 10 حرفه پرطرفدار در آمریکا بوده و تقاضا برای روانشناسان مدرسه همچنان رو به افزایش است.
روانشناسی صنعتی-سازمانی:
یکی از شاخههای جدید علم ومعرفت که مساله نیروی انسانی ودیگر جنبههای مربوط دنیای کار را در کانون توجه خود دارد،روان شناسی صنعتی وسازمانی است. این شاخه از دانش مطالعه علمی رابطه میان انسان ودنیای کار را وجهه همت خود قرار داده است. در واقع ،کاربرد و بسط وگسترش اصول روانشناسی است به مسایلی که انسان در تجارت و صناعت با آنها دست به گریبان است. از آنجا که شاخه روانشناسی صنعتی و سازمانی یکی از شاخههای کاربردی و فعال رشته مهم روانشناسی است و همچنین کشور نیز در آستانه توسعه اقتصادی و صنعتی است لذا استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی صنعتی و سازمانی یکی از ضروریات دنیای تولید و کار است و بدون این گونه خدمات تولید با کیفیت در دنیای پر رقابت فعلی با مشکل روبروست. خدمات مشاورهای با حل و فصل مشکلات کارکنان در ابعاد مختلف میتواند تخصص، انرژی و توان کارکنان را در اختیار اهداف و ماموریت سازمان قرار دهد.
روانشناسی اجتماعی:
روانشناسی اجتماعی مطالعه موضوعات، مشکلات و مسایل مرتبط با روانشناسی و جامعهاست. روانشناسی اجتماعی، اثرات حضور دیگران را بر رفتار فرد یا رفتار خود را تحت تأثیر گروه مورد بررسی و مطالعه قرار میدهد. روشن است که تأثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل بین خود با دیگران است، بنابراین به یک تعریف دیگر روان شناسی اجتماعی به عنوان علم مطالعه رفتار متقابل بین انسانها یا علم مطالعه تعامل انسانها شناخته میشود.
در مقطع کارشناسي ارشد، اين رشته تا آزمون کارشناسي ارشد سال 1389 داراي ۶ گرايش است. اين گرايش ها عبارتند از:
1- روانشناسي عمومي
2- روانشناسي باليني
3- روانشناسي باليني کودک و نوجوان
-4 سنجش و اندازه گيري يا روانسجي
5- روانشناسي صنعتي و سازماني
۶-روانشناسی شخصیت
منبع: Beytoote، kanoon ،iranmodares،tebyan
]]>
به روی دیوار مطب یک دندانپزشک، شعاری به این مضمون نصب شده بود: یا نخ دندان یا مردن، کدام را انتخاب می کنید؟ اگر چه باور این سخن مشکل است اما محققین ثابت کردهاند که این شعار گفتهای بی محتوا نیست و اصلا جنبه شوخی ندارد. در واقع هر گونه عفونت در ناحیه دهان به ویژه عفونت ناشی از بیماریهای پیرامون دندان و لثه و چرکی که بین فاصله دندان و لثه تجمع میکند، میتواند وارد جریان خون شده و در نهایت سبب سکته قلبی، سکته مغزی یا حتی مرگ شود.آری! امروزه دندانپزشکی فن و مهارت کشیدن دندان یا ساخت دندان مصنوعی با روشهای ابتدایی نیست بلکه دانشی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تأمین می کند. همچنین به یاری این علم میتوان بسیای از بیماریها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
کار یک دندانپزشک پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های دهان و دندان است. کار دندانساز با دندانپزشک تفاوت دارد، در گذشته این دو رشته را یکسان می دانستند در حالی که دندانسازی (پروتزهای دندانی) جزئی از رشته دندانپزشکی می باشد. پروتز هاي دندانی نيز در مقطع كاردانی ارائه می شود. دانشجويان در اين رشته در طول دوره تحصيل با روش ساخت انواع دندان های مصنوعی آشنا مي شوند و در مطب دندانپزشكان به عنوان دستيار مشغول كار مي شوند. یک فارغ التحصیل رشته دندانپزشکی علاوه بر داشتن مهارت بالا، فن و تکنیک مورد نیاز برای درمان بیماری های دهان و دندان، باید علم لازم برای این کار را داشته باشد و بر دروس دوره تحصیل تسلط داشته باشد، در غیر این صورت با یک دندانساز تفاوتی نخواهد داشت چراکه تنها کار عملی روی دندان را فراگرفته است و از علم پزشکی بی بهره می باشد. با پیشرفت علم، در رشته دندانپزشکی علاوه بر درمان بیماری های دهان و دندان به مواردی همچون حفظ زیبایی از طریق اقدامات ترمیمی و ارتودنسی نیز پرداخته شد.
دندانپزشکی نیز همانند سایر علوم در گذر زمان دچار تحولات اساسی شده و پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است.
این علم که در آغاز تنها قادر به حذف دندانهای بیمار و ترمیم های بسیار مختصر بود، در قرن بیستم به سرعت تکامل یافت و امتحانات بورد تخصصی برای هشت تخصص دندانپزشکی یکی پس از دیگری راه اندازی شد:
ارتودنسی 1930 ، جراحی دهان 1946 ، پاتولوژی دهان 1948، پروتز 1948 ، دندانپزشکی کودکان 1949 ، دندانپزشکی اجتماعی 1951 و اندودانتیکس 1964 .
این روند بعدها نیز ادامه یافت و رشته های تخصصی بیشتری راه اندازی شد. امروزه علم دندانپزشکی در دو حوزه ارتقاء سلامت فرد و زیبایی چهره و لبخند او خدمات شایان توجهی را ارایه می کند.
با کشف ارتباط سلامت عمومی بدن با سلامت و بهداشت دهان و دندان، احتمالاً در آینده شاهد ارایه نظریات جنجالی و تکان دهنده ای در خصوص ارتباط برخی بیماریها با سلامت دهان و دندان خواهیم بود. به علاوه تکنولوژیهای نوین رایانه ای و ژن درمانی نوید بخش افق های روشن برای فردای این رشته هستند.
در سال ۱۳۰۷ اولین مدرسه دندانسازی در دارالفنون تاسیس شد.در سال ۱۳۱۶ با تاسیس دانشگاه تهران،مدرسه طب به این محل نقل مکان کرد.در سال ۱۳۵۵ مدرسه ی دندانسازی از دانشکده پزشکی مجزا گردید.
تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها دو دانشکده دندانپزشکی تهران و ملی ایران فقط در ۵ رشته ارتودنسی، پریودنتولوژی بیماریهای دهان و تشخیص، پروتز و جراحی فک و دهان و صورت دورههای تخصصی ایجاد گردیده بود و پس از انقلاب تعداد رشتههای تخصصی به ۱۱ رشته رسید که هر ساله از طریق آزمون پذیرش دستیاری، تعدادی دستیار تخصصی میپذیرند.
•رشته ارتودانتیکس
•رشته اندودانتیکس
•رشته بیماریهای دهان و فک و صورت
•رشته پاتولوژی دهان و فک
•رشته پروتزهای دندانی
•رشته پریودانتیکس
•رشته جراحی دهان و فک و صورت
•رشته دندانپزشکی ترمیمی
•رشته دندانپزشکی کودکان
•رشته رادیولوژی دندان وفک و صورت
•رشته سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی
•رشته مواد دندانی
دندانپزشکی که در یک رشته تخصصی خاص ادامه تحصیل داده باشد (پس از اخذ مدرک دکترای دندانپزشکی) عنوان «متخصص» حتما زیر اسم او و قبل از گرایش مورد نظر ذکر می شود.
ارتودنتیکس (متخصص ارتودنسی):
تصحیح روابط نامناسب فکی و دندانی، تنظیم و تصحیح روابط بین دندانها و استخوانهای سر و صورت و به طور کلی ناهنجاری های دندانی و فک و صورت از جمله وظایف یک متخصص ارتودنسی به شمار می رود. طول دوره این تخصص رشته دندانپزشکی ۳ ساله است، معمولا بهترین رتبه های آزمون تخصص وارد این رشته می شوند.
پاتولوژی فک و دهان و صورت (آسیب شناسی):
توانایی متخصصان این رشته دندانپزشکی بررسی نمونه های برداشته شده از ضایعات دهان، فک و صورت از لحاظ تشخیص انواع بدخیمی، سرطان و سایر ناهنجاری های بافتی می باشد.
اندودنتیکس (تخصص درمان ریشه دندان):
وظیفه متخصص این رشته دندانپزشکی درمان های پیچیده ریشه و یا جراحی هایی است که معمولا از عهده توانایی های دندانپزشکان عمومی خارج است.
پریودنتیکس (تخصص بیماریهای لثه و بافتهای نگه دارنده دندان):
این افراد در تشخیص بیماری های لثه، گذاشتن ایمپلنت، عملکرد و زیبایی ساختار لثه تخصص پیدا می کنند.
دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی:
ترمیم و بازسازی دندانهای طبیعی و تأمین زیبایی ظاهری دندان ها بخشی از وظایف متخصصان این شاخه رشته دندانپزشکی است.
جراحی فک و دهان و صورت، رشته دندانپزشکی کودکان و تخصص پروتزهای دندانی هم شاخه های تخصصی دیگر رشته دندانپزشکی است.
کل واحد های دوره ی دندان پزشکی ۲۰۳ واحد است. طول دوره ی تحصیلی در این رشته ۶ سال است. که میتوان آن را به دو دوره ی ۲ و ۴ ساله تقسیم بندی کرد.دو سال اول به یادگیری مباحث نظری و علوم پایه در دانشکده میپردازند اما چهار سال بعد وارد بخش های کلینیکی دانشکده و بیمارستان های وابسته به دانشکده شده تا مهارت لازم برای کارهای آموزشی-درمانی را فرگیرند.
دروس این رشته را میتوان به دو بخش دروس پایه و دروس اختصاصی تقسیم بندی کرد :
دروس پایه شامل ۴۳ واحد است که شامل جنین شناسی،بافت شناسی ، بیوشیمی، آسیب شناسی و… است .
قابل ذکر است که دروس پایه این رشته کاملا با دروس پایه در رشته ی پزشکی هم پوشانی دارد.
دروس اختصاصی شامل ۱۶۰ واحد است که شامل کالبدشناسی و مرفولوژی دندان، ، جنین و بافتشناسی فک و دهان ، آسیبشناسی دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، بیماریهای دهان و تشخیص ، بیولوژی دهان، پریودنتولوژی، دندانپزشکی ترمیمی(پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت ، پروتز کامل) جراحی دهان و فک و صورت ، دندانپزشکی کودکان، رادیولوژی دهان،گوش و حلق و بینی، دندانپزشکی مجتمعی ،بهداشت دهان و… است.
درس های پایه
درس های پایه به درسهایی گفته میشوند که زمینهساز ورود دانشجو به درسهای اصلی و تخصصی و فراگیری آنهایند. در این رشته درسهای پایه جمعا به تعداد ۴۳ واحد درسی است که عبارتند از:
فیزیک پزشکی ، بیوشیمی ، بافتشناسی انسانی، جنینشناسی، تشریح ، ژنتیک انسانی، میکروبشناسی، ایمنی شناسی، فیزیولوژی، روانشناسی عمومی، آسیبشناسی عمومی.
درس های اختصاصی
درسهای تخصصی به درسهایی گفته میشود که اطلاعات و آگاهیهای لازم را درباره رشته تخصصی به دانشجو داده، او را با مفاهیم تخصصی و عمده رشته مورد نظر آشنا میکند و آموزشهای لازم را به او میدهند.
در رشته دندانپزشکی درسهای تخصصی عبارتند از:
کالبدشناسی و مرفولوژی دندان، زبان خارجی اختصاصی، جنین و بافتشناسی فک و دهان ، آسیبشناسی دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، بیماریهای دهان و تشخیص ، بیولوژی دهان، پریودنتولوژی، دندانپزشکی ترمیمی(پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت ، پروتز کامل) جراحی دهان و فک و صورت ، دندانپزشکی کودکان، رادیولوژی دهان ، گوش و حلق و بینی ، نظام پزشکی و طب قانونی، بهداشت عمومی و اکولوژی ، بهداشت محیط زیست ، دندانپزشکی مجتمعی ، بیماریهای روانی ، بیماریهای درونی، فارماکولوژی ، بهداشت دهان و تغذیه و ندانپزشکی پیشگیری مواد دندانی و پایاننامه (رساله).
دانشجویان در سال چهارم با تایید استاد راهنما، موضوعی را برای پایاننامه انتخاب وراجع به آن تحقیقاتی را آغاز مینمایند، ولی واحد پایاننامه در سال آخر محاسبه خواهد گردید که در آن زمان دانشجو پایاننامه را به هیات داوران منتخب ارایه و از آن دفاع مینماید.
خلاصهای از مطالب مطرح شده بعضی از درس های تخصصی الزامی:
اندودنتیکس: مطالب این درس شامل بررسی اتیولوژی، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریهای پالپی و بافتهای نگهدارنده دندانناشی از ضایعات پالپ به منظور حفظ سلامت و نگهداری دندانهای طبیعی است.
بیماریهای دهان و تشخیص : در درس بیماریهای دهان و تشخیص، به شناسایی ، تشخیص کلینیکی و پاراکلینیکی ضایعات حفره دهان و درمان ضایعات مخاطی آن و ارتباط آن با سایر بیماریهای بدن پرداخته میشود.
پروتزهای دندانی: در این درس در ارتباط با مسایل ترمیمی و بازسازی دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور کناری صورت) از طریق پروتزهای ثابت، متحرک (پارسیل و کامل) و فک و صورت بحث میشود. همچنین مسایل مربوط به اصول اکلوژن در این رشته مورد تدریس علمی عملی قرار میگیرد.
رادیولوژی: درس رادیولوژی یکی از درسهای دندانپزشکی و از علوم اساسی جهت دستیابی و شناسایی حالات طبیعی و غیرطبیعی استخوان فکها و دندانها میباشد.
دندانپزشکی کودکان: درس دندانپزشکی کودکان، قسمتی از درسهای دندانپزشکی است که شامل : تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری دهان و دندان کودکان، معلولان و معلولان ذهنی و شناسایی رابطه آن با سلامت عمومی آنها میباشد.
دندانپزشکی ترمیمی : این درس شامل بررسی اتیولوژی ، تشخیص ، پیشگیری و درمان و ترمیم ضایعات بافتهای سخت دندانی به منظور حفظ سلامت و زیبایی دندانهای طبیعی و بافتهای نگهدارنده آنهاست.
وجوه مشترک علمی وسیعی که این رشته با رشته پزشکی دارد، به دندانپزشک این مهارت را میدهد تا با شناخت همه جانبه ساختمان بدن و فیزیوپاتولوژی آن خدمات و درمانهای لازم را در راستای تخصصی خود ارایه دهد.
اگرچه اهمیت رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زیادی روشن است، اما متاسفانه هنوز این رشته نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آنچنان که باید نشان دهد. گرایش روزافزون داوطلبان به این رشته و مراجعه رو به افزایش شهروندان به شاغلان این حرفه ، میتواند اهمیت قابل ملاحظه و نیاز به متخصصان را در این رشته ، حتی در مقایسه با سایر رشتههای پزشکی به وضوح نشان دهدنکات تکمیلی :
یک دندانپزشک عمومی با بینش هنری، کارش را آغاز و به پایان می رساند. چرا که او در هنگام تراش دندان، ردیف کردن، ساخت و ترمیم دندان و موارد دیگر باید از خلاقیت هنری خویش بهره برده و دارای نگرش کارشناسانه هنری باشد. همچنین دانشجوی این رشته باید از دستهایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نیاز به دستهایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد. در نهایت باید گفت که هر آنچه یک دانش آموز در درس زیستشناسی دوره دبیرستان خود فرا میگیرد، به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص در بخش فیزیولوژی و آسیبشناسی که دانشجویان در دو سال اول تحصیل با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه می کنند .
رشته دندانپزشکی گرایش ها و تخصص های تقریبا زیادی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر دارد از جمله:
متخصص آناتومی دندان،متخصص ارتودنسي، متخصص بهداشت دهان و دندان، متخصص پروتزهای ثابت و اکلوژن، متخصص پروتزهای دنداني (ثابت و متحرک) .
متخصص جراحي لثه، متخصص دندانپزشکي اطفال، متخصص دندانپزشکی ترمیمی، متخصص دندانپزشکی جامعه نگر متخصص مواددنداني. متخصص رادیولوژي دهان و فک و صورت هم داریم که به دو صورت تخصص دندانپزشکی عمومی و فلوشیپ تخصص رادیولوژی نامیده می شود.
•نداشتن شیفت های طاقت فرسای شبانه و اجباری
•گرفتن ساده تر مدرک دکتری و دوران تحصیلی راحت تر نسبت به پزشکی و داروسازی
•درآمد خوب حتی با داشتن مدرک دکتری عمومی بدون تخصص
•دردهای عضلانی و مفصلی ( به دلیل حالتهای بدنی ثابت طولانی مدت، انجام حرکات تکراری، قرار گرفتن در یک وضعیت نامناسب به مدت طولانی )
•خطر ابتلا به بیماریهای عفونی و واگیردار ( با رعایت اصول ایمنی مانند استفاده از ماسک، عینک محافظ و دستکش قابل پیشگیری است )
•آلودگی به خون آلوده ( این یکی از خطراتی است که همیشه متوجه دندانپزشکان است )
•کمتر شدن فرصت های شغلی در شهرهای بزرگ ( در مناطق محروم نیاز مبرم به دندانپزشکان احساس می شود )
•می خواهید دوران تحصیلی راحتی را سپری کنید
•سادهتر از هر رشته دیگری به مدرک دکترا دست یابید
•توانایی خوبی برای برقراری ارتباط با بیماران دارید
•از مشکلات اسکلتی مانند کمر درد و آرتروز گردن هراسی ندارید
•باید در کنار داشتههای علمی، جسارت و قدرت تصمیمگیری آنی داشته باشید
– با خون و مرگ و زندگی تماس نزدیک ندارید
– چه در دوران تحصیل و چه دوران کار، شیفت شب و کشیک اجباری ندارد، مگر اینکه خودتان بخواهید!
– پس از دو سال فراگیری مباحث عمومی پزشکی، کم کم دروس شما محدود به نواحی دهان و سر و گردن میشود
– از سال سوم وارد فعالیتهای کلینیکی میشود و در سالهای چهارم تا ششم مهارت های خود را حین کار روی دهان بیمار میآزمایید و بر آن میافزایید
– در طول تحصیل مهارتهای ارتباط با بیماران را فرا می گیرید اما تا تبدیل شدن به یک دندانپزشک ایدهآل راه درازی باید طی کنید
– خطر دردهای مفصلی و عضلانی از همان دوران تحصیل شما را تهدید میکند
– خطر ابتلا به بیماریهای عفونی و واگیردار در این رشته کمتر از رشته پزشکی نیست و باید هنگام کار درمانی بسیار احتیاط کنید
– ارتباط با بیمار همیشه جذاب نیست و گاه با برخوردهای نامعقول، عجیب و تاسفانگیز از دیگران مواجه خواهید شد
قابل ذکر است رشته ی دندانپزشکی از زیر گروه های ۱ رشته های علوم تجربی است .بنابراین ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته به صورت زیر است:
زمین شناسی=0
زیست شناسی =4
شیمی=3
فیزیک=2
ریاضیات=2
توجه داشته باشید همه ی دروس بالا اختصاصی بوده و ضریب همه در ۳ ضرب میشود.
]]>
مجموعه ی مهارتها و توانایی های درمانی برای تشخیص بیماریهای چشم ومداوا وجراحی آن برای رفع مشکلاتودرکل چشم پزشكان در زمينه بيماريهاي چشم بخصوص جراحي متبحر هستند.
اگر شما علاقمند به حوزه سلامت بوده و خواهان بهبود کیفیت زندگی افراد هستید، از این شغل لذت خواهید برد. شما به عنوان چشم پزشک باید قادر باشید که به بیماران مضطرب، آرامش داده و از یک سری ابزار مخصوص برای سنجش بینایی افراد استفاده کنید سپس مشکل را تشخیص و توصیه های لازم را ارائه دهید و یا اقدامات لازم را برای رفع مشکل بیمار انجام دهید.
چشمپزشکی (Ophthalmology) شاخه ای از پزشکی است که با آناتومی، فیزیولوژی و بیماریهای چشم سر و کار دارد. یک متخصص چشم در تشخیص و درمان بیماریهای طبی و جراحی چشم انسان مهارت دارد . چشم انسان میتواند دچار حوادث و بیماریهای مختلف گردد مانند نزدیک بینی ، پیرچشمی، کوررنگی، گل مژه، دکولمان شبکیه و … از آنجا که چشم پزشکان بر روی چشم جراحی هم انجام می دهند این تخصص، تخصصی جراحی و طبی است.
با استفاده از دانشی که در مورد بیماریهای چشمی دارید اگر ناهنجاری مشاهده کنید (شامل شرایطی مانند دیابت و فشار خون بالا) باید فرد را درصورت لزوم به متخصصان مربوطه یا جراح چشم ارجاع دهید.
کار شما معمولا به صورت تمام وقت بوده و البته انجام کار پاره وقت هم امکان پذیر است. محل کار شما نیز در مطب های بیمارستان ها، مراکز درمانی و یا مطب شخصی می باشد.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت های شغلی و میزان درآمد چشم پزشک و برخی از چشم پزشکان معروف ایرانی ارائه می شود.
•انجام معاینات دقیق چشمی
•بررسی و تشخیص نقص ها، صدمات و بیماری های چشم
•درمان بیماری ها و نقص های چشمی با کمک دارو یا انواع عمل های جراحی
•دادن آرامش به بیماران و راهنمایی های تخصصی لازم به آنها
•استعداد در درک علوم و ریاضی
•دقت و توجه به جزئیات
•به روز بودن و آگاهی از جدیدترین تکنیکها و ابزارها
•قابلیت حفظ تمرکز برای کارهای پی در پی
•توانایی توضیح دستورات و علائم به کودکان
فارغ التحصیلان رشته چشم پزشکی که از تخصص های پزشکی است می توانند به این شغل وارد شوند.
اغلب چشم پزشکان به صورت مستقل کار می کنند. البته برخی نیز در بیمارستان ها یا کلینیک ها استخدام می شوند. در صورت علاقه به مباحث علمی و آموزش، چشم پزشک می تواند در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تدریس کرده و در کنار آن به تحقیقات علمی نیز بپردازد.
بستگی به کار در مراکز درمانی عمومی(بیمارستان)یا کار در مراکز خصوصی(مطب)دارد.وتعدادعمل های جراحی که انجام می دهد دارد وهرچه چشم پزشک باپشتکارخودتوانایی تشخیص ودرمان بیماریهای چشم خودراافزایش دهد مراجعین به اوبیشتر ودرنتیجه ازدرآمد بالاتری برخوردار می شود.
هر پزشک میتواند با اضافه کاری و کسب درجات بالاتر حقوق خود را افزایش دهد.
اطلاعات دقیقی در خصوص میزان درآمد چشم پزشکان در کشور در دسترس نمی باشد. اما به طور کلی متخصصان و مخصوصا پزشکان فوق تخصص شاخه های مختلف پزشکی از درآمد مناسبی در کشور برخوردارند.
از نظر اقتصادی: با توجه به شرایط سخت کاری نیاز به توجه خاص مسئولین دارد.
از نظر اجتماعی:با توجه به نیاز شدید به این رشته ی خاص و حیاتی چشم پزشک از موقعیت اجتماعی خاص وخوبی برخوردار است.
پروفسور محمدقلی شمس : پدر چشم پزشکی ایران و بنیان گذار بیمارستان چشم پزشکی فارابی به عنوان اولین مرکز تخصصی چشم پزشکی در ایران
دکتر غلامعلی پیمان : دانشمند ایرانی- آمریکایی، از اعضای تالار مشاهیرچشمپزشکی جهان و مخترع عمل جراحی لیزیک
دکتر سید حسن قاضیزاده هاشمی : یکی از 5 چشم پزشک برتر دنیا، دارنده مقالات علمی مرجع، راه اندازی 31 روش عمل جراحی چشم در ایران، رکورددار عمل جراحی لیزیک چشم در کشور و وزیر بهداشت و درمان فعلی
دکتر علی اصغر خدادوست : استاد چشم پزشکی دانشگاه های آمریکا و یکی از بهترین جراحان پیوند قرنیه در دنیا
تدوین: مهسا دربهشتی
]]>
امروزه در دنیا علیرغم پیشرفتهایی که در زمینههای مختلف صورت گرفته است، هنوز هم مسأله غذا از نظر اجتماعی و اقتصادی در درجه اول اهمیت قرار دارد و به عنوان یک مسأله استراتژیک مطرح است. به طوری که موقعیت یک کشور را با سطح و نوع غذای مردم آن کشور محک میزنند. بدون شک در میان مواد غذایی آنچه بسیار اهمیت دارد و جزولاینفک مواد غذایی روزانه است، پروتئین حیوانی است که از طریق دام تهیه میشود.
از همینجا میتوان به اهمیت دانش دامپزشکی پی ببرد زیرا دامپزشکی علم شناخت بیماریهای دامی اعم از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان یا بیماریهای خاص دام، پیشگیری از بیماریها، معالجه بیماریها و همچنین علم تغذیه انسان و دام است. در نشریه سازمان بهداشت جهانی آمده است “هدف نهایی دامپزشکی درمان حیوانات نیست بلکه دقیقاً تأمین مواد غذایی و بهداشت انسان میباشد.” چرا که با واکسیناسیون دامها میتوان از مرگ و میر آنها جلوگیری کرد و بر میزان فرآوردههای دامی افزود و در نتیجه مواد پروتئینی لازم را برای جیره غذایی انسانی تأمین نمود. موادی که مقاومت انسانها بخصوص کودکان را در مقابل کلیه بیماریها، افزایش میدهد و نهتنها باعث کاهش قابل ملاحظه هزینههای درمانی میشود، بلکه جامعهای سالم و فعال بوجود خواهد آورد.
رشته ی دام پزشکی یکی از شاخه های علوم پزشکی است که وظیفه ی درمان بیماری های دامی، پیشگیری از بیماری های مشترک بین انسان و دام یا خاص دام و مطالعه و تامین تغذیه ی مشترک بین دام و انسان را به عهده دارد.یک دامپزشک با تلاش در تامین بهداشت و سلامتی دام، طیور و آبزیان و مبارزه با عوامل بیماری زا، نقش بسزایی در افزایش طول عمر و بهبود سلامت دام ایفا می کند.در واقع هدف اصلی از تامین سلامت و افزایش طول عمر دام ها،افزایش بازدهی تولیدی و تغذیه ای دام است. از زاویه ای دیگر این مسآله را میتوان مدنظر داشت که یک دامپزشک با بیماری های مشترک بین انسان و دام سروکار دارد.بیماری های که چه به صورت مستقیم، از طریق تماس با دام آلوده و چه به صورت غیر مستقیم، از طریق فراورده های دامی سلامت انسان ها را تهدید میکند. یک دامپزشک با تلاش برای درمان این بیماری ها و واکسیناسیون دام ها ، بخش مهمی از سلامت جامعه و ایمنی در کودکان را تامین میکند.
مهم ترین افرادی که سلامت غذای تهیه شده از دام را تامین می کنند ،دامپزشکان هستند. زیرا نیمی از بیماری های عفونی در انسان ، منشا دامی دارد. و این دامپزشکانند که با تامین سلامت دام، سلامت جامعه را هم تضمین میکنند.لازم به ذکر است که بیش از ۸۰% عومل بیوتروریسم از عوامل عفونی بیماری زای دامی نشات میگیرد.در این مورد دامپزشکان با اتخاذ برنامه ی پیشگیرانه نقش مهمی در کنترل این عوامل و مقابله با آنها ایفا می نمایند.البته امروزه رویکرد جدیدی به نام “سلامت واحد” اتخاذ شده است که اولویت دهی امور دامپزشکان را به پیشگیری اختصاص میدهد ودرمان در اولویت دوم واقع می شود.
متاسفانه امروزه دید جامعه نسبت به دامپزشکی مناسب نیست و حتی مورد تمسخرافراد تحصیل کرده واقع میشود. و این نشانه ی بی کفایتی و ضعف دستگاه های مسؤول در اطلاع رسانی از این حرفه است. از کشف باکتری سالمونلا تا پروژه ی درمانی زخم پای دیابتی و کشف واکسن برای فلج اطفال همه مرهون تلاش بی وقفه ی دامپزشکان روی کیس های دامی بوده است. واین مسأله از اینجا نشات میگیرد که آزمایش روی دام محدودیت کار با انسان ها را ندارد و به علاوه یک دامپزشک دید وسیع تری نسبت به حیوانات دارد و میتواند روی حیوانات تحقیقات گسترده تری انجام دهد.
دروس عمومی:
معارف اسلامی 1 – معارف اسلامی 2 – اخلاق و تربیت اسلامی – انقلاب اسلامی و ریشه های آن – تاریخ اسلام – تربیت بدنی 1 و 2 – متون اسلامی – فارسی – زبان خارجی
فیزیک پزشکی، بیوشیمی، فیزیولوژی، ژنتیک حیوانی، جانورشناسی عمومی، آمار حیاتی.
اصول همهگیرشناسی، اصول تغذیه دام، تغذیه اختصاصی دام، تغذیه اختصاصی طیور، آسیبشناسی عمومی، آسیبشناسی اختصاصی، باکتریشناسی عمومی، باکتریشناسی اختصاصی و بیماریهای باکتریایی، کالبدشناسی پایه، کالبدشناسی مقایسهای، انگلشناسی و بیماریهای انگلی، قارچشناسی و بیماریهای قارچی، ویروسشناسی و بیماریهای ویروسی، ایمنشناسی و سرمشناسی، سمشناسی، فارماکولوژی، ماهیشناسی عمومی، جنینشناسی نظری، اصول انتخاب و تلقیح مصنوعی دام، بهداشت و پرورش دام، بهداشت و پرورش طیور، تکثیر و پرورش ماهی، پرورش و بیماریهای زنبور عسل، اصول اصلاحنژاد دام، اصول هوشبری نظری، اصول کالبدگشایی و نمونهبرداری، اصول معاینه دام.
بیماریهای اندامهای حرکتی، بیماریهای متابولیک دام ، بیماریهای درونی دامهای بزرگ ، بیماریهای درونی دامهای کوچک ، بیماریهای تولیدمثل دام، بیماریهای طیور، بیماریهای ماهی، بیماریهای مشترک انسان و دام، رادیولوژی دامپزشکی، جراحی عمومی دامهای بزرگ، جراحی عمومی دامهای کوچک، مسمومیتهای دام، مامایی دامپزشکی، کلینیکال پاتولوژی، بهداشت و صنایع شیر، کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی، صنایع مواد غذایی با منشاء دامی نظری، زبان تخصصی.
عملیات درمانگاهی دامهای بزرگ، عملیات درمانگاهی دامهای کوچک، عملیات درمانگاهی مامایی، عملیات درمانگاهی طیور، کارآموزی
کارآموزی 1 – تابستان بین سال 4 تا 5
کارآموزی 2 – بین سال 5 تا 6
کارورزی داخلی دامهای بزرگ 1 – کارورزی داخلی دامهای کوچک 1 – کارورزی بیماریهای طیور 1 – کارورزی جراحی دامهای بزرگ 1 – کارورزی جراحی دامهای کوچک 1 – کارورزی مامایی 1 – کارورزی کالبد گشایی مرکز تشخیص – کارورزی آزمایشگاه مرکز تشخیص – کارورزی داخلی دامهای بزرگ 2 – کارورزی مامایی 2 – کارورزی بیماریهای طیور 2 – کارورزی داخلی دامهای کوچک 2 – کارورزی جراحی دامهای کوچک 2
این رشته جزء زیر گروه ۱ رشته های علوم تجربی است.بنابراین ضرایب دروس اختصاصی برای آن به شرح زیر است:
زمین شناسی = 0
زیست شناسی= 4
شیمی= 3
فیزیک= 2
ریاضیات= 2
قابل ذکر است تمام دروس فوق اختصاصی بوده و ضرایب همه در ۳ ضرب میشود.
•دامپزشک حیوان را چکاب میکند و بیماریش را تشخیص میدهد و بیماریهای حیوانات را مانند بیماریهای عفونی، حرکتی و تغذیهای و… را درمان میکند.
•دردی که حیوان از دچار شدن به بیماری دارد معالجه میکند.
•زخمها را شستشو داده و مداوا میکند.
•شکستگیها را درمان کرده و در صورت نیاز با استفاده ازتکنیکهای جراحی حیوان را جراحی میکند.
•به صاحب حیوان درمورد تغذیه ونگهداری مشاوره میدهد.
•به صاحب حیوان روشهای پیشگیری از بیماریهای مشترک با انسان را مانند هاری، بروسلوز، مشمشه و… را میآموزد.
•برای تشخیص بیماریها نمونه گرفته و به آزمایشگاه دامپزشکی ارسال و نتایج را تحلیل میکند.
•آزمایشهای مانند نوار قلب (ECG) ، ادار و مدفوع، سونو گرافی و… را انجام میدهد.
•کمک به بهبود زندگی انسان و دام میکند.
•انجام معاینات منظم برای بررسی سلامت حیوانات، آزمایش و واکسیناسیون آنها برای مقابله با بیماری ها را انجام می دهد.
•برای حیوانات بیمار دارو تجویز می کند.
•بررسی محل زندگی حیوانات و مشاوره دادن در خصوص راه های جلوگیری از گسترش بیماری
•مدیریت و نظارت بر پرستاران و پرسنل مراقب حیوانات را بر عهده دارد.
•پیشگیری از بروز و شیوع بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان می کند.
•علاقه زیاد به حیوانات و سلامت آنها – شاید از مهمترین ویژگی های یک دامپزشک خوب، علاقه مندی به حیوانات باشد زیرا در غیر این صورت امکان موفقیت زیاد در این شغل کمتر می شود.
•داشتن اطلاعات علمی خوب در مورد حیوانات
•توانایی کار در ساعات طولانی و نامنظم – زیرا گاهی ممکن است برای معالجه بیماری یک گاوداری یا مرغ داری یا هر مرکز دیگر نگهداری حیوانات ناچار باشد ساعات طولانی بدون وقفه کار کند.
•داشتن توانایی جسمی، مهارت های عملی و قدرت مشاهده خوب – گاهی اوقات برای معاینه حیوانات بزرگی مثل اسب و گاو داشتن توانایی جسمی مناسب به دامپزشک کمک می کند.
•توانایی تصمیم گیری – همچون پزشکان توانایی تصمیم گیری از مهارت های مورد نیاز برای درمان مناسب حیوانات بیمار است.
•داشتن روش دلسوزانه و صبورانه در برخورد با صاحبان حیوانات – زیرا در بسیاری از مواقع صاحبان حیوانات نسبت به حیوان دست آموز خود احساس دلبستگی زیاد پیدا می کنند و در هنگام معالجه و درمان باید به این نکته توجه زیادی داشت.
فارغالتحصیلان دامپزشکی میتوانند در مراکز مختلفی از جمله سازمان دامپزشکی، مؤسسه تحقیقات و تولید واکسن رازی ، شرکتهای تولید دارو و فرآوردههای دامی، شرکتهای تولید مواد غذایی با فرآوردههای دامی، واحدهای دامپروری دولتی و خصوصی و آزمایشگاههای تشخیص بیماریهای دامی و بیماریهای انسانی فعالیت کنند یا خود بری معالجه حیوانات اهلی کلینیک دامپزشکی تأسیس کنند. گفتنی است که در اکثر کشورها از جمله کشور ما، دامپزشکان در تحقیقات پایه پزشکی نقش مهمی دارند برای مثال دکتر “جی ـ بانگ” عامل تب مالت انسان و سقط جنین دامها را کشف کرد. این توانایی از آنجا نشأت میگیرد که از یک طرف کار بادام محدودیت کار با انسان را ندارد؛ یعنی میشود بر روی تعداد زیادی از حیوانات با وجود احتمال بیماری یا مرگ آزمایش نمود و از سوی دیگر یک دامپزشک دید وسیعتری درباره حیوانات دارد و میتواند به روی حیوانات مختلف تحقیق کند.
شما می توانید در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانهای وابسته به دستگاههای دولتی، انستیتو پاستور، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی، موسسه سرم و واکسن سازی رازی و یا سازمان دامپزشکی کشور استخدام شوید.
البته در حال حاضر بیشتر در بخش خصوصی باید به دنبال کار باشید!
شما گاهی مسئول بررسی بهداشت و رعایت استانداردها در باغ وحش ها، مغازه های فروش حیوانات خانگی، اصطبل ها، بازارهای فروش حیوانات و… خواهید بود. دامپزشک در بخش های مختلف می تواند کار کند. برخی از آنها که در حوزه سلامت عمومی فعالیت دارند مسئول پیشگیری و کنترل بیماری های دام هستند. برخی دیگر که در صنعت هستند، مسئول آزمایش و نظارت بر تولید دارو، محصولات شیمیایی و بیولوژیکی مربوط به حیوانات هستند.
همچنین یک دامپزشک می تواند با موافقت مراجع دولتي نسبت به تأسيس مطب، داروخانه دامپزشكي، آزمايشگاه دامپزشكي و یا مركز واكسيناسيون دام و طيور اقدام نمايند.
•دامپزشکی در بسیاری از کشورها جزو مشاغل سخت به حساب می آید ولی در ایران این گونه نیست.
•یک دامپزشک با مشکلات و خطرات زیادی از جمله کار در محیط های روستایی و عشایری بویژه در مناطق صعب العبور، فعالیت در کشتارگاه های دام و طیور، ضرب خوردگی از حیوانات در هنگام واکسیناسیون و…روبرو است که متاسفانه از سوی مسئولین توجه ویژه ای صورت نمی گیرد.
•علیرغم بسیار مهم و با ارزش بودن این شغل، در ایران به اندازه پزشکی و دندانپزشکی به آن اهمیت داده نمی شود. درآمد دامپزشکان در مقایسه با درآمد این دو گروه، کمتر می باشد.
در سال های اخیر با افزایش شمار فارغالتحصیلان دامپزشکی در بخش دولتی وضعیت بازار کار در این حوزه کاملاً اشباع شده است و فارغالتحصیلان برای اشتغال در این بخش با مشکلات زیادی روبرو هستند اما کار در بخش خصوصی خیلی گسترده است و جای کار بیشتری وجود دارد و کشور نیز باید به سمت تعریف مشاغل جدید در این بخش حرکت کند. البته به این نکته هم باید اشاره کرد که هر چقدر از پایتخت دورتر می شویم کمتر بخش خصوصی سرمایهگذاری کرده است و این میزان در شهرهای مختلف تفاوت دارد. در بعضی از شهرها ما دامپزشک بیکار نداریم و برعکس در شهر دیگری به شدت با نیروی دامپزشک بیکار مواجهیم.
همچنین در سالهای اخیر همچون سایر رشته ها و مشاغل، میزان ورود دختران به این رشته بسیار افزایش پیدا کرده است. اما در دامپزشکی با توجه به گوناگونی فعالیت، زمینه کار زنان متفاوت است. بخش دامهای کوچک قسمتی از کار دامپزشک را تشکیل می دهد. بسیاری از زنان دامپزشک فعال این حرفه در قسمت علوم آزمایشگاهی و دارویی مشغول به کار هستند.
در ایران دو مقطع عمده شامل دکترای حرفهای (دکترای عمومی دامپزشکی) و کاردانی دامپزشکی (فوق دیپلم) ارائه میشود که کاردانان پس از حدود دو سال میتوانند با شرکت در یک آزمون در صورت قبولی در مقطع کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی ادامه تحصیل دهند.
دامپزشک مانند پزشک، دندانپزشک یا داروساز ، دکتر است اما در میان عموم جامعه بعضی ناآگاهیها در این باره وجود دارد که ممکن است موجب قضاوت اشتباه شود. تعدادی از مردم به دلیل عدم اطلاع از مقطع این رشته گاهی ممکن است از یک دانشجوی دکترای دامپزشکی بپرسند (به سلامتی چه زمانی برای ارشد خود را آماده میکنی؟) حال آنکه دانشجوی دامپزشکی مانند دانشجوی پزشکی از ابتدا وارد این رشته در مقطع دکترا میشود و این طور نیست که اول لیسانس و بعد کارشناسی ارشد و بعد دکترا بگیرد.
دکترای دامپزشکی در ایران حدود 7 طول میکشد که اگر با سرعت درس بخوانید میتوانید این دوره را حدود 6 تا 6سال و نیم تمام کنید. در مقطع کاردانی طول دوره تحصیل حدود 2 سال است.
در ایران سازمان دامپزشکی کشور زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی اداره میشود و بخش دولتی و حاکمیتی را شکل میدهد. سازمان نظام دامپزشکی کشور نیز به عنوان سازمانی غیردولتی با قانون مصوب مجلس شورای اسلامی نقشی مانند سازمان نظام پزشکی ایفا میکند و وظیفه آن بیشتر معطوف به امور صنفی است که این روزها بیش از گذشته در پی گرفتن برخی از امور تصدیگری از بخش دولتی هم هست. تشکلهای صنفی و غیردولتی دیگری در این بین مانند جامعه دامپزشکان ایران، جامعه اسلامی دامپزشکان، انجمن های علمی دامپزشکی در زمینههای مختلف هر یک به نوبه خود به امور صنفی و علمی مشغول هستند و تعدادی از دامپزشکان را در عضویت خود دارند.
این موضوع بستگی به عقاید و فرهنگ هر فرد دارد. ممکن است فردی با حقوق یک میلیون تومان در ماه راضی باشد و دیگری با حقوق سه و نیم میلیون تومان در ماه اصلاً راضی نباشد! اغلب دامپزشکان را میتوان با حقوق و درآمد متوسط (حدود یک تا دو میلیون تومان) در نظر گرفت. برخی ممکن است در این میان بسیار بیشتر و یا حتی بسیار کمتر درآمد داشته باشند. هستند دامپزشکانی که مسئولیت فنی بعهده دارند اما حقوق زیادی دریافت نمیکنند و هستند دامپزشکانی هم که مطب شخصی دارند و به واسطه فعالیت چند ساله درآمدی دو رقمی (به میلیون) در ماه دارند.
رشتههای متعدد بالغ بر بیست رشته تخصصی برای دامپزشکان عمومی نظیر بیماریهای داخلی دامهای بزرگ، بیماریهای داخلی دامهای کوچک (حیوانات خانگی)، جراحی دامپزشکی، بیماریهای طیور، بیماریهای آبزیان، پاتولوژی دامپزشکی، میکروب شناسی دامپزشکی، اپیدمیولوژی، بهداشت مواد غذایی و غیره وجود دارد که دامپزشک میتواند پس از شرکت در آزمون تخصصی و قبولی در مصاحبه در این مقطع تخصصی ادامه تحصیل دهد. در کنار این برخی از رشتههای علوم پایه پزشکی نیز از میان دامپزشکان برای تحصیل دانشجو میپذیرند. البته به دلیل قبولی بسیار خوب دامپزشکان و پایه علمی مناسب قدری روند انتخاب دامپزشکان برای رشتههای مشترک با پزشکی در سالیان اخیر با تنگنظری بعضی مسئولین در وزارت بهداشت روبرو بوده و همین امر امکان ادامه تحصیل در این زمینه را دشوار نموده است.
یک دامپزشک از تأسیس داروخانه دامپزشکی و آزمایشگاه تشخیص طبی دامپزشکی گرفته تا مطب (برای طبابت در زمینههای گوناگون) و نیز مسئولیت فنی کارخانجات بسته بندی مواد غذایی بخصوص با منشاء دامی تا عضویت هیأت علمی دانشگاهها و مراکز آموزشی و مراکز تحقیقاتی مانند مؤسسه تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی و همچنین مسئولیت فنی و نظارت بهداشتی در کشتارگاههای دام و طیور توانمندی دارد. حیطه فعالیت یک دامپزشک و توانمندی وی بسیار وسیع است بطوری که این حرفه را دارای (تنوع و گوناگونی بسیار زیاد) میدانند و اثرگذاری خدمت دامپزشک از مزرعه تا میزغذا است.
در خارج از ایران کشور به کشور این موضوع متفاوت است اما عمده فعالیت بخش خصوصی در خارج کشور بخصوص در کشورهای به ظاهر پیشرفتهتر بر طبابت حیوانات خانگی متمرکز است که این مسئله در کشور ما قدری متفاوت است. در ایران به دلیل افزایش بیرویه پذیرش دانشجو و رشد نامتوازن فرصتهای شغلی همزمان با این افزایش بازار کار روز به روز دشواریهایی به خود دیده است. اکنون در برخی شهرهای بزرگ بازار کار دامپزشکی اشباع یا نزدیک به اشباع است اما در برخی استانها و شهرهای کوچک با کمبود دامپزشک روبرو هستیم. با بازار کار این رشته در وضعیت فعلی و آتی مانند همه رشتههای دیگر، اگر به خداوند بزرگ توکل شود و خوب درس بخوانید قطعاً به جای آنکه به دنبال کار باشید به شما کار پیشنهاد خواهد شد حتی اگر بازار کار بسیار بد باشد.
در سالیان گذشته ظرفیت زیادی از تحصیل در رشته دامپزشکی توسط خانمها اشغال شد و دختران جوان توانستند گوی سبقت را از پسران بربایند اما با توجه به آنکه دختران در همه زمینههای متنوع حرفه دامپزشکی الزاماً نمیتوانند و یا نمیخواهند فعالیت کنند محدودیتهایی در این باره اعمال شده است. اکنون تعداد قابل توجهی از خانمها در زمینههای مختلف از طبابت تا مسئولیت فنی و کار در زمینه شرکتهای واردات و پخش دارو و واکسنهای دامپزشکی فعالیت دارند اما اینجانب به خانم دامپزشک توصیه به کار در یک شرکت دارویی لزوماً نمیکنم چون برخی شرایط فعالیت در این شرکتها را مناسب و در شأن زن مسلمان ایرانی و یک بانوی دامپزشک با درجه تحصیلی دکترا آن هم به عنوان بازاریاب علمی نمیدانم! با این حال تعدادی از بانوان دامپزشک محترمه هم در این شرکتها مشغول فعالیت هستند که عمدتاً درآمد آنچنان بالایی ندارند.
در ایران هر سال چهاردهم مهر ماه روز دامپزشکی به واسطه درج در تقویم رسمی کشورمان به عنوان (روز دامپزشکی) گرامی داشته میشود و در جهان نیز آخرین شنبه آوریل هر سال روز جهانی دامپزشکی نام دارد و حتی سال 2011 در دنیا به عنوان (سال دامپزشکی) نامگذاری شده بود.
دامپزشکان هم در مجموعه دولتی سازمان دامپزشکی و هم در مجموعه نظامی و نیروهای مسلح کشورمان به عنوان مسئول طب پیشگیری و بازرس بهداشتی عمدتاً مواد غذایی میتوانند فعالیت نمایند اما همانطور که میدانید ظرفیتهای استخدام دولتی در کشورمان چندان رو به افزایش نیست و محدودیتهایی در این باره وجود دارد.
اگر علاقه به کار با حیوانات یا امور پزشکی (ورود به سالن کالبدگشایی، جراحی و سروکار داشتن با خون و غیره) و یا حوصله تحصیل طولانی و امتحانات بعضاً دشوار را ندارید از انتخاب رشته دامپزشکی حتماً صرفنظر نمایید.
دامپزشکان از نظر واحدهای درسی با اختلاف قابل ملاحظه بیش از دندانپزشکان و داروسازان درس میخوانند و اصولاً در طب از آنان توانمندتر هستند. اختلاف طول تحصیل دامپزشکی و پزشکی به لحاظ تعداد واحدهای درسی هم تنها به واحدهای کشیک شبانه پزشکان مربوط میشود و دامپزشک در برخی دروس مانند انگل شناسی به عنوان نمونه به دلیل واحدهای بیشتر تحصیلی شاید دو برابر یک پزشک اطلاعات داشته باشد. البته این به معنای نفی رشته های دیگر نظیر پزشکی نیست و نقش پزشکان عزیز در خدمت به جامعه به جای خود محفوظ و قابل احترام است.
انجمنهای علمی و صنفی در دنیا به تازگی مفهومی تحت عنوان (سلامت واحد) را معرفی کردهاند که در آن با درنظر گرفتن نقش مهم دامپزشکان در تأمین سلامت جامعه تلاش در نزدیک کردن خدمات و همکاری بیشتر مابین دامپزشکان و پزشکان و اولویت دهی به پیشگیری به جای درمان شده است. این مفهوم در ایران هنوز به خوبی معرفی نشده و جای کار بسیاری دارد.
حدود نیمی از عوامل بیماریزا در انسان منشاء حیوانی (یا از طریق حیوان یا فرآورده های غذایی با منشاء حیوانی) دارند و بیش از نیمی از عوامل عفونی بیماریزا در انسان هم از حیوانات به انسان منتقل میشوند. با این توضیح پرواضح است که بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان (که به اشتباه بیماریهای مشترک خوانده میشود، چون هر بیماری مشترکی قابل انتقال نیست مانند دیابت!) که طیف وسیع و شایعی دارند ابتدا توسط دامپزشکان پیشگیری میشود و با درمان دامها زمینه بروز و انتقال آن به انسان کاهش مییابد. تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل در نقش دامپزشکان به عنوان مهمترین افرادی که سلامت سفره غذای مردم از صبحانه تا شام تأمین میکنند.
با توجه به زمینه علمی مناسب و غنی در دانشگاهها (که البته باید دانشجو تلاش خود را در کسب علم بکار بگیرد) امکان ورود دامپزشکان به عرصه پژوهش فراهم است. دامپزشکان پژوهشگری از گذشته تاکنون افتخارآفرین بوده اند و این نه تنها در کشورمان که در جهان رایج است. از سالمون (کاشف میکروب سالمونلا) گرفته تا یکی از دو کاشف باسیل سل و بسیاری دیگر از دامپزشکان مطرح تا دامپزشکان ایرانی که امروزه در دنیا در شبیه سازی حیوانات (کلونینگ) و واکسنسازی (مرحوم دکتر میرشمسی و استاد شفیعی) صاحب نام هستند نمونههایی از این مدعا هستند. امروزه در مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی، انستیتوپاستور، پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی، شرکتهای دانش بنیان، مرکز تحقیقات قلب و غیره دامپزشکان نقش مهمی در تحقیق و پژوهش به عهده دارند و این صرفنظر از نقش اعضای هیأت علمی دانشگاهها است که میتوانند در کنار تدریس به پژوهش هم مشغول باشند.
دامپزشک مجاز به دخالت در امور پزشکی به عنوان پزشک نیست اما درسهایی که میخواند بسیار نزدیک به پزشکی و در مواردی کاملتر هم هست. در 4 سال نخست دروسی نظیر پاتولوژی (مقایسهای)، بافتشناسی، فارماکولوژی، آناتومی (مقایسهای)، ایمونولوژی، میکروبیولوژی، ویروس شناسی، قارچ شناسی و غیره غلبه دارد و در دو تا سه سال پس از آن دروس درمانگاهی مانند بیماریهای داخلی، جراحی، مامایی، رادیولوژی و سونوگرافی، بمیاریهای طیور، بیماریهای آبزیان، بیماریهای حیوانات خانگی و غیره غالب میشوند. در حیوانات خانگی بسیاری از بیماریها و داروها همان بیماریهای و داروهای انسان است اما با تجویز متفاوت به طوری که طب حیوانات خانگی را به طب نوزادان در انسان تشبیه میکنند با این تفاوت که کار در دامپزشکی سختتر هم هست چرا که نوزاد انسان برخی ناراحتیها را با گریه نشان میدهد اما حیوان این کار را هم نمیکند و مهارت دامپزشک در تشخیص بیماری تعیین کننده است. در دامهای بزرگ و مزرعهای که از شیر و گوشت آنها استفاده میشود و پرندگان صنعتی که از گوشت و تخم مرغ آنها استفاده میکنیم و نیز آبزیان حدود نیمی از بیماریها و داروها مشابه انسان و بقیه اختصاصی دامپزشکی است.
نکته مهم آنکه یک دامپزشک عمومی برخلاف پزشک عمومی که صرفاً در مطب به تشخیص بیماری و درمان اولیه می پردازد قادر است انواع اعمال جراحی از سزارین گرفته تا جراحی ارتوپدی و جراحی چشم و غیره را انجام دهد و به امور مرتبط با دندانپزشکی و رادیولوژی و سونوگرافی و نظایر آن هم مسلط است و این حاکی از توانمندی بالای دامپزشکان در طب است.
همانطور که قبلاً گفته شد کار دامپزشک صرفاً در دامداری نیست و طیف وسیعی از فعالیتها را میتواند انجام دهد. بدیهی است که کار در روستا و دامداری به رغم شیرینی برخی اقتضائات را هم دارد که از آن جمله به فاصله آمد و رفت به دامداری و محل زندگی عمدتاً در بیرون فضای شهرهای بزرگ و یا نیاز به تعویض لباس به دلیل بوی دامداری و غیره می توان اشاره نمود. دامپزشکانی که در طب حیوانات خانگی فعالیت دارند یا مسئول فنی شرکت های بسته بندی مواد غذایی یا شرکت های دارویی و واکسن کار می کنند با چنین اقتضائاتی کمتر مواجه هستند. سختی کار در دامپزشکی هم چندان کم نیست. خطرات ناشی از تماس با عوامل بیماریزا در دامداری، حین تماس با حیوانات خانگی، در کشتارگاههای دام هنگام بازدید و بازرسی لاشه دام و یا هنگام کار در آزمایشگاه از جمله مواردی است که باید مدنظر داشت. البته با بکاربردن اصول حفاظتی می توان از این خطرات کاست.
منبع: hakimemehr.ir & iranianpath.com
]]>
علم بينايي سنجي با دو شاخه اصلي چشم پزشكي و بينايي سنجي و اپتومتري، وظيفه حفظ و نگهداري سلامت و بهداشت اين عضو ظريف و مهم را بر عهده دارد. ما در اينجا شاخه ناشناختهتر اين علم يعني بينايي سنجي را كه در رشته دانشگاهي بينايي سنجي تدريس ميشود معرفي ميكنيم.
بينايي سنجي علم مراقبتهاي بينايي است و كارشناسان اين رشته به عنوان مراقبين بهداشت چشم مسئوليت حفظ و سلامت بينايي را بر عهده دارند.
سازمان بهداشت جهاني بينايي سنجي را مراقبت از بينايي ميداند. به اين معنا كه يك بيمار چشم در آغاز بايد توسط يك بينايي سنج معاينه شود تا اگر دچار عيوب انكساري و اختلالات ديد دو چشمي انحرافات عضلاني انكسار چشم و مواردي از اين قبيل بود توسط متخصص بينايي سنج معاينه گردد و در غير اين صورت به پزشك متخصص ارجاع داده ميشود.
تشخيص و تصحيح عيوب انكساري (نزديك بيني، دوربيني و آستيگماتيسم) با تجويز عدسيهاي مناسب مانند عدسيهاي عينك يا لنزهاي عكاسي ،تشخيص و تصحيح اختلالات ديد دو چشمي و تنبلي چشم، تعيين بهداشت عمومي چشم و بهداشت بينايي در محيطهاي كار و تحصيل و دادن آموزش لازم در اين زمينه بر عهده بينايي سنج است.
تهيه و تجويز وسايل كمك بينايي مانند اكولرهاي ساده و مركب، سيستمهاي تلسكوپيك و تلويزيونهاي مدار بسته براي نيمه بينايان و اندازهگيري ميدان بينايي در تخصص فارغ التحصيلان اين رشته ميباشد.
دو رشته چشم پزشكي و بينايي سنجي در كنار هم قرار دارند اين دو رشته در بعضي از مواقع از هم مجزا هستند. مثلاً تعيين نمره عينك يا تصحيح اختلالات ديد در تخصص اپتومتريست است و چشم پزشكان در زمينه بيماريهاي چشم بخصوص جراحي متبحر هستند.
تاریخ اپتومتری به پیشرفت در دانش بینایی شناسی، بخشهایی از دانش پزشکی، میکربشناسی، فیزیولوژی، دانش اپتیک، و ابزارهای وابسته به دانش اپتیک، تکنیکهای تصویربرداری و سایر حرفههای مراقبت از چشم گره خورده است. تاریخ بینایی سنجی را میتوان تا مطالعات ابتدایی انجام شده در زمینه اپتیک تشکیل تصویر در چشم دنبال کرد. ریشههای علم بینایی سنجی به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح بر میگردد که از وجود عدسیها در تزئینات استفاده میشده است. البته کاملاً نامشخص است که اولین عینک در چه زمانی پدید آمده است دانشمند انگلیسی و تاریخشناس ژوزف نیدهام در کتاب علم و تمدن در چین در مورد ادعاهایی صحبت کرد که عینک در چین بوجود آمده است. او اعتقاد داشت این علم در چین در سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۷۰۰ میلادی انجام گرفته است اگر چه شاهدی بر مدعای خودش نداشت و حتی بعضی منابع اعتقاد دارند که در آن سالها عینک به چین وارد شده بود.
تحقیقاتی که دیوید گاس در آمریکا انجام داد نشان میدهد که در اواخر قرن سیزدهم دست نوشتههایی در ایتالیا کشف شده است که دقیقاً این جمله نوشته شده بود «هنوز بیست سال نیست که هنر ساختن عینک را کشف کردهایم».
در سال ۱۹۰۷ پروفسور برتولد لوفر پاتولوژیست آلمانی-آمریکایی بیان کرد که قدمت ساخت عینک در هند بیشتر از اروپا است. به هر حال منابع متفاوت اظهارات متفاوتی در زمینه ساخت و کشف عینک دارند ولی آنچه مسلم است این است که قدمت عینک حداقل به بیش از هفتصد سال پیش بر میگردد. بنتیو دازا کتابی را در سال ۱۶۲۳ چاپ کرد که طرز ساختن و استفاده از عینک را بیان کرد. در سال ۱۹۶۲ ویلیام مولینیوکس کتابی را در مورد نورشناسی و لنزها نوشت و عیبهای میوپیا و مشکلات مرتبط با نزدیک بینی را در آن اشاره کرده است. کپلر کشف کرد که رتینا باعث بوجود آمدن بینایی میشود. از سال ۱۷۷۳ تا حدود ۱۸۲۹ توماس یانگ ناتوانی آستیگماتیسم را کشف کرد و جورج بیدل عینکهایی را طراحی کرد برای تصحیح مشکلاتی که لنزهای اسفرولیندریکال را شامل میشدند. به صورت کلی در اوایل قرن ۲۱ این رشته به عنوان یک رشته مورد پذیرش در همه دنیا در نظر گرفته میشود.
علم بينايي داراي دو شاخه اصلي چشم پزشكي و بينايي سنجي ميباشد. كه هر يك از اين دو شاخه به شاخههاي فرعيتري تقسيم ميشوند. مثلاً رشته چشم پزشكي در دوره فوق تخصصي داراي شاخههاي تخصصيتر از قبيل تخصص در زمينه جراحي پلك، فشار چشم و شبكيه ميباشد. (توضيح اينكه دانشجويان براي تحصيل در رشته چشم پزشكي بايد دوره پزشكي عمومي را بگذرانند و پس از موفقيت در آزمونهاي دكتراي تخصصي به تحصيل در اين رشته مشغول شوند).
بينايي سنجي در مقاطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا ميباشد. كه در مقطع ليسانس داراي گرايش خاصي نيست و به صورت عمومي ارائه ميگردد.
رشته بينايي سنجي در دوره فوق ليسانس و دكترا داراي گرايشهاي تخصصي مانند ناهنجاريهاي ديد دو چشمي و تمرينات اپتومتريك، وسايل كمك بينايي و تجويز لنزهاي نامرئي است. يعني يك متخصص بينايي سنج در اين زمينهها اطلاعات تخصصيتر و بيشتري نسبت به يك چشم پزشك دارد.
سازمان بهداشت جهانی علم بیناییسنجی را مراقبت اولیه از بینایی میداند. به این معنا که یک بیمار چشم در آغاز باید توسط یک بیناییسنج (اپتومتریست) معاینه شود تا اگر دچار عیوب انکساری، اختلالات دید و دو چشمی، انحرافات عضلانی آشکار و غیر آشکار، تنبلی چشم، فیکساسیونهای غیر مرکزی و مواردی از این قبیل بود توسط متخصص بیناییسنجی معاینه گردد و در غیر این صورت به پزشک متخصص ارجاع داده شود.
مردم اگر قابليتهاي يك بينايي سنج را بدانند، متوجه ميشوند كه در بسياري از مواقع به جاي مراجعه به چشم پزشك بايد به بينايي سنج مراجعه كنند. چون بيشتر مردم براي عيوب انكساري، تنبلي يا انحرافات چشم به چشم پزشك مراجعه ميكنند و تمامي اين موارد در حيطه كار يك بينايي سنج است مثلاً براي درمان انحرافات چشم 5 روش وجود دارد كه 4 روش در حيطه كار اپتومتريست و يك روش در حيطه كار چشم پزشك است.
فارغ التحصيلان اين رشته علاوه بر اين كه ميتوانند بطور مستقل مطب باز كنند و در زمينه تخصص خود فعاليت كنند تنها افرادي هستند كه در زمينه ارائه عينكهاي مربوط به عيوب انكساري به طور علمي و دانشگاهي تخصص ديدهاند.
از ديگر فعاليت هاي يك بينايي سنج ميتوان به موارد زير اشاره كرد. مشاوره در مورد بهداشت چشم و مشكلات بينايي در محيطهاي آموزشي، خدماتي و…. سنجش بينايي در سازمانهاي مختلف، فعاليت در بيمارستانها و درمانگاهها، تأسيس موسسه ساخت و فروش عينك ميباشد.
یک بينايي سنج بايد به درس فيزيك مسلط بوده و بخصوص به فيزيك نور علاقمند باشد و در طول دبيرستان درسهاي رياضي و زيستشناسي را بخوبي فرا گرفته باشد. از نظر جسماني نيز لازم است كه از چشمها و دست هايي سالم برخوردار باشد. ضرايب دروس عبارتند از زيستشناسي با ضريب 4 و شيمي با ضربي 3 و فيزيك و رياضي با ضريب 2.
اپتومتري يا بينايي سنجي علم مراقبت هاي بينايي است و اپتومتريست يا بينايي سنج به کسي گفته مي شود که در رشته اپتومتري در دانشگاه تحصيل نموده و قادر است پس از معاينه و تشخيص به درمان اختلالات بينايي پرداخته و از طريق تجويز وسايل کمک بينايي مانند عينک ، لنزهاي تماسي و انجام يکسري تمرينات و ورزشهاي چشمي و دادن توصيه ها و دستورات بهداشتي لازم به کارايي بيشتر سيستم بينايي شما کمک نمايد علاوه بر اين اپتومتريست ها از چشم و ساختمانهاي ضميمه آن مانند سيستم اشکي و پلک ها معاينه بعمل مي آورند و در صورت وجود هر گونه اختلال يا بيماري که نيازمند درمان طبي باشد بيماران را به ساير پزشکان ارجاع مي نمايند .
همچنين اپتومتريست ها کار عرضه و فروش وسايلي را که تجويز مي کنند ( عينک و لنز ) بر عهده دارند ( اپتومتريست ها تنها گروهي هستند که کار ساخت عينک را در دانشگاه فرا مي گيرند )
چه تفاوتي بين چشم پزشک و بينايي سنج وجود دارد و براي رفع چه نوع مشکلي بايد به هر کدام از اين دو گروه متخصصين مراجعه نمائيم ؟
بينايي سنج ها در کار تجويز عينک و لنزهاي تماسي مهارت دارند و تخصص چشم پزشکان در کار درمان دارويي و جراحي بيماريهاي چشمي است اگر چه که چشم پزشکان نيز به تجويز عينک و لنزهاي تماسي مي پردازند ولي مطمئناً هر کسي در زمينه کاري خودش تبحر و مهارت بيشتري دارد .
بديهي است کساني که داراي مشکلات و اختلالات بينايي واضحي هستند مي توانند از همان اول به بينايي سنج مراجعه نمايند و اجازه دهند که مشکل آنها توسط اپتومتريست بررسي و حل گردد و در صورتي که اپتومتريست تشخيص داد که نيازمند خدمات پزشکي هستند آنها را به پزشک مربوطه ارجاع دهد وکسانيکه اختلالات و بيماريهاي چشمي واضحي دارند مي توانند از همان ابتدا به چشم پزشک مراجعه نمايند . در هر صورت به هر کدام از اين دو گروه متخصصين که مراجعه نماييد بايد اطمينان يابيد که يک معاينه کامل چشمي از شما بعمل مي آيد .
تعداد کل واحدها:۱۴۳ واحد
دروس عمومی:۲۰ واحد
دروس پایه واصلی:۴۲ واحد
پایان نامه و کارآموزی:۸ واحد
دروس تخصصی:۷۳ واحد
در حال حاضر یک بیناییسنج موقعیت کاری خوبی دارد و حدود 80% فارغالتحصیلان جذب بازار کار میشوند چون علاوه بر این که میتوانند به طور مستقل مطب باز کنند و در زمینه تخصص خود فعالیت نمایند، تنها افرادی هستند که در زمینه ارائه عینکهای مربوط به عیوب انکساری به طور علمی و دانشگاهی تخصص دیدهاند.
در ضمن یک بیناییسنج میتواند به عنوان مشاور در مورد بهداشت چشم و مشکلات بینایی در محیطهای آموزشی، خدماتی و صنایع با سازمانهای دولتی و صنایع همکاری کند، یا مسؤول سنجش بینایی جهت امور استخدامی و نظامی و اخذ گواهینامه رانندگی و خلبانی باشد و در اورژانس برای انجام کمکهای اولیه چشمی تا رسیدن بیمار به مراکز ذیربط فعالیت نماید.
هم چنین فارغ التحصیلان این رشته می توانند یکی از رشته های زیر را به عنوان آینده ی تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب کنند:
رشته بینایی سنجی، رشته مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)، رشته مهندسی پزشکی (زیست مواد)، رشته اپیدمیولوژی، رشته ارزیابی فناوری سلامت، رشته اقتصاد بهداشت، رشته انفورماتیک پزشکی، رشته آمار زیستی، رشته سلامت سالمندی، رشته علوم تشریحی، رشته فناوری اطلاعات سلامت، رشته فیزیولوژی، رشته فیزیک پزشکی، رشته مدیریت توانبخشی، رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، رشته نانوتکنولوژی پزشکی، رشته زیست فناوری پزشکی، رشته رفاه اجتماعی، تاریخ علوم پزشکی، آموزش پزشکی و برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی
•دانشگاه علوم پزشکی مشهد
•دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
•دانشگاه علوم پزشکی ایران
•دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
نویسنده و تدوین: مهسا دربهشتی
]]>
بسياري از مردم و از جمله تعداد قابل توجهي از داوطلبان آزمون سراسري شناخت صحيحي از رشته داروسازي ندارند. آنها نميدانند که شغل فارغالتحصيل داروسازي، دارو فروشي نيست و حتي هدف اين رشته نيز فقط تربيت داروساز نميباشد. چرا که داروسازي تنها يکي از تخصصهاي فارغالتحصيلی اين رشته است.
بايد دانست که در علم پزشکي براي مداواي يک بيمار، روشهاي متعددي از جمله دارو درماني، جراحي و روان درماني وجود دارد که در اين ميان دارو درماني به عنوان متداولترين شيوه در تمام دنيا شايع است و رشته داروسازي، رشتهاي است که در همين زمينه با بيماران و مردم مرتبط ميگردد.
از همين رو ميتوان گفت رشته داروسازي بخشي از علوم پزشکي است که در رابطه با توليد و ساخت دارو، بررسي وضعيت دارو در بدن انسان و موجودات زنده و ميزان تأثير دارو در سلامت جامعه و کم کردن بحرانهاي بيماريزا نقش ايفا ميکند. به عبارت ديگر رشته داروسازي به شناخت ماده مؤثر، فرموله کردن اين ماده (تبديل ماده مؤثر به فرمي که قابل مصرف براي بيمار باشد مثل قرص، کپسول، شربت يا استفاده از روشهاي تزريقي) و بررسي اثرات دارو بر بدن بيمار ميپردازد.
شايد جالب باشد که بدانيد حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد علت ناموفق شيوه مداواي يک بيمار، به دارو مربوط ميشود؛ يعني کيفيت دارو، انتخاب نوعدارو و نحوه استفاده از دارو (اين که بيمار دارو را با چه مواد غذايي يا داروهاي ديگر استفاده کرده است) ميتواند اثر دارو را تضعيف کند. و اين وظيفه يک داروساز است که علت را تشخيص دهد و در اين زمينه پزشک معالج را راهنمايي کند.
داروسازي تلفيقي از علوم پايه و باليني است و به همين دليل توانمندي در دروس فيزيک، شيمي و زيستشناسي براي اين رشته ضروري است. همچنين دانشجوي اين رشته براي ارائه خدمات به بيماران بايد بتواند با افراد به درستي ارتباط برقرار کرده و خوب صحبت کند و در ضمن فرديسختکوش و جدي باشد چون دروس اين رشته بسيار فراگير و متنوع بوده و هم جنبه حفظي و هم جنبه تحليلي دارد و در نتيجه به همت و تلاش قابل توجه نيازمند است.
حدود ۹۰ درصد فارغالتحصيلان اين رشته جذب بازار کار ميشوند که از اين ميان بيش از ۸۰ درصد جذب داروخانهها و مابقي در صنايع داروسازي (صنعت ساخت و کنترل دارو) و کارخانههاي آرايشي ـ بهداشتي مشغول به کار ميشوند يا در کارهاي اجرايي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي فعاليت ميکنند. از سوي ديگر در حال حاضر حدود ۹۷ درصد داروهاي مورد نياز کشور (از نظر عددي) در کارخانههاي متعدد داروسازي داخل کشور ساخته ميشود و بدون شک اين کارخانهها به کارشناسان داروسازي نياز دارند. اين در حالي است که اکثر کارخانههاي داروسازي کشور داراي واحدي به نام واحد تحقيقات هستند و امکان فعاليتهاي تحقيقاتي براي فارغالتحصيلان علاقهمند مهيا است.
دارودرمانی از گذشته های دور روند درمانی بسیاری از بیماری ها توسط پزشکان و حتی عامه ی مردم بوده است.در قرن بیستم همزمان با گسترش علم پزشکی وافزایش نیاز، رشته ی داروسازی از رشته ی پزشکی تفکیک شد و به عنوان رشته ای جداگانه در جهان عرضه گردید. در ایران دانشکده ی داروسازی برای اولین بار در سال ۱۳۱۳ در دانشگاه تهران تاسیس شد. واز آن پس سایر دانشگاه های کشور دانشکده ی داروسازی تاسیس گردید.امروزه با گسترش روزافزون این علم ، علاوه بر تاسیس دانشکده ی داروسازی در دانشگاه های علوم پزشکی ، مراکز تحقیقاتی نیز دایر گردیده است. همچنین هم اکنون در دنیا اقدام به پایه گذاری گرایش های تخصصی تر در این رشته به منظور توسعه دادن به فعالیت علمی-پژوهشی نموده اند.
این رشته در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه های علوم پزشکی خارج از کشور ارایه میگردد.و در ایران به در دو مقطع کترای عمومی وتخصص داروسازی عرضه میشود.
فارغ التحصیلان مقطع دکتری عمومی داروسازی به شرط داشتن معدل بالا،میتوانند در امتحان تخصص شرکت کنند. پذیرفته شدگان دوره تخصص میتوانند بسته به گرایش تخصصی خود به کار تحقیقاتی در این زمینه بپردازند.
این رشته بازار کار خوبی دارد. چنانچه بیش از ۹۰% فارغ التحصیلان جذب بازار کار میشوند که قسمت عمده ای از آنها به کار در داروخونه ها روی می آورند . به طور کلی آینده شغلی این رشته را میتوان در چهار دسته تقسیم بندی کرد:
1-خدماتی(شامل کار در داروخانه به عنوان ناظر بر درستی کار نسخه پیچ وهم چنین اراِیه ی خدمات به بیماران)
2-مشاوره ای( شامل کار در داروخانه اطلاع رسانی از نحوه ی صحیح مصرف دارو و ارایه خدمات مشاوره به خود پزشک)
3-مدیریتی(شامل کار در صنایع دارویی و کارخانه های داروسازی)
4-پژوهشی(شامل کار در مراکز تحقیقاتی و کارخانه های داروسازی به عنوان تحقیق و توسعه فعالیت دارویی)
لذا علاوه بر داروخانه ها ، مراکز تحقیقاتی،کارخانه های داروسازی،کارخانه های لوازم آرایشی برای فارغ التحصیلان فرصت شغلی فراهم میکنند.
اگر به علم شیمی و حوزه بهداشت و درمان علاقه زیادی دارید، این شغل برای شما مناسب است.
داروساز، کارهای مختلفی را می تواند انجام دهد. داروساز شخصی است که اطلاعات زیادی دربارهٔ داروهای مؤثر، کم ضرر و پراثر دارد. داروسازها در دانشگاه تحت آموزش قرار میگیرند تا مکانیسم بیوشیمیایی تاثیر داروهای مختلف، عوارض جانبی، نقش درمانی و تداخلات آنها را درک کنند. به همین دلیل آنها باید دانش کالبدشناسی، فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی را بدانند.
یکی از زمینه های شغلی داروساز فعالیت در داروخانه های شخصی و بیمارستانی است. او به کمک شناختی که نسبت به داروها، کاربرد و اثرات آنها دارد، به بررسی نسخه ها، صحت تجویز داروها و توضیح نحوه مصرف آنها به بیمار می پردازد. داروساز همچنین داروهای جدید را طبق دستور پزشک می سازد و توصیه های تخصصی درباره نحوه استفاده از داروها را بر اساس نظر پزشک به بیمار می کند.
فعالیت در سازمان ها و شرکت های تحقیقاتی و یا دارویی یکی دیگر از زمینه هایی است که داروسازان در آن کار می کنند. داروسازان دارنده دکتری تخصصی داروسازی بیشتر در بخش های تحقیقاتی و پژوهشی مشغول به کار می شوند. از کارهایی که در این بخش ها توسط داروساز انجام می شود، می توان به انجام تحقیقات و تهیه داروها، نظارت کمی و کیفی بر آنها، بررسی تاثیرات و عوارض داروها و … اشاره کرد.
برای این شغل باید اطلاعات علمی بالایی داشته و توانایی حل مساله به درستی را داشته باشید. همچنین باید احساس مسئولیت زیادی داشته و به سلامت بیماران اهمیت فراوان دهید.
ساعت کاری داروساز به صورت تمام وقت بوده و گاهی در داروخانه های شبانه روزی به صورت شیفتی در تعطیلات و شب ها کار می کنند.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت های شغلی و میزان درآمد داروساز و برخی از افراد معروف در داروسازی ارائه می شود.
داروساز با توجه به نوع کاری که انجام می دهد، وظایف مختلفی دارد. داروسازی که در داروخانه فعالیت می کند وظایف زیر را بر عهده دارد :
•دریافت نسخه های پزشکان و آماده کردن داروهای تجویزی برای تحویل به بیماران و مراجعین داروخانه
•ارائه توصیح در مورد نحوه مصرف صحیح داروها شامل زمان ، میزان مصرف و عوارض دارو
•ارائه توصیح به بیماران در مورد مسائل عمومی سلامت مانند رژیم های غذایی، ورزش، استرس، تجهیزات و وسایل مفید برای رفع برخی بیماری ها
•همکاری با شرکت های بیمه در زمینه بیمه خدمات درمانی
•نظارت بر موجودی داروخانه و تهیه محصولات و داروهای مورد نیاز
•مدیریت کارکنان داروخانه
برخی از وظایف داروسازانی که در بخش های تحقیقاتی و دارویی کار می کنند، عبارتند از :
•انجام تحقیقات علمی و کاربردی روی داروهای جدید و شناسایی خواص، عوارض وتاثیرات درمانی آنها
•آموزش نحوه استفاده و اثرات داروها به داروسازان و کارکنان داروخانه ها و بیمارستان ها و …
•تحقیق و نظارت بر اجرای مطلوب فعالیت های آزمایشگاهی و ساخت دارو ها در واحدهای تولیدی دارو
•نظارت و بررسی کیفیت داروهای موجود
•کنترل و نظارت بر فعالیت های داروخانه های شخصی و بیمارستانی، شرکت های تولید و توزیع دارو و سایر بخش های دارویی (مخصوص مشاغل دولتی)
•کنترل و نظارت بر وضعیت بازار دارویی کشور (مخصوص مشاغل دولتی)
•مهارت ارتباطی خوب به منظور ارتباط و تعامل مناسب با کارکنان داروخانه ها و شرکت های دارویی، مراجعه کنندگان و …
•داشتن اطلاعات، درک علمی و توان تحلیل بالا به خصوص برای انجام تحقیقات و پژوهش های دارویی
•تسلط بر علم داروسازی
•مهارت ریاضیات برای انجام محاسبات لازم مخصوصا در زمان ساخت داروها
•دقت و توجه به جزئیات – زیرا مقدار خیلی کمی از یک دارو ممکن است جان افراد را با خطر مواجه سازد و دکتر داروساز باید در زمان انجام تحقیقات دارویی، تحویل دارو و یا ساخت داروهای ترکیبی جدید به تمامی جزئیات توجه نماید.
•توانایی سازماندهی و اولویت بندی کارها مخصوصا زمانی که در شرکت های تحقیقاتی و تولیدی دارو کار می کند
•مسئولیت پذیر بودن – زیرا عواقب و نتایج استفاده از داروهای نامناسب بسیار زیاد است و دکتر داروساز باید نسب به این مسئله متعهد و مسئولیت پذیر باشد. در هنگام تولید دارو نیز این مسئله قابل اهمیت است.
•توانایی آموزش و مدیریت دیگران – به عنوان مثال در داروخانه هر میزان که سایر افراد و همکاران دکتر داروساز اطلاعات بیشتری از داروها و نسخه خوانی پزشکان داشته باشند می توانند کمک بیشتری به دکتر داروساز برای تحویل دارو به بیمار دهند.
پس از اخذ مدرک دکتراي عمومي دارو سازي به شرط داشتن معدل کل بالاتر از ۱۵، دانشجو مي تواند در امتحان دوره تخصصي شرکت کند. دانشجويان پذيرفته شده در دوره تخصصي بسته به گرايش تحصيلي خود، واحدهاي گوناگون و متنوع ديگري را (تقريبا ۴۰ واحد) در سطح پيشرفته و تخصصي مي گذرانند که بخش عمده آن پايان نامه تخصصي است.
قبل از انتخاب پايان نامه تخصصي، دانشجو بايد در امتحان جامع تخصصي که در سطح کشور برگزار مي شود نمره قبولي را کسب نمايد.
سرانجام پس از نگارش و دفاع از پايان نامه به اخذ مدرک دکتراي تخصصي (P.h.D) نايل مي آيد.
درحال حاضر امکان ادامه ی تحصیل در رشته های تخصصی زیر وجود دارد:
•اقتصاد و مدیریت دارو
•رشته بیوتکنولوژی دارویی
•رشته داروسازی بالینی
•رشته داروسازی سنتی
•رشته داروسازی هسته ای
•رشته زیست مواد دارویی
•رشته سم شناسی
•رشته شیمی دارویی
•رشته فارماسیوتیکس
•رشته فارماکوگنوزی
•رشته کنترل دارو
•رشته نانو فناوری دارویی
•و…
طول دوره تحصیل :
حداقل طول دوره دکتری داروسازی ۵/۵ سال می باشد.
مرحله اول : دروس عمومی و اختصاصی علوم پایه
مرحله دوم : دروس اختصاصی داروسازی ، کارآموزی کاراموزی در عرصه ، پایان نامه
در پایان مرحله اول، امتحان جامع علوم پایه برگزار می شود و قبولی درامتحان جامع شرط ورود به دوره های بعدی می باشد.
تعداد کل واحدهای درسی : ۲۰۹ واحد
واحدهای عمومی : ۲۲ واحد
واحد علوم پایه : ۵۸ واحد
دروس اختصاصی : ۱۰۳ واحد
دروس کارآموزی : ۶ واحد
دروس کار آموزی در عرصه : ۱۲ واحد
پایان نامه : ۸ واحد
دروس پایه:
بیولوژی نظری، فیزیک نظری، ریاضیات پایه و مقدمات آمار، شیمی عمومی، بیوشیمی ، فیزیولوژی ، شیمی آلی ، تشریح، اصول خدمات بهداشتی، آمار حیاتی، شیمی تجزیه، میکروب شناسی نظری و عملی، انگل شناسی و قارچ شناسی، ایمونولوژی، کمک های اولیه، کامپیوتر.
دروس تخصصی :
گیاه شناسی دارویی، اشکال دارویی، تغذیه و رژیم درمانی، مواد خوراکی نظری، مدیریت در داروسازی، درمان شناسی، اطلاعات دارویی، شیمی دارویی، فارماکولوژی، مفردات پزشکی ، فرآورده های دارویی بیولوژیکی، فیزیکال فارماسی، روش های دستگاهی، سم شناسی ، بیوفارماسی، داروسازی صنعتی ، کنترل میکروبی دارویی ، کارآموزی صنعت، زبان تخصصی، مقدمات داروسازی، گیاه شناسی داروسازی، کارآموزی داروخانه.
( بیشتر درس های این رشته همراه با آزمایشگاه ارائه می شود.)
درآمد یک داروساز بسته به محیط کار و شرایط کار می تواند از ۳ میلیون تومان تا رقم های خیلی بالاتر در سال متفاوت باشد. داروسازی رشته ای است که حیطه ی فعالیت فرد می تواند از تاسیس کارخانه ی دارویی تا حضور به عنوان دکتر داروساز یک داروخانه، متفاوت باشد.
شرایط و ضوابط تاسیس داروخانه
متأسفانه در ایران آمار و ارقام دقیقی از میزان اشتغال متخصصین داروسازی تاکنون منتشر نشده است. برای تأسیس داروخانه به سرمایه کافی و مجوز از سازمان های مربوطه نیاز است. مسلم است که همه فارغ التحصیلان داروسازی به راحتی نمی توانند نسبت به راه اندازی داروخانه اقدام کنند. همچنین با توجه به اینکه بخش های خصوصی در حوزه پژوهشی در کشور ما تقریبا فعالیت خاصی ندارند، تنها فرصت های شغلی تحقیقاتی و پژوهشی محدودی در بخش دولتی به خصوص برای داروسازان دارنده دکترای تخصصی وجود دارد.
]]>
دوره کارشناسی هوشبری یکی از دورههای آموزش عالی (از شاخه های پیراپزشکی) است و هدف آن تربیت نیروی انسانی کارآمدی است که هر 1 یا 2 نفر از آنها بتوانند به عنوان دستیار یک متخصص بیهوشی زیر نظر وی در یک بخش اتاق عمل انجام وظیفه نمایند. ادامه تحصیل فارغالتحصیلان کارشناسی بیهوشی در مقطع کارشناسی ارشد در رشته های پرستاری , آناتومی , فیزیولوژی و دیگر زیر شاخه های علوم پزشکی امکان پذیر خواهد بود که در صورت پذیرفته شدن در هر یک از رشته های کارشناسی ارشد مذکور , شرح وظایف فرد تغییر یافته و از رشته هوشبری خارج می گردد (ادامه تحصیل در این رشته تا دکترای بیهوشی امکان پذیر نمی باشد).
با توجه به توسعه و گسترش دامنه علوم مربوط به بیهوشی ،رشته کارشناسی هوشبری با تاکید بر یادگیری فعالانه، نوآوری ، کسب اطلاعات و مهارت های بالینی جدید و مراقبت از بیماران به مطلوبترین شکل ممکن تاسیس شد.
این دوره یکی از دورههای آموزش عالی (از شاخههای پیراپزشکی) است که دانشجویان طی دوره آموزشی با اصول جدید , روشها , تجهیزات و وسایل مورد استفاده در مراقبت از بیمار بیهوش در اعمال جراحی عمومی , تخصصی و همچنین بخشهای مراقبت های ویژه و اورژانسها آشنا شده و نحوه مراقبت از بیماران در مراحل مختلف بیهوشی را به صورت نظری و عملی فرا می گیرند.
عنوان و مقطع رشته به فارسی و انگلیسی:
کارشناسی پیوسته هوشبری (Bachelor of Science in Anesthesia)
از حدود 150 سال پیش در دانشگاه های امریکا، کانادا و انگلستان، پرستاران بیهوشی(Nurse Anesthesia ) با گذراندن دوره دو ساله پس از کسب مدرک لیسانس پرستاری نسبت به ارائه خدمات بیهوشی در مراکز درمانی به خدمت اهتمام داشتند. از سال 1960 میلادی نیز متعلقب احساس نیاز به حضور افراد حرفه ای در زمینه ارائه خدمات هوشبری، دوره های جدید آموزشی جهت تربیت نیروی غیر پزشک به عنوان دستیار بیهوشی (Anesthesia Assistant ) آغاز گردید و تاکنون ادامه دارد. در حال حاضر دوره های آموزش هوشبری در زمینه خدمات پیراپزشکی در بسیاری از دانشگاه ها در کشورهای مختلف از جمله در امریکا، انگلستان، استرالیا، هند و … نسبت به تربیت دانشجو اقدام میکنند. دوره های آموزشی یک و دوساله به منظور تربیت تکنسین بیهوشی (Anesthesia Technologist ) و دوره های طولانی تر برای تربیت کارشناس بیهوشی در برخی از دانشگاه ها وجود دارد. در کشور ایران، رشته آموزشی هوشبری در مقطع کاردانی در سال 1354 در شهرهای تبریز و تهران تاسیس و نسبت به پذیرش دانشجو به صورت غیر متمرکز اقدام شد. پس از انقلاب فرهنگی در سال 1361، پذیرش دانشجو از طریق کنکور سراسری در سال 1362 و تحت عنوان کاردان هوشبری انجام پذیرفت. با توجه به پیشرفت های دانش بیهوشی و توسعه تجهیزات و فناوری مربوط و به منظور ارتقا توانایی های دانش آموختگان رشته ی کاردانی هوشبری، ضرورت تربیت دانشجو در مقطع کارشناسی ناپیوسته احساس گردید و در سال 1385 آخرین دوره پذیرش دانشجوی کاردانی هوشبری انجام شد و پس از آن جذب دانشجو در دوره کارشناسی ناپیوسته هوشبری و متعاقب آن در همان سال در دوره کارشناسی پیوسته هوشبری در دانشکده های پیراپزشکی و چند دانشکده پرستاری و پزشکی در سراسر کشور آغاز گردید. در سال 1396، شصت مرکز آموزشی نسبت به تربیت دانشجو در این مقاطع آموزشی مبادرت می نمایند.
با توجه به تعدد اعمال جراحی, به منظور کمک به متخصصین هوشبری تشکیل دوره کاردانی و کارشناسی هوشبری و تربیت افرادی کاردان و کارشناس در این زمینه و بکار گماردن آنها در بخشهای هوشبری زیر نظر متخصصان این رشته میتواند به استفاده بهینه از کار متخصصان بیهوشی بیانجامد.
پذیرش دانشجوی کارشناسی هوشبری از طریق آزمون سراسری و به صورت متمرکز می باشد.
متوسط طول دوره کارشناسی هوشبری 4 سال و نظام آموزشی آن مطابق آئیننامه آموزشی مراکز آموزش عالی مصوب ستاد انقلاب فرهنگی است.
• دروس عمومی :26 واحد
• دروس پایه : 41 واحد
• دروس تخصصی: 33 واحد
• کارآموزی :18واحد
• کارآموزی در عرصه :16 واحد
جمعيت شناسي- آناتومي- اصطلاحات هوشبري- اصول پرستاري- اصول مراقبت هاي ويژه- بيماري شناسي- تربيت بدني- تنظيم خانواده- رفتار در اتاق عمل- روش احياء قلبي و ريوي- روش بي هوشي 1و 2 و 3 و 4 – زبان عمومي- فارسي عمومي- فورماکولوژي 1 و 2 -فيزيولوژي 1و 2 – فيزيک – کارآموزي در عرصه – معارف اسلامي 1 – معرفي بيمار – ميکروب شناسي
الف) شناخت وضعیت عمومی بیمار و اقدامات مراقبتی قبل از بیهوشی:
– آگاهی از پرونده، وضعیت و سوابق پزشکی بیمار.
– در آزمایش دستگاهها، تجهیزات مربوط به بیهوشی و آماده کردن لوازم، وسایل و داروهای موردنیاز و اطمینان یافتن از کارایی آنها با متخصص بیهوشی همکاری نماید.
– در برقراری راه وریدی محیطی مطمئن و مناسب با پزشک مربوطه همکاری نماید.
– در اتصال دستگاههای مختلف پایش به بیمار با پزشک مربوطه همکاری نماید.
– در کنترل و ثبت علائم حیاتی بیمار با پزشک مربوطه همکاری نماید.
– در قرار دادن بیمار در وضعیتهای مناسب (Position)، بدون خطر و متناسب با نوع عمل جراحی با متخصصی بیهوشی همکاری نماید.
ب) مراقبت از بیمار در خلال بیهوشی
– در پایش مداوم علائم حیاتی و سیستمهای بدن بیمار و گزارش موارد غیرطبیعی به متخصص بیهوشی مشارکت نماید.
– در کنترل و ثبت میزان جذب و دفع مایعات به متخصص بیهوشی کمک نماید.
– در کنترل و پیشگیری از انتقال و انتشار عفونتها حین جراحی و بیهوشی مشارکت نماید.
– در محافظت بیمار از نظر بروز عوارض احتمالی مشارکت نماید.
– در پیشگیری از آسیبهای احتمالی به اعضاء بدن (خراش قرنیه، سوختگی با وسایل برقی، فشار وارده به اعصاب محیطی و…) به متخصص بیهوشی کمک نماید.
– در برقراری راه هوایی مناسب توسط وسایل و لولههای گوناگون موجود برحسب نیاز به متخصص بیهوشی کمک نماید.
– در ارزیابی عملکرد دستگاهها و تجهیزات مربوطه با نظر متخصص بیهوشی مشارکت نماید.
– در ثبت و نگهداری برگههای مربوط به هوشبری با نظر متخصص بیهوشی کمک نماید.
– به نکات ایمنی بخش بیهوشی و اتاق عمل با نظر متخصص بیهوشی کنترل و توجه داشته باشد.
ج) مراقبت از بیماران پس از بیهوشی
– کمک به متخصص بیهوشی در هوش آوری بیماران
– کمک در انتقال بیمار به PACU
– استقرار در PACU و ارائه خدمات مراقبتی به بیماران بستری در آن
– کنترل و ثبت علائم حیاتی و پایش سیستمهای مختلف بدن بیمار تا هوشیاری کامل و گزارش و ثبت موارد غیر طبیعی
– کنترل علائم هیپوکسی و گزارش موارد غیرطبیعی به متخصص بیهوشی
– استفاده مؤثر از انواع وسایل اکسیژن درمانی، رطوبتسازها و… طبق دستور متخصص بیهوشی
– مشارکت در انجام روشهای ایزولاسیون و کنترل عفونت
– ثبت و بایگانی گزارشات مربوط به بیماران و هزینههای درمانی
– مشارکت در تهیه، آماده سازی و نگهداری دستگاهها، تجهیزات، وسایل و سایر امکانات موردنیاز PACU
– رعایت نکات ایمنی مربوط به PACU
– مشارکت در اقدامات مربوط به ترخیص بیمار از PACU تحت نظر متخصص بیهوشی
د) نقش مراقبتی در سرویس درد حاد:
– در پذیرش و آماده سازی بیمار جهت اقدامات درمانی تحت نظر متخصص بیهوشی مشارکت نماید.
– در آماده سازی و نگهداری وسایل، تجهیزات و داروها در سرویس درد حاد مشارکت نماید.
– در انجام روش های کنترل درد حاد به متخصص بیهوشی کمک نماید.
– آشنایی با عوارض کنترل سرویس درد حاد و اطلاع به متخصص بیهوشی جهت درمان.
– در ترخیص بیمار از سرویس درد حاد تحت نظارت متخصص بیهوشی همکاری نماید.
همچنین دانش آموختگان کارشناسی هوشبری به عنوان عضو تیم احیا (CPCR) و تحت نظر متخصص بیهوشی در زمینه برقراری و اداره راه هوایی و سایر وظایف محوله ایفای نقش مینمایند.
خ)نقش ارتباطی:
– ارتباط با متخصصین بیهوشی، اعضاء تیم جراحی، کارکنان اتاق عمل، دانشجویان و…
– ارتباط با واحدهای مرتبط با اتاق عمل مثل آزمایشگاه، بانک خون، رادیولوژی، مهندسی پزشکی و…
– ارتباط با واحد پرستاری و سیستم اداری بیمارستان
یادآوری مهم
کارشناسان هوشبری نمیتوانند مستقلاً به امر هوشبری بپردازند و موسسات و بیمارستانها حق ندارند آنان را مستقلاً بکار گمارند.
1-دستگاه هاي بيهوشي و ما نيتورهاي مختلف (تجهيزات کنترلي) مورد استفاده در اطاق عمل و واحد مراقبتهاي ويژه و دستگاه هاي تنفس مصنوعي را بخوبي بشناسند، قادر به استريليزاسيون آنها باشند و بتوانند آنها را تنظيم نمايند و بكار برند.
2- دستگاه هاي اندازهگيري گازهاي خون و ساير وسايل آزمايشگاهي مربوط به رشته بيهوشي را بشناسند و تنظيم كنند و بكار برند.
3- تحت نظر متخصص، بيهوش ساختن بيمار را شروع كنند و از بيمار بيهوش مراقبت هاي قلبي – تنفسي بعمل آورند و در بازگرداندن بيمار از اثرات بيهوشي با متخصص بيهوشي همکاري نمايند.
4-در بخش هاي كلينيك درد، احياي قلبي – ريوي و انجام بي حسيهاي ناحيهاي و غيره به متخصصان هوشبري كمك كنند.
5-با مطالعه پرونده بيمار و شناسائي وي مطابق اصول علمي از بيمار پرستاري نمايند و نيز در واحد مراقبت هاي ويژه از بيماران بدحال مراقبت كنند.
كاردان ها و کارشناسان هوشبري نميتوانند مستقلاً به امر هوشبري بپردازند و موسسات و بيمارستان ها حق ندارند آنان را مستقلاً بكار گمارند.
رشته هوشبري در هر مقطعي که باشد محل کارش مراکز درماني است. هوشبري يکي از حلقه هاي تکميل کننده تيم درماني است که جهت بهبود بخشيدن به شخص بيمار در مرکز درماني حضور دارد.
]]>
کارشناسی پیوسته رشته فناوری اطلاعت سلامت health Information Technology-B.Sc
فارغ التحصیلان این مقطع قادر خواهند بود تصدی و مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت را در کلیه موسسات ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به عهده گرفته و در زمینه ایجاد و اداره سیستم های اطلاعات سلامت با استفاده از فن آوری اطلاعات ایفای نقش نمایند.
رسالت این رشته عبارت است از:
– تربیت افراد کارآزموده ای که بتوانند- تصدی و مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت مشتمل بر جمع آوری و پردازش داده ها ( سازماندهی، طبقه بندی و محاسبات آماری) و ذخیره سازی بازیابی اطلاعات
– تحلیل شاخص های بهداشتی
– مشارکت در کارشناسی، طراحی و پیاده سازی نظام Hospital Information System را به عهده بگیرند.
با توجه به مبانی الهی و دینی در جامعه ما، ارزشهای اخلاقی و اعتقادی جزء لاینفک آموزش می باشد.
در همین راستا فارغ التحصیلان این رشته، صرفنظر از سن، جنس، رنگ، نژاد، فرهنگ و مذهب بیماران در راستای ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات بهداشتی درمانی گام برداشته و جهت ارتقا کیفیت درمان و دفاع از حقوق بیماران با تاکید بر محرمانگی، اطلاعات مراقبت بهداشتی ایشان را به نحو مطلوب سازماندهی و مدیریت می نمایند.
در ده سال آینده دانش آموختگان این رشته، نیروی مورد نیاز غالب مراکز بهداشتی درمانی و حوزه های ستادی آن را در کشور تامین و از نظر استانداردهای مدیریت اطلاعات در مقایسه با کشورهای منطقه بالاترین رتبه را کسب نمایند.
هدف کلی این برنامه عبارت است از تربیت افراد کارآمدی که بتوانند در زمینه های زیر فعالیت داشته باشند.
۱- مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت مشتمل بر جمع آوری و پردازش داده ها ( سازماندهی، طبقه بندی و محاسبات آماری) و ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات
۲- تامین اطلاعات مورد نیاز جهت دفاع از حقوق بیمار/ مراجعه کننده، موسسات و کارکنان بهداشتی درمانی از طریق حفظ مستندات اطلاعات مراقبت بهداشتی
۳- تامین اطلاعات مورد نیاز به منظور بهره برداریها ی آموزشی، پژوهشی، خدماتی و آماری مرتبط به رشته های مختلف پزشکی
۴- بکارگیری فن آوری اطلاعات در حوزه مدیریت اطلاعات سلامت
دانش آموختگان این دوره دارای نقش های خدماتی، آموزشی، مدیریتی و پژوهشی می باشند.
1- وظایف آموزشی
الف- آموزش کارکنان مرتبط با بخش فناوری اطلاعات سلامت
ب- آموزش کارکنان جدید در زمینه روند گردش امور در بخش فناوری اطلاعات سلامت
۲- وظایف خدماتی
الف- تحلیل و سازماندهی اطلاعات و کدگذاری اطلاعات پزشکی بیماران در مراکز بهداشتی درمانی دولتی و خصوصی و مطب ها
ب- کدگذاری مالی اطلاعات پزشکی( تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی) و تعیین مغایرت ها
ج- تحلیل شاخص های آمار بیمارستانی( مرگ و میر، بیماری، مالی و …) و ارائه به مدیران مربوط و کاربران مجاز
د- ارائه اطلاعات پزشکی به کاربران مجاز با رعایت موازین قانونی
ه- اجرای مصوبات مربوط به اطلاعات پزشکی بیماران
و- مشارکت در امور مربوط به خدمات ماشینی اطلاعات سلامت
ی- مشارکت در طراحی فرم های اطلاعات سلامت
۳- وظایف مدیریتی
مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت
۴- وظایف پژوهشی
الف- انجام پژوهشهای کاربردی در حوزه سیستمهای اطلاعاتی بهداشت و درمان
ب- مشارکت در طراحی و جمع آوری اطلاعات پژوهشی در حوزه بهداشت و درمان
استراتژی این برنامه تلفیقی از استراتژی استاد محور و دانشجو محور است. در این برنامه به این نکات توجه می شود.
۱- آموزش مبتنی بر نیازهای جامعه
۲- توجه به ارتباط صمیمانه و نزدیک اساتید با دانشجو
۳- تشویق و حمایت از مشارکت دانشجویان در طرح های پژوهشی
۴- توجه به روشها و فنون نوین آموزشی
۵- آموزش مبتنی بر وظایف حرفه ای و حل مشکلات سلامت جامعه و سازمانهای بهداشتی درمانی
از طریق آزمون سراسری دانشگاهها و بصورت متمرکز خواهد بود.
وجود ندارد.
Health Information Administration
Health Information Technology
نام دوره: کارشناسی پیوسته رشته فناوری اطلاعات سلامت
طول دوره: طول دوره و نظام آموزشی آن مطابق آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی می باشد.
نام درس و تعداد واحدهای درسی: تعداد کل واحدهای درسی این دوره 128واحد به شرح ذیل می باشد:
– دروس عمومی20 واحد
– دروس اختصاصی 92 واحد
– کارآموزی در عرصه 16 واحد
– مجموع 128 واحد
تدوین : مهسا دربهشتی
]]>
فيزيوتراپي يکي از رشته هاي توانبخشي است و توانبخشي مجموعه اقداماتي است که براي يک فرد معلول يا بيمار انجام مي دهد تا تشخيص بتواند از نظر جسمي – رواني – اجتماعي حداکثر توانائي و استقلال خويش را بدست آورد و زندگيش را به حد طبيعي نزديک سازد . کلمه فيزيوتراپي از دو بخش تشکيل شده است : فيزيو به مفهوم عوامل فيزيکي و تراپي به معناي درمان است فيزيوتراپي در واقع همان طب فيزيکي است و بر خلاف رشته هاي ديگر طب که از داروها و مواد شيميائي براي درمان بيمار استفاده مي کند از عوامل فيزيکي و مکانيکي جهت درمان نياز نيازمندان بهره مي برند.
فيزيوتراپي مي تواند جهت توانبخشي و نجات بيماران به عنوان يکي از بازوهاي توانمند تيم پزشکي وارد عمل شود و جامعه ما را از زمين گير شدن و ناتوان شدن گروهي از جوانان و سالمندان که به دليل تصادفات و حوادث ناگوار و کهولت سن مشکل پيدا مي کنند رهايي بخشد.
فيزيوتراپي، شاخه اي از پزشکي است که در آن براي توانبخشي بيماران از عوامل فيزيکي مثل گرما، سرما، الکتريسيته، نور و عوامل مکانيکي و ورزش استفاده مي شود.
بسياري از حوادث باعث مي شوند که اندام حرکتي انسان از حرکت بايستند گرچه اين ايستايي موقت باشد اما آسيب هاي آن دراز مدت و در برخي اوقات بهبودي کامل حاصل نمي شود نبايد از نظر دورداشت که حرکت براي بعضي از اندام ها مانند دست و پا همانند اکسيژن ضروري و حياتي است کاري که فيزيوتراپ انجام مي دهد به جريان انداختن حرکاتي است که بنابر اتفاق دچار آسيب شده اند فيزوتراپ با انجام حرکاتي که مبناي علمي دارد و استفاده از ابزاري که جريان حرکت را تسهيل مي نمايد به خدمت رساني مي پردازد در واقع فيزيوتراپ فردي است با قابليتهاي فردي بالا چه از نظر جسمي، چه از نظر روحي. چرا؟ چون فيزيوتراپ کسي است که توان دوبارهاي را به شخص بيمار ميبخشد. داشتن حوصله و عشق و علاقه به کار تنها راه ادامه تحصيل يا انتخاب اين رشته است.فيزيوتراپي رشتهاي است که با استفاده از عوامل فيزيکي (مثل گرما، سرما، نور، اشعه ليزر، الکتريسيته و…) و عوامل مکانيکي جهت کمک به درمان ناتواني فرد و بازگرداندن کار اعضاي بدن و هدايت بيمار براي استفاده از توانايي باقيمانده به او کمک ميکند.
فيزيوتراپيست با استفاده از يک سري وسايل مثل ابزارهاي الکترونيکي و حرکات ورزشي در جهت رفع معلوليت و افزايش کارآيي عضلات و اعصاب تلاش ميکند. رشته فيزيوتراپي داراي بخشهاي مختلفي است.
در بخش الکتروتراپي فيزيوتراپيست با استفاده از عوامل فيزيکي مانند اشعه مادون قرمز و درمان بيماران ميپردازند. در بخش مکانوتراپي با استفاده از وسايل مکانيکي مانند قرقره و دستگاه هاي بدنسازي به درمان بيماران ميپردازند، در بخش هيدروتراپي (آب درماني) با استفاده از خواص آب به درمان بيماريها ميپردازد.
طول دوره کارشناسي در اين رشته ۴ سال ميباشد. استفاده از کره، نور، الکتريسيته، آب، ليزر و حرکات مکانيکي ابزار يک فيزيوتراپ است. اين رشته نحوه استفاده از اين ابزار را براي بهبود بيمار آموزش ميدهد.
داراي سه مقطع تحصيلي کارشناسي پيوسته، کارشناسي ارشد ناپيوسته و دکتري است.
در مقطع کارشناسي داراي گرايش نميباشد. مدت تحصيل در دوره کارشناسي ۴ سال و دوره کارشناسي ارشد ۲ سال ميباشد.
فارغ التحصيلان اين رشته ميتوانند در رشتههايي مانند فيزيوتراپي، علوم تشريح، آناتومي، فيزيولوژي و … ادامه تحصيل دهند.
فارغ التحصيلان ميتوانند در بيمارستانها، سازمان بهزيستي،هلال احمر، کلينيکهاي توانبخشي و سازمانهاي مربوط به توانبخشي مشغول به کار شوند. همچنين فارغ التحصيلان ميتوانند مطب و مراکز توانبخشي خصوصي تأسيس کنند.علاقهمندي شرط مهمي براي موفقيت و ادامه تحصيل در اين رشته ميباشد.
به دليل ارتباط نزديک و تنگاتنگ با بيماران و معلولان، داشتن صبر و حوصله و همچنين عشق و علاقه به اين کار مهم ميباشد.
فيزيوتراپيست با به حداقل رساندن عوارض بيماريها و درمان بيماريها و نيز از بين بردن عوامل محدود کننده و ناتوان کننده در جهت مستقل نمودن بيمار در طول زندگي تلاش و به طور خلاصه هدف فيزيوتراپي مستقل نمودن بيمار در طول زندگي مي باشد.
۱) الکتروتراپي توسط دستگاههاي گوناگون الکتريکي درد بيمار کاهش يافته و پروسه ترميم بافتها را سرعت مي بخشد در اين روش از موارد زير استفاده مي شود.
الف) امواج مادون قرمز و ماوراء بنفش
ب) تحريکات الکتريکي پوستي
ج) امواج مافوق صوت
د) ميدانهاي الکتريکي و مغناطيسي
ه) ليزر
۲) حرکت درماني حرکت دادن قسمتهاي مختلف بدن بوسيله خود بيمار يا متخصص فيزيوتراپي حرکت درماني ناميده مي شود اين روش درماني مورد استعمال وسيعي براي معالجه ضايعاتي بدن دارد خصوصاْ مدت زماني که بيمار بستري است بايستي حرکت را شروع نمود تا از خشک شدن مفصل و سفت شدن مفصلهاي جلوگيري نمود.
۳) ماساژ يکي از قديمي ترين روشهاي درماني است که توسط متخصص فيزيوتراپي به کمک دست يا از طريق دستگاه ماساژ الکتريکي صورت مي گيرد.
۴) آبدرماني يا هيدروتراپي در اين روش از آب به شکل استخر يا حوضچه هاي آب گرم يا آب معدني و …….. استفاده مي شود.
۱) بيماري هاي استخوان – مفاصل – عضلات
۲) بيماري هاي روماتيسمي
۳) بيماري هاي اعصاب
۴) ضايعات ورزشي
۵) جراحي ها
۶) بيماري هاي قلب و عروق
۷) بيماري هاي تنفسي
۸) بيماري هاي زنان و زايمان
۹) بيماري هاي پوستي
۱۰) بيماري هاي کودکان
۱۱) سوختگي ها
۱۲) معلولان جسمي و حرکتي
براي درمان بيماران با روشهاي فيزيکي يک متخصص فيزيوتراپي ابتدا با قسمتهاي مختلف بدن آشنا شده سپس ساير موارد فيزيکي درمان و تک تک روشهاي آن را مثل الکتروتراپي – ترموتراپي ورزش درماني و روشهاي درمانهاي دستي (موبيليزاسيون) را فرا مي گيرد.
بدين منظور واحدهاي درسي دانشجويان به گونه اي تنظيم شده که ابتدا هر دانشجو با ساختمان طبيعي بدن و نحو کار دستگاهي مختلف آشنا شود (واحد آناتومي و فيزيولوژي ) سپس بيماريهاي مختلف ارتوپدي -اعصاب – تنفسي و روماتيسمي و غيره را فرا ميگيرد همزمان با آنها واحدهاي در رابط با نحوه حرکت بخشهاي مختلف بدن (کينزيولوژي – بيومکانيک ) و روشهاي الکتروتراپي و حرکت درماني و تکنيکهاي خاص آن ارائه مي شود هدف از اين دوره تربيت افراد ايست متعهد و متخصص که پس از طي يک دوره کارشناسي فيزيوتراپي بتواند بر اساس تشخيص پزشکي درمان فيزيکي را بعهده بگيرند.
دوره کارشناسي فيزيوتراپي ۴ سال و نظام آموزشي آن مطابق آئين نامه آموزشي دانشگاهها و موسسه هاي آموزش عالي مصوب شوراي عالي برنامه ريزي است دروس به صورت عملي -نظري – نظري عملي و کارآموزي عرضه مي شود .
دانشجو براي فارغ التحصيلي لازم است در ترم آخر در يکي از زمينه هاي فيزيوتراپي مطالبي را به صورت تحقيق و يا گردآوري با راهنمائي اساتيد اين رشته تهيه نموده و آن را به عنوان رساله خويش جهت استفاده دانشجويان و ساير متخصصين اين رشته ارائه نمايد و سپس در امتحان جامع فيزيوتراپي را با موفقيت بگذراند.
دروس عمومي : ۲۰ واحد
دروس پايه : ۴۷ واحد
دروس تخصصي : ۴۴ واحد
کارآموزي درعرصه : ۲۴ واحد
این رشته در کنکور سراسری به صورت قطبی دانشجو میپذیرد . همچنین در زیر گروه ۱ از گروه آزمایشی علوم تجربی قرار دارد و ضرایب دروس تخصصی آن به شرح زیر است :
زمین شناسی : ۰
ریاضی : ۲
زیست شناسی : ۴
فیزیک : ۲
شیمی :۳
اجازه تأسیس مرکز فیزیوتراپی به اشخاصی داده می شود که دارای شرایط ذیل باشند :
1- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
2-نداشتن سوء پیشینه کیفری مؤثر واعتیاد به مواد مخدر (تسلیم گواهی عدم سوء پیشینه وعدم اعتیاد به مواد مخدر درزمان در خواست همکاری با مرکز فیزیوتراپی برای کلیه کارکنان الزامی است )
3- دارا بودن یکی از مدارک تحصیلی زیر :
– تخصص طب فیزیکی و توان بخشی
– PhD فیزیوتراپی
– کارشناسی ارشد فیزیوتراپی
– کارشناس فیزیوتراپی
همچنین علاوه برکار در کلینیک خصوصی میتواند در بیمارستان نیز به فعالیت خود ادامه دهد .فیزیوتراپی رشته ای مهم و ارزشمند در کشور های دنیا شناخته میشود تا جایی که در بعضی کشور ها هر خانواده فیزیوتراپ مخصوص خود را دارد .
لازم به ذکر است کارآموزی باید در بیمارستان ها و مراکز درمانی گذرانده شود و تمام واحد های آن در ۳ ترم تحصیلی آخر ارائه میشود.
نویسنده: مهسا دربهشتی
]]>
در هر لحظه ، نوزاد يا نوزاداني در گوشه و كنار دنيا متولد ميشوند. حادثهاي كه كثرت و قدمت آن باعث شده است تا عظمت اين بزرگترين معجزه خلقت از چشمها پنهان بماند. آري! تولد بزرگترين ، باشكوهترين و بحرانيترين لحظه زندگي و قديميترين تجربه بشري است و در ميان مشاغل نيز مامايي( در شكل سنتي آن) يكي از قديميترين مشاغل است . زيرا از قديم، عدهاي از زنان بودند كه به دليل تجربه بسيار و اطلاع از داروهاي گياهي و تاثيرات آنها، به زنان ديگر كمك ميكردند تا وضع حمل آسانتر و ايمنتري داشته باشند.
التبه نبايد تصور كرد كه آنچه امروز به نام حرفه و دانش مامايي معروف است، ادامه و دنباله همان مامايي سنتي است بلكه امروزه مامايي دانشي است كه بر مشاهده ، آموزش، پيشگيري ، تحقيق، تشخيص و درمان استوار شده است .
ماما به شخصي اطلاق مي شود كه تحصيلات مامايي را در حد كارشناسي وكارشناسي ارشد برابر مقررات در مراكز آموزش داخلي و خارجي بپايان رسانيده و موفق به اخذ پروانه رسمي مامايي از مقامات صلاحيت دار مربوط شده باشد .
او بايد قادر به نظارت، مراقبت و توصيه به زنان دردوران بارداري، زايمان و دوره بعد از زايمان، هدايت زايمانها با مسئوليت خود و مراقبت از نوزاد وشيرخوار و كودك زير 6 سال باشد. اين مراقبت شامل پيشگيري، كشف حالات غير طبيعي در مادر وكودك، فراهم ساختن كمكهاي پزشكي و اجراي اقدامات اورژانس در نبود كمك پزشكي مي باشد .
او وظيفه مهمي در مشاوره و آموزش بهداشت نه تنها براي زنان بلكه براي خانواده وجامعه دارد. كار ماما بايد شامل آموزش دوران بارداري، آماده كردن والدين براي پذيرش وظايف پدري و مادري بوده و به تنظيم خانواده ومراقبتهاي كودك وبعضي از موارد بيماريهاي زنان گسترش يابد .
او مي تواند در بيمارستانها، درمانگاهها ، واحدهاي بهداشتي، منازل ( مشاوره مامايي و زايمان درمنزل ) و هر شكل ديگري از ارائه خدمات مامايي كار كند .
مامايي يكي از زيرمجموعههاي علوم پزشكي است كه نقش هاي بسيار گستردهاي اعم از نقش مشاورهاي، آموزشي ، مراقبتي ، حمايتي،درمانگري و تحقيقاتي است. البته تمامي اين نقشها در ارتباط با مادر و كودك مفهوم پيدا ميكند يعني ماما به مشاوره قبل ،بعد و هنگام ازدواج ، آموزش نحوه تنظيم خانواده، مراقبت در دوران بارداري، زايمان طبيعي و مراقبت بهداشتي مادر و كودك و آموزش به دختران در زمينه بهداشت دوران بلوغ و بعد از آن ميپردازد .
«حيطه رشته مامايي از دوران قبل از حاملگي شروع ميشود و تا پس از زايمان و 6 سالگي كودك ادامه پيدا ميكند»
در دوران قبل از حاملگي ماما بررسي ميكند كه آيا يك مادر توانايي حامله شدن را دارد و اگر حامله شود خطري براي خودش يا جنينش بوجود ميآيد يا نه؟ براي مثال مادران ديابتي، مادراني كه بيماري قلبي پيشرفته دارند، مادراني كه سابقه خانوادگي واضحي از ناهنجاريهاي ژنتيكي دارند و مادراني كه قبلا بچه معلول به دنيا آورده يا چندبار سقط كردهاند، بايد قبل از حاملگي با ماما مشورت كرده و آزمايشهاي لازم را انجام دهند. در واقع در اين مرحله ماما به مشاوره با زنان علاقهمند به بارداري و شناسايي زنان پر خطر از نظر بارداري و زايمان ميپردازد و آنها را به متخصص مربوط ارجاع ميدهد. مرحله بعد حاملگي است كه در اين مرحله مراقبت از باردار در درمانگاهها با كلينيكهاي مراقبت از بارداري بر عهده ماما است. در اين دوران خانم باردار در فواصلي معين كه ماما مشخص ميكند به كلينيك مراجعه كرده و معاينه ميشود تا ماما ضمن معاينه ، مشاوره و آزمايش از سلامت مادر و جنين مطمئن گردد و در صورتي كه خطري مادر يا جنين را تهديد ميكند زود تشخيص داده و از عواقب جدي و وخيم آن جلوگيري نمايد. براي مثال مادري كه دچار فشار خون حاملگي شده است اگر زود تشخيص داده نشود به قيمت جان مادر و جنين تمام خواهد شد. گفتني است كه در اين مرحله ماما ميتواند در زمينههاي مختلف مانند تغذيه، بهداشت فردي، ورزش، كتنيكهاي تنفس و اطلاع از سلامت جنين به مادر آموزش داده و او را براي زايمان آماده سازد ..
مرحله بعد مرحله زايمان است كه از پذيرش مادر در اتاق درد شروع شده و به وضع حمل در اتاق زايمان خاتمه پيدا ميكند. در اين مرحله ماما بررسهاي اوليه را انجام ميدهد و پس از اطمينان از آمادگي مادر براي زايمان و سلامت مادر و جنين همچنين اطمينان از يك زايمان طبيعي مسووليت زايمان را برعهده ميگيرد .
در اين مرحله اگر زايمان با مشكلي روبرو باشد مثلا جنين در حالت طبيعي نبوده يا مادر بيماري خاصي مثل بيماري قلبي پيشرفته داشته باشد يا اينكه نياز به سزارين باشد، اين وظيفه پزشك زنان و زايمان است كه مسووليت زايمان را در بيمارستان يا زايشگاه بر عهده بگيرد.
در مرحله بعد از زايمان نيز كنترل سلامت نوزاد و مادر و آموزش نحوه رسيدگي و چگونگي نگهداري فرزند بر عهده ماما است .
مرحله بعد نيز واحد بهداشت مادر و كودك است كه در اين مرحله تعيين وضعيت رشد و تكامل كودك شامل رشد فيزيكي و تكاملهاي اجتماعي ، رفتاري و گفتاري از 5 روزگي تا 6 سالگي و واكسيناسيون كودك بر عهده ماما است. از سوي ديگر بخشي از كار ماما به زنان بر ميگردد. در اين بخش ماما در درمانگاههاي زنان يا در مطبها خصوصي به پيشگيريهاي اوليه از سرطان دهانه رحم و پستان پرداخخته يا در مراكز نازايي به عنوان مشاور نازايي فعاليت ميكند .
بخش عمده ای از وظایف ماما به زنان باردار مربوط می شود. با توجه به این قبل از تولد،کار ماما معمولا شامل موارد زیر است:
•توصیه به زنان باردار برای موضوعاتی چون تغذیه سالم
•توضیح در مواردی چون به دنیا آوردن بچه در بیمارستان ، تولد طبیعی یا انواع تسکین درد
•برگزاری کلاسهای آموزشی درمورد بارداری و پدر و مادر شدن
•بررسی سلامت مادر و کودک در طول بارداری
در هنگام زایمان وظایف ماما عبارتند از :
•بررسی چگونگی پیشرفت کار
•کنترل کودک در طول مراحل زایمان
•تسکین درد و توصیه هایی در مورد روشهای مدیریت درد
•انجام عمل زایمان (طبیعی)
•تماس با دکتر متخصص در هنگام روبرو شدن با هر مشکل
وقتی کودک به دنیا می آید، کار ماما می تواند شامل ارائه توصیه های لازم به خانواده در مورد تغذیه، حمام کردن و مراقبت از کودک باشد.
ماما به غیر از مسایل مربوط به زنان باردار وظایف دیگری نیز دارد که برخی از آنها عبارتند از :
•انجام معاینات لازم از زنان و تشخیص موارد غیر طبیعی و بیماری های زنانه و در صورت لزوم ارجاع آنها به پزشک متخصص
•راهنمایی و مشاوره بهداشتی زنان و دختران
•راهنمایی زنان در امر تنظیم خانواده
در مورد فرصتهاي شغلي رشته مامايي نظرات متفاوتي وجود دارد. عدهاي معتقدند كه در حال حاضر فرصتهاي شغلي مامايي بيشتر رشتههاي علوم پزشكي محدود و بسيار اندك است و از همين رو تعداد بيشماري از فارغالتحصيلان اين رشته بيكار هستند يا در شغل هاي نامربوط با رشته تحصيلي خود فعاليت ميكند. به همين دليل بهتر است كه اين رشته محدود شده يا حتي حذف شده و به جاي آن همچون گذشته «نرس ماما» تربيت گردد. (پرستارهايي كه دوره تخصصي مامايي را نيز آموزش ديدهاند.)
به هر حال از مراكزي كه يك ماما ميتواند در آنها مشغول به كار شود، ميتوان به بيمارستانها، زايشگاهها، درمانگاهها و مراكز بهداشتي و طرح پزشک خانواده اشاره كرد. همچنين ماما طبق قوانين حاضر در صورت داشتن مدرك كارشناسي ميتواند مطلب داير كرده و در آن به ارائه خدمات بهداشتي و درماني بپردازد .
علاقه مندان برای ورود به این شغل باید در رشته مامایی تحصیل کنند.
البته فقط خانم ها می توانند وارد این رشته شوند. در ایران مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی و مشاوره در مامایی وجود دارد و فارغ التحصیلان دوره ارشد می توانند در رشته بهداشت باروری ( رشته ای بسیار نزدیک به مامایی) در سطح دکتری ادامه تحصیل دهند.
ماما باید مهارتهای ارتباطی خوب، اعتماد به نفس و آرامش (در شرایط پر استرس) داشته و بتواند اعتماد بیماران را جلب کند. او باید فرد مسئولی بوده و با عشق و علاقه و صبر زیاد به مراجعان و بیماران خود رسیدگی کند. ماما باید با بیمار به خوبی ارتباط نزدیک برقرار کرده و در شرایط سخت مانند زایمان به او آرامش دهد. مهم ترین مهارت ها و توانمندی های ماما به قرار زیر است:
•عشق و علاقه زیاد به کار خود
•روابط عمومی خوب
•داشتن اعتماد به نفس
•صبر و حوصله
•تصمیم گیری سریع و درست در شرایط بحرانی
•مهارتهای کار تیمی قوی و ابتکارعمل در کار کردن به تنهایی
•آرامش در شرایط پراسترس
•استقامت فیزیکی و ذهنی
•توان استفاده از دستگاه های پزشکی مربوط به کار خود
كارشناسي ارشد مامائي ناپيوسته به اولين مقطع تحصيلي پس از كارشناسي گفته ميشود. طول دوره كارشناسي ارشد حداقل 2 سال و حداكثر 3 سال است. دوره دكتراي مامايي كه پس از اتمام تحصيلات در مقطع كارشناسي ارشد، ميتوان به آن راه يافت به تازگي در شوراي عالي برنامهريزي تصويب شده است .
دروس عمومی 20 واحد
دروس پایه 20 واحد
دروس اصلی 17 واحد
دروس تخصصی شامل کارآموزی ها 62 واحد
کارآموزی در عرصه 16 واحد
جمع کل واحدهای درسی : 135 واحد
رشته مامایی در کنکور سراسری و در گروه علوم تجربی در زیر گروه ۱ قرار دارد و ضرایب دروس تخصصی آن به شرح زیر است :
زمین شناسی : ۰
ریاضی : ۲
زیست شناسی : ۴
فیزیک : ۲
شیمی : ۳
و نیز این رشته به صورت استانی پذیرش دانشجو دارد .
دانشگاه هایی نظیر علوم پزشکی تهران ، مشهد ، شهید بهشتی تهران ، شیراز ، قم و … در سال ۱۳۹۵ در این رشته پذیرش دانشجو داشته اند ..
1 – آموزش بهداشت و ارائه خدمات بهداشتي و مامايي گسترده به جامعه زنان در سنين باروري با درك نيازهاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و بهداشتي خانواده به منظوركمك به كم كردن ميزان مرگ و مير مادر و نوزاد
2 – مشاوره و راهنمائي خانواده در مورد بهداشت ازدواج و بهداشت نسل و مسائل دوران بارداري و بعد از زايمان و تنظيم خانواده
3 – انجام كليه مراقبتهاي دوران بارداري، انجام زايمان و مراقبتهاي بعد از زايمان از جسمي رواني و مراقبت نوزاد با مسئوليت كامل خود در بيمارستانها و منازل و يا مراكز زايماني ديگر
4 – تشخيص زودرس بيماريهاي دوران بارداري و پي بردن به موارد غير طبيعي در مادر و جنين و نوزاد و شيرخوار كمك گرفتن از پزشك در مورد لزوم و انجام فوريت هاي مامايي در صورت عدم دسترسي به پزشك در مواقع اورژانس
5 – انجام اپي زياتومي و ترميم آن با استفاده از بيحسي موضعي
6 – تشخيص بيماريهاي زنان و ارجاع به پزشك متخصص در صورت لزوم
7 – گرفتن اسمير از دهانه رحم و انجام معاينه پستان
8 – پيشگيري از امراض زنان و بهداشت تنظيم خانواده در حد شرع مقدس اسلام و گذاردن IUD
]]>